|
Küresel ekonomik krizin etkilerine teslim olan koca bir yıl geride kalmak
üzere. Sanayiden tarıma, tekstilden otomotive ekonominin her alanında
dinamikleri değiştiren kriz, 2009’da gayrimenkul sektöründeki yatırımcının da
kâbusu oldu. Özellikle ilk çeyrekte konut satışları bıçak gibi kesildi;
yatırımlar neredeyse durma noktasına geldi. Ancak konut ihtiyacı olan ve
gayrimenkulü yatırım aracı olarak kullanan kitleler için bir süre sonra ‘fırsat’
çanları çalmaya başladı. Ev alma iştahını kriz de kesemedi. Fiyatların yerine
göre yüzde 40’lara varan oranda geri gelmesi, konut üreten şirketlerin hesaplı
kampanyaları ve sunduğu özel ödeme koşulları adeta can simidi oldu. Bahar
aylarında piyasa yeniden hareketlendi.
Faizlerin düşmesi büyük etken
Üçüncü çeyreğin sonuna doğru bankalar da kredi faizlerini yeniden indirmeye
başladı. Öyle ki, Haziran 2009’da 1.40’ların üzerinde olan 60 ay vadeli konut
kredisi faizleri, bugün 0.85 seviyesine kadar geriledi. Tüketici bu sayede
borçlanmayı yeniden göze alabildi ve bu durum da konut satışlarının belli bir
ivme yakalamasındaki en önemli etkenlerden oldu. Yaptığımız hesaplamaya
göre, krize rağmen yatırımlara devam eden gayrimenkul şirketleri, 2009’da toplam
23 bin 733 konutu satışa çıkardı. Ağırlıklandırılarak yapılan hesaba göre,
bu konutların yüzde 67.7’si, yani 16 bini satıldı. Bir başka deyişle, 23
bin konutun 3’te 2’si krize rağmen alıcı buldu.
Dev projeler de kriz dinlemedi
Bazı şirketlerin yatırım kararı almakta zorlandığı kriz yılında, kimileri de
alıcı portföyü ve konut ihtiyacına güvenerek projelerini sıraladı. Bunlar
arasında binden fazla konutun inşa edildiği dev projeler de yer aldı.
Varyap Meridian, Aqua City 2010, Spradon Quartz, Dumankaya İkon ve Avrupa
Konutları Atakent 2’nin de aralarında bulunduğu büyük montanlı projeler alıcıyla
buluştu.
Kampanya ve özel fiyatlar öne çıktı
Krizde en çok ve en kolay satılan konutlar ise kuşkusuz tüketiciye fiyat
avantajı sağlayanlar oldu. Örneğin, Dumankaya’nın 35 metrekarelik konutu 39 bin
TL’ye satışa çıkardığı Adres projeleri ile Fi Yapı’nın 99 bin TL’ye 2+1 daire
sattığı Fi- Yaka konseptli konutları 2009’da ‘ödenebilir fiyat’
parolasıyla piyasaya sürülen ve yüzde 100’lük satış başarıları yakalayan
projeler arasına girdi. Yeşil İnşaat’ın 3 bin 162 konutluk Innovia 2 projesinde
de satışlar neredeyse iki ay içinde tamamlandı.
İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Yaşar Aşçıoğlu:
Müteahhitler duruma göre pozisyon aldılar
Fiyatta yukarı çıkan trend krizde inişe geçti. Türk işadamının pratik zekâsı
hızlıdır. Müteahhitler duruma göre pozisyon alıp hemen kampanya yaptılar, fiyat
düşürdüler, yüzde 1 peşinle sattılar. Talep az olduğu için arzın şeklini
değiştirdiler. Ben de krizde, istediğim fiyata olmasa da elimdeki konutların
yüzde 60’ını sattım. Kârdan kısıldı ve maliyetine satıldı. Şirketler
debanklara düşmektense malıma nazım geçsin dedi. Tüketici için de fırsat oluştu.
Döviz ve borsa yatırım aracı olmaktan çıktı; faizler de düşünce ortam
gayrimenkule kaldı.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Turgay Tanes:
‘Orta gelirliye üretilen projeler lokomotif oldu’
İnşaat, Türkiye’de çok tecrübeli bir sektör. Krizde farklı modellemelerle
firmalar ayakta kalmaya çalıştılar. Asıl talebin olduğu orta ve alt gelir
grubuna hitap edildi. Lokomotif, bu projeler oldu. 80 bin TL’ye stüdyolar, 120
bin TL’ye 2+1’ler, 200 bin TL’ye 3+1’ler sattılar. 2009’da belki daha derin
etkiler olurdu ama promosyonlar ve uygun maliyetli arsalara yapılan projeler
sektördeki daralmayı tuttu. Yüzde 18’lik küçülme biraz da kamu ihalelerinin
durmasından kaynaklanıyor. Faizler de düştü tabii.
Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Dumankaya: ‘Satışları
artırdık ama kârlılık oranı azaldı’
“Bizim açımızdan da kötü bir yıl olmadı. Satışları artırdık ama
kârlılık azaldı. Bankaların faiz oranları sübvanse edildi. Kâr marjı azaldı.
Bilinçli tüketiciye hitap edildi. Biz geçen yıla göre hedeflediğimiz rakamlara
ulaştık. Hatta hedefin üzerinde gidiyoruz. Bu döneme uygun proje üretmenin
faydasını gördük. Başarılı olundu. 2009’un daha önceki senelerden farklı olan
noktası, döneme uygun projeler. Markalı projeler de ön plana çıktı. Kurumsal
üreticiler devreye girdi. Firmaların güvenilirliği ön plana
çıktı.”
|
