Karadeniz'de Tarihin Sıfır Noktası: Kahin Tepe

Kastamonu'nun Araç ilçesinin Kahin Tepe mevkisinde 4 yıl önce başlayan kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kastamonu Müze Müdürlüğü başkanlığında devam ediyor.

Kazılarda Akeramik Neolitik (çanak çömleksiz Cilalı Taş Devri) döneme ait olduğu düşünülen tapınak, dikili taş, adak çukurları ve "nitelikli heykeltıraşlık" eserlere ulaşılması, arkeolog ve tarihçileri heyecanlandırıyor.

Kazıya, Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Nurperi Ayengin danışmanlık yapıyor.

Bu yılki kazı çalışmalarına farklı üniversitelerden 20 öğrenci ile akademisyenler katılıyor.

Ayengin, 4 yıldır devam eden çalışmalara, Başköy yakınlarında baraj kurtarma kazısı olarak başladıklarını belirtti.

Bu sene çalışmaları tepenin batısına kaydırdıklarına işaret eden Ayengin, "Geçen sezonlarda bahsetmiştik. Tepe üst yerleşiminde bir Erken Tunç Çağı sonuna ait bir yerleşim alanımız var. Bir de çok daha erken bir dönem olduğunu düşündüğümüz bir tabakamız var. Tepenin doğusunda 3 sezon çalışma yürüttük. Orada yaptığımız çalışmalarda sürtme taş atölyesine ait yapılar bulduk. Bu yapıların tepenin doğusunda yoğun olduğunu gördük. Bu sene tepenin batı kısmında çalışmalarımızı yaptık. Burada Erken Tunç Çağı'nın zayıf dokusunu gördük ama daha erken bir döneme ait olduğunu düşündüğümüz duvarlarla karşılaştık." dedi.

"Aslan yontularıyla karşılaştık"
Bölgenin toplanma alanı olduğunu ifade eden Ayengin, "Burada şamanik ve totamik bir toplum olduğunu düşünüyoruz. Bunların tapınım yaptıkları hayvanların heykellerini bulduk. Kartal, ayı, yılan ve turna kuşu gibi hayvanları görmüştük. Bu sezon bizim için önemli olan aslan yontularıyla da karşılaştık. İleriki sezonda yapılacak çalışmalarda bu toplanma alanının, tapınım alanının mimarisi hakkında daha iyi fikir edinebileceğimizi düşünüyoruz." diye konuştu.

"Yontular Karadeniz'de de şamanizmin ve animizmin olduğunu gösteriyor"
Karadeniz Bölgesi'nde ilk kez şamanizme rastladıklarını dile getiren Ayengin, şöyle devam etti: "Karadeniz Bölgesinde ilk kez şamanizm (Erken Paleolitik çağdan itibaren özellikle bozkır toplumlarında, Sibirya ve Orta Asya civarında yaygın, günümüzde de yaşayan inanış biçimi) ve animizmin (Doğal olaylar, hayvanlar ya da doğada var olan başka nesnelere bir ruh izafe ederek bunlara tapınma temeline dayanan din anlayışı) izlerini Kahin Tepe'de gördük. Bu çok heyecan verici bir sezon oldu bizler için. Kazı çalışmalarında bulduğumuz yontular, heykeller bize şamanizmin ve animizmin göstergeleri. Karbon testlerinden umarım doğru bir tarih elde ederiz. Bu bölgede bu inancın varlığı bilinmiyordu daha önce. Bu yontular Karadeniz'de de şamanizmin ve anamizmin olduğunu göstermesi açısından çok önemli."

Kahin Tepe'nin erken tabakasının Akeramik Neolitik Çağ'a ait oluğunu düşündüklerini vurgulayan Ayengin, şunları söyledi: "Bu dönem günümüzden yaklaşık 10 bin yıl öncesini kapsayan bir dönem. Akeramik Neolitik Dönem, insanların kilden kap kacak yapmayı bilmedikleri, sadece taşı taşla işledikleri bir süreç. Çakmak taşı gibi taşlarla diğer taşları işliyorlar bu dönemde. Karadeniz Bölgesi'nde bu döneme ait bu kadar erken bir dönem tespit edilmedi. Bölgedeki çalışmaların azlığından dolayı tespit edilemediğini düşünüyoruz. Karadeniz Bölgesi'nde, Kahin Tepe'de yaptığımız çalışmalar, buluntularla beraber bölgenin en erken yerleşim yeri olduğunu gösteriyor."

Bölgenin daha çok yazları kullanıldığını düşündüklerini dile getiren Ayengin, "Kış aylarını insanlar mağarada geçiriyor. Buranın yaz sezonunda insanların kullandığı bir yerleşim ve toplanma alanı olduğunu düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.