|
Bu köşede daha önce gündeme getirilen
ASKİ’nin konut aboneleri için kademeli fiyat uygulaması ve 45
günlük dönemler halindeki faturalandırma işlemi Danıştay Sekizinci
Daire’nin 24.03.2009 tarihli kararı ile iptal edilerek
dava dosyası yeniden bir karar verilmek üzere Ankara 6. İdare Mahkemesi’ne
gönderilmiştir.
Konu ile ilgili olarak hem Ankara Barosu hem de
Tüketici Hakları Derneği tarafından birbirinden habersiz ayrı
ayrı davalar açılmıştı. Ankara Barosu’nun davayı daha önce açmış olması
nedeniyle, ilgili Mahkeme ve Danıştay tarafından daha önce ele alınarak karar
verilmiştir. Kararın bu şekilde kesinleşmesi tüketicileri çok önemli ölçüde
rahatlatacaktır.
Bilindiği gibi, 2009 yılında yapılan yerel seçimler öncesinde, Tüketici
Hakları Derneği tarafından Sayın Murat Karayalçın’a, “Nasıl Bir Belediye
İstiyoruz?” başlıklı bir dosya verilerek su ile ilgili istekler
belirtilmişti.
Bunun üzerine, Sayın Karayalçın, suyun faturalandırılma döneminin 45 günden
30 güne indirileceğini açıklamıştı. Melih Gökçek de seçim yatırımı nedeniyle
suyun faturalandırma dönemini 45 günden 30 güne indirmişti.
Aşağıda, Danıştay Sekizinci Daire tarafından verilen kararın özeti aynen
okuyucularımızın görüşlerine sunulmuştur.
Danıştay’ın kararından...
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Yasa’nın 23. maddesinde su satışı, kanalizasyon tesisi
bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, septik çukurların
boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılır. Bu tarifelerin tespitinde,
yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan
(aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve yüzde 10’dan aşağıya
olmayacak nispetinde bir kar oranı esas alınacağı, tarifelerin tespiti ile
tahsilatla ilgili usul ve esasların bir yönetmelik ile belirleneceği ek 5.
maddesinde ise bu yasanın diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı
kuralı yer almıştır.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Yasası’nın mükerrer 44. maddesinde konutlara
ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp
başına büyükşehirlerde 15 Kr, diğer yerlerde ile 12 Kr olarak hesaplanacağı su
tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre temizlik vergisinin, su
faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılacağı kuralı yer
almıştır.
Engel değil
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 7. maddesinin 4. fıkrasında
düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olmasının bu düzenlemeye dayalı işlemin
iptaline engel olmayacağı kuralı bulunmaktadır.
ASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin 13. maddesinde ASKİ Genel Müdürlüğü Yönetim
Kurulu Kararı ile su tüketimi tahakkuk ve tahsilatlarını üst sınırı iki ayı
geçmeyen dönemlerde yapacağı, sürelerin saptanmasında genel müdürün yetkili
olduğu, 74. maddesinde ise tasarrufu teşvik amacıyla kademeli tarife uygulaması
yapılabileceği kurala bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara Su Kanalizasyon İdaresi Yönetim
Kurulu’nun 27.02.1991 günü 78 sayılı kararı ile su tüketiminin 1991 yılından
itibaren resmi kurum ve belediye abonelikleri için aylık, konut ve işyeri
abonelikleri için 45 günlük dönemler esas alınarak tahakkuk ve tahsil edilmesine
ve üst sınır 2 ayı geçmemek kaydıyla sürenin belirlenmesinde genel müdürün
yetkili kılınmasına karar verildiği, ASKİ Yönetim Kurulu’nun 03.10.1996 günlü
504 sayılı kararı ile de, daha önce, her ayın ilk günündeki ABD dolarının merkez
bankası döviz alış kuru üzerinden yeniden hesaplanarak uygulanan su ve atıksu
tarifelerinin, DİE tarafından yayınlanan toptan eşya fiyatları endeksindeki
(TEFE) aylık artış oranına göre hesaplanması ve yeniden belirlenmesine, konut
aboneleri için fiyatlandırmanın tüketilen su miktarı baz alınarak 0-10, 11-30 ve
31 ve üzeri metreküp olarak kademelendirilmesine karar verildiği ve Ankara
Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 03.10.1996 günlü 425 sayılı kararıyla; “konut
düzenlenmesi ve TEFE’nin altında aylık artış belirleme konusunda ASKİ Yönetim
Kurulu’nun yetkili olması” şeklinde tadilen onandığı, konutların su ihtiyacının
temini bu tarihlerden itibaren uygulamanın anılan karara dayalı yapıldığı, en
son 10.11.2005 tarihinde yapılan fiyat değişikliğinde ise konutlar için 0-10
metreküp arası 0,64 TL- metreküp 11-30 metreküp arası 1.66 TL metreküp 30
metreküp sonrası için 2.44 TL- metreküp şeklinde fiyat belirlemesi yapıldığı
anlaşılmaktadır.
Belde halkının müşterek ihtiyacı olan şebeke suyunun dağıtımı, depolanması,
atıksuyun uzaklaştırılması ve fiyatının belirlenmesi konusunda tekel konumunda
olan su ve kanalizasyon idarelerinin, belde halkına ekonomik olarak yük teşkil
edecek, makul sayılamayacak uygulamalardan kaçınması gerektiği açıktır.
Anılan yasa hükmü gereğince, su bedeli maliyet bazlı olarak belirleneceğine
göre her bir metreküp su bedelinin eşit olacağı açıktır. Bu bakımdan maliyeti
eşit olanının satış bedelinin de eşit olması gereklidir. Su bedelinin tüketim
miktarına göre kadelemelendirilmesi ise eşit maliyetli bir maldan daha fazla
ücret alınması sonucunu doğurduğundan, bu da eşitlik ilkesine aykırıdır. Keza,
su tüketimine bağlı olarak tahakkuk ettirilen atıksu bedelinin hesaplanmasında
da eşitsizlik yaratacağı açıktır.
Hukuka uyarlık yok
Ayrıca tarifeler yönetmeliğine göre 2 ay geçmeyecek dönemlerde tahakkuk
yapılabileceği belirtilmiş ise de aylık hesaplama dönemi yerine 45 günlük
dönemlerin baz alınması nedeniyle kullanılan su miktarı artacağından,
hesaplanacak su bedelinde meydana gelen artış daha da büyük olacaktır. Bu
nedenle, aylık dönemler baz alınarak tahakkuk işleminin yapılması hakkaniyete ve
ölçülülük ilkesine uygun olup idareye ek bir külfet getirmemektedir.
Bu durumda, Ankara su bedelinin tüketim miktarına göre kademelendirilmesinde
ve faturaların 45 günlük süre ile tahakkuk ettirilmesinde hukuka uyarlık
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 6. İdare Mahkemesi kararının, su satış ücretinin
tefeye göre arttırılarak belirlenmesi işleminin iptaline ilişkin kısmına yönelik
temyiz isteminin reddine ve kısmının onanmasına, su bedelinin tüketim miktarına
göre kadelemenledirilmesine ve faturaların 45 günlük süreyle tahakkuk
ettirilmesinin iptali isteminin reddine ilişkin kısmına yönelik temyiz isteminin
kabulu ile kararın bu kısmının bozulmasına bozulan kısım hakkında yeniden bir
karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 24.03.2009 gününde
oyçokluğu ile karar verildi.
Turhan Çakar / Tüketici Hakları Derneği Genel
Başkanı
|
