|
GYODER'in, Ekonomi ve Strateji Danışmanlık Hizmetleri'nden
Dr. Can Fuat Gürlesel'e hazırlattığı ''Türkiye ve Dünya
Gayrimenkul Sektör Raporu 2. Çeyrek 2010'' raporunda, geride bırakılan
çeyreğin, Türkiye'de inşaat ve gayrimenkul sektörleri için önemli bir
toparlanmanın işaretlerini gösterdiği vurgulanıyor. Raporda, 9 çeyrektir üst
üste küçülen, ancak son dönemde yüzde 21,9 ile yeniden hızlı gelişme sürecine
giren inşaat sektöründeki büyümeye dair önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerin
güçlendiği kaydediliyor.
Türkiye'de ekonomik
büyümenin kazandığı ivme ve referandum sonrası beklentilerin iyileşmesi ile
birlikte yılın geri kalanında inşaat ve gayrimenkul sektöründe toparlanmanın
süreceği ifade edilen raporda, buna karşın dünya ekonomisinde iyileşmeye ilişkin
kaygı ve risklerin ise halen sürdüğüne dikkat çekiliyor.
Raporda, ekonomideki hızlı büyüme ve Türkiye'nin artan cazibesiyle
gayrimenkul ve inşaat sektörleri için uygun koşullar yaratıldığının altı
çizilirken, inşaat sektörünün, hem özel hem de kamu inşaat harcamalarındaki
genişleme ile hızlı bir büyüme dönemine girdiği, 9 çeyrek üst üste küçülen
sektörün kayıplarını kapatmayı hedeflediği belirtiliyor.
Satışlar beklentinin
altında
Konut sektöründe de yeni konut
stokunun azalması ile birlikte yeni konut yatırımlarının arttığı bildirilen
raporda, alınan konut yapı ruhsatlarında önemli bir büyüme yaşandığı, ancak
konut sektöründe satışların henüz beklentilerin altında kaldığının görüldüğü
ifade ediliyor. Uygun faiz oranları ve konut kredisi talebindeki genişlemenin
konut talebini arttıracağına değinilen raporda, konut fiyatları ve konut
kiralarının 2010 yılı genelinde durağanken, kredi genişleme amaçlı konut kredisi
talebinin sürdüğü ifade ediliyor.
Raporda yer
alan sonuçlar, ekonomideki hızlı büyüme ve canlı iç talebin ticari gayrimenkul
piyasasında hareketlenmeye yol açtığına işaret ediyor. Ofis ve alışveriş
merkezlerinde kiralama talebinden ve bu alanda yeni yatırımlardan bahsediliyor
olsa da ofis, lojistik alan ve AVM kiraları durağanlığını koruyor.
Yabancıların Türkiye'ye ilgisi
artıyor
Rapora göre, ekonomik büyüme ve
iç talepteki hızlı genişlemeye paralel olarak 2010 yılında perakende sektöründe
de önemli bir hareketlenme yaşanıyor. Yabancıların ofis kiralama talebi,
perakende sektöründe girişler, otel yatırımları ve satın almaları ile lojistikte
3PL şirketlerin uluslararası standartta depo arayışları yeniden canlanmış
bulunuyor. Yılın ilk çeyreğinde 566 milyon dolar olan yabancıların gayrimenkul
alımının ikinci çeyrekte 916 milyon doları bulması ise Türk varlıklarına yabancı
ilgisi ve iştahının arttığını gösteriyor. Raporda, mevzuat engellerinin kalkması
durumunda yabancılara gayrimenkul satışında sıçrama yaşanabileceği belirtiliyor.
Yurtdışı gelişmeler ve risklerin yakından izlenmesi gerektiğine de dikkat
çekilen raporda, Türkiye'ye yönelik ilgi iyi değerlendirilir, ekonomide gevşeme
yaşanmaz ve yapısal reformlara ve sektörde mevzuat değişikliklerine öncelik
verilirse gayrimenkul sektöründe hareketlenmenin hızlanacağının görüldüğü
vurgulanıyor. Raporda, ekonomik büyümenin kazandığı ivme ve referandum sonrası
beklentilerin iyileşmesi ile birlikte yılın geri kalanında inşaat ve gayrimenkul
sektöründeki toparlanmanın devam edeceğinin anlaşıldığına yer veriliyor.
Konut kredisindeki artış
satışa yansımadı
ABD ekonomisi yüzde
3,2 büyürken, avro bölgesinde büyümenin yüzde 1,7'de kaldığına dikkat çekilen
raporda, bileşik öncü göstergelerin ekonomik iyileşmede yavaşlama gösterdiği,
ABD ve AB'de beklenti ve güven endekslerinde iyileşmenin yavaşladığı, ABD'de
inşaat harcamalarının daraldığı ve konut satışlarının düşük seviyede olduğu
vurulandı.
Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde
ise ekonominin yüzde 10,3 büyüdüğü, alınan konut yapı ruhsatı sayısının 185 bin
631 ile sıçrama gösterdiği belirtilerek, yılın ilk sekiz ayında konut
kredilerinin 8,4 milyar lira arttığı kaydedildi.
Raporda, şu görüşlere yer verildi:
''İkinci çeyrekte 108 bin 17 adet yeni konut kredisi kullanıldı. Konut
kredisi aylık faiz oranı ortalama yüzde 0,90'a kadar geriledi. Konut satışları
90 bin 270 adet ile halen kriz öncesi dönemin gerisinde... Konut fiyatları ve
konut kiralarında durağanlık sürüyor. Açılan 7 AVM ile birlikte toplam AVM
sayısı 223, toplam kiralanabilir alan büyüklüğü 5.49 milyon metrekareye ulaştı
(ikinci çeyrek sonunda). Hane halkı tüketim harcamaları yüzde 6,2 büyüdü. Ofis,
lojistik binası ve AVM kiralarında durağanlık sürüyor. Yabancılara gayrimenkul
satışı 916 milyon dolar oldu. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları 31 milyon
dolara düştü. İnşaat sektörü yüzde 21,9 büyüdü. Kamu kesimi inşaat harcamaları
kuvvetli arttı. İnşaat ve gayrimenkul sektörlerinin kredi kullanımı geriledi. ''
Fiyat ve kira
durağan
GYODER Yönetim Kurulu Başkanı
Turgay Tanes, rapora ilişkin değerlendirmesinde, 2010 yılı
ikinci çeyrek döneminde Türkiye ekonomisinde yaşanan hızlı büyümenin ekonomik
beklentileri iyileştirdiğini ve aynı zamanda sektörün aktörleri için moral
kaynağı olduğunu ifade ederek, ''Hızlı ekonomik büyüme gayrimenkul sektörü için
de giderek daha uygun koşullar yaratmaktadır. Buna karşın dünya ekonomisinde
iyileşmeye ilişkin kaygılar ve riskler halen sürmekte; ABD ve AB'de inşaat,
konut ve gayrimenkul sektörlerinde zayıflamanın yeniden başlaması beklentileri
bozmaktadır'' dedi. Türkiye'de ise ikinci çeyreğin inşaat ve gayrimenkul
sektörleri için önemli bir büyüme ve toparlanma dönemi olduğunu belirten Tanes,
şunları kaydetti:
''İnşaat sektörü yüzde 21,9 ile yeniden hızlı büyüme sürecine girmiştir. Bu
büyüme önümüzdeki döneme ilişkin beklentileri güçlendirmektedir. Konut
sektöründe ise alınan yapı ruhsatlarındaki hızlı genişleme olumlu bir
göstergedir. Konut kredileri de genişlemesini hızlanarak sürdürmekte, konut
piyasasında oluşan yeni dengeler içinde fiyatlar ve kiralar ise henüz
durağanlığını korumaktadır. Ekonomik büyümede yakalanan ivme ve Türkiye'nin
artan cazibesi yılın geri kalan dönemi için toparlanmanın süreceği
beklentilerini kuvvetlendirirken, ekonomideki canlanma inşaat ve gayrimenkul
sektörü ile karşılıklı birbirini besleyerek devam edecektir.''
|
