Türkiye’nin arkeolojik envanterini çıkartma çalışmalarını sürdüren Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Projesi, 2008 yılında gerçekleştirdiği “Marmara Bölgesi Bizans Dönemi Yapıları Keşif Gezisi”nin ilk sonuçlarını açıkladı. Araştırmada, tarihi yapıların yüzde 50’sinin modern kentleşme sürecinde yok edildiği belirlendi.
Pera Müzesi’nde dün düzenlenen konferansın açılış konuşmasını yapan İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Engin Akyürek, Türkiye’nin arkeolojik varlıklarının son yüzyılda hızlı bir yok olma sürecine girdiğini, bu eserlerin önemli bir kısmının belgelenmeden yitip gittiğini belirtti. Akyürek, bir arkeolojik yapının bilimsel, eksiksiz ve güncel bir envanterinin olması halinde o arkeolojik yapıtın bilinebileceğini söyledi. Ayrıca Konstantinopol’ün Bizans yerleşmesi olduğunu, envanteri olamayacak kadar büyük ve parçalanmış olduğuna da dikkat çekti.
“Yok Edilen Zamanı Belgelemek” adlı sunumu yapan TAY ekibinden Özgen Kurt ise projenin amacının taşınamaz kültür varlıklarıyla ilgili veri toplamak, derlemek, denetlemek ve elde edilen bilgiyi paylaşmak olduğunu belirtti. Yapılardaki yoğun tahribatın yapıtların tarihlendirilmesini engellediğini dile getiren Kurt, “Marmara Bölgesi’ndeki yapıların yüzde 35’inin döneminin bilinmediğini” de vurguladı. Proje kapsamında 471 yapıtın incelendiğini ifade eden Kurt, “Bu eserlerin 236’sının İstanbul, 62’sinin Bursa, 31’inin Kırklareli, geri kalanının ise diğer illerde bulunduğunu” belirtti. Ayrıca bu yapıların yüzde 23’ünün kilise, yüzde 21’inin kale, sur ve kule, yüzde 21’inin sarnıç ve diğer türlerden oluştuğunu vurguladı. Yapılan tahribatın yüzde 33’ünün yapılaşma, yüzde 20’sinin yol, geri kalanın ise tarım, kaçak kazılar, ardıl kullanım gibi yollarla yok olduğunu belirten Kurt, tahribatın önüne geçilmesi için bir an önce yerel yönetimlerin ve kamu kuruluşlarının bilinçlendirilmesi, denetimlerin arttırılması, ranta son verilmesi ve koruma önlemlerinin arttırılması gerektiğini kaydetti.