|
Türkiye’nin arkeolojik envanterini çıkartma çalışmalarını
sürdüren Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Projesi, 2008
yılında gerçekleştirdiği “Marmara Bölgesi Bizans Dönemi Yapıları Keşif
Gezisi”nin ilk sonuçlarını açıkladı. Araştırmada, tarihi yapıların
yüzde 50’sinin modern kentleşme sürecinde yok edildiği belirlendi.
Pera Müzesi’nde dün düzenlenen konferansın açılış
konuşmasını yapan İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi
Doç. Dr. Engin Akyürek, Türkiye’nin arkeolojik varlıklarının
son yüzyılda hızlı bir yok olma sürecine girdiğini, bu eserlerin önemli bir
kısmının belgelenmeden yitip gittiğini belirtti. Akyürek, bir arkeolojik yapının
bilimsel, eksiksiz ve güncel bir envanterinin olması halinde o arkeolojik
yapıtın bilinebileceğini söyledi. Ayrıca Konstantinopol’ün Bizans yerleşmesi
olduğunu, envanteri olamayacak kadar büyük ve parçalanmış olduğuna da dikkat
çekti.
“Yok Edilen Zamanı Belgelemek” adlı sunumu yapan TAY
ekibinden Özgen Kurt ise projenin amacının taşınamaz kültür
varlıklarıyla ilgili veri toplamak, derlemek, denetlemek ve elde edilen bilgiyi
paylaşmak olduğunu belirtti. Yapılardaki yoğun tahribatın yapıtların
tarihlendirilmesini engellediğini dile getiren Kurt, “Marmara Bölgesi’ndeki
yapıların yüzde 35’inin döneminin bilinmediğini” de vurguladı. Proje kapsamında
471 yapıtın incelendiğini ifade eden Kurt, “Bu eserlerin 236’sının İstanbul,
62’sinin Bursa, 31’inin Kırklareli, geri kalanının ise diğer illerde
bulunduğunu” belirtti. Ayrıca bu yapıların yüzde 23’ünün kilise, yüzde 21’inin
kale, sur ve kule, yüzde 21’inin sarnıç ve diğer türlerden oluştuğunu vurguladı.
Yapılan tahribatın yüzde 33’ünün yapılaşma, yüzde 20’sinin yol, geri kalanın ise
tarım, kaçak kazılar, ardıl kullanım gibi yollarla yok olduğunu belirten Kurt,
tahribatın önüne geçilmesi için bir an önce yerel yönetimlerin ve kamu
kuruluşlarının bilinçlendirilmesi, denetimlerin arttırılması, ranta son
verilmesi ve koruma önlemlerinin arttırılması gerektiğini kaydetti.
|
