|
p>Dünyanın önde gelen ahşap araştırma merkezlerinden Kanada’daki FPInnovations'ın Yapım Sistemleri Bölüm Müdürü Erol Karacabeyli, 'Deprem ve Yangın Güvenli 30 Katlı Ahşap Yapılar' başlıklı bir konferans için Eylül ayında İstanbul'daydı. Karacabeyli, Türkiye Orman Ürünleri İthalatçıları ve Sanayicileri Derneği (TORİD) ve Ulusal Ahşap Birliği (UAB) işbirliğiyle Yapı-Endüstri Merkezi'nde (YEM) gerçekleştirilen konferans öncesi yapi.com.tr'nin sorularını yanıtladı.
Ahşapla barışık dünya kimlerden oluşuyor?
Japonya, İskandinav ülkeleri, Kuzey Amerika, Yeni Zelanda, Avustralya; bunların hepsi ahşapla barışık olan ülkeler ve bölgeler. Bunun tabii tarihsel sebepleri de var, pratik sebepleri de. Nasıl İstanbul Anadolu Fay Hattı’nın ucundaysa, Kaliforniya, British Kolombiya, Kanada da Sean Andreas fay hattının dibinde. Nasıl siz burada büyük bir deprem bekliyorsanız, biz de orada büyük deprem bekliyoruz. Doğal, sağlıklı, hafif, kolay işlenilebilen bir malzeme ahşap. Türkiye’de, bu topraklarda yaşayan insanlar da uzun zamanlar boyunca ahşap kullanmışlar. Ne yazık ki sonradan uzaklaşmışız, ayrılmışız ahşaptan; ama ahşap kullanımı, Japonya’da, Kaliforniya’da, British Kolombiya’da hala devam ediyor. Şimdi Türkiye’de de ona yönelmeye çalışıyoruz, ama tabii yokuş yukarı gidiyoruz. Çünkü o altyapı artık yok; bu işi yapabilecek adamlar, uzmanlar kalmamış.
 Ahşap kullanımının artmasının tek sebebi depremler mi?
Bunu, küresel ısınmaya da bağlayabiliriz. Dünyadaki enerjinin yüzde 40’ı - 50’si inşaat sektöründe kullanılıyor. Bu binalar ahşap olsa, çok daha az enerji kullanılacak. Çünkü çimento yapabilmek, demiri eritebilmek için çok büyük enerjiler kullanmak zorundasınız. Oysa ahşaba yönelecekseniz, sürdürülebilir ormancılık yapmanız yeterli. Eğer, ahşabı tercih edecekse, Türkiye’nin sürdürülebilir ormancılığı benimsemesi şart. Ayrıca ormanlarınız büyüdükçe, daha çok karbon depoluyorsunuz ağaçlarınızda.
Ahşabın depremlere verdiği sismik tepkilere odaklanan araştırmalarınız var. Türkiye, ‘afet’ eksenine oturtulan bir kentsel dönüşüm için çalışıyor şu anda. Deneyimlerinizden yola çıkarak, bu kentsel dönüşümden olabilecek en yüksek yararın sağlanabilmesi için neler yapılmasını önerirsiniz?
Bu zor bir problem; zaten kolay olsaydı bugüne kadar çözülürdü. Bir mühendis olarak her zaman söylerim; betonarme binayı da, çelik binayı da, ahşap binayı da gayet güzel yapabilirsiniz; hepsi de depremde çalışabilir. Ama beton, ahşabın 5 misli ağır bir malzemedir; çekmeye çalışmaz. Beton kullanırsanız, daha birinci dakikadan, ‘ahşaba göre yüzde 500 yüklerle çalışacağım’ dersiniz. İyi yapmadığınız takdirde kentsel dönüşümde en büyük hayal kırıklığı, yeni yaptığınız binaların ilk depremde aşağıya inmesi olur. Bunun için eski depremlerden öğrenmek lazım. Eğer kentsel dönüşüm yapıyorlarsa, tasarım amaçlarının bir gözden geçirilmesinde yarar var. İstanbul gibi bir şehirde, binaların yarısının yakılma durumuna gelmesini kabul etmemek lazım belki de; çünkü bunun karşısında büyük bir ekonomik maliyet var. Burada tabii ahşaba güzel bir rol düşüyor. Mesela İskandinav ülkeleri 10 katlı binaları ahşap yapmıyorlar; ama bu binaların kabuğundaki malzeme ahşap oluyor, binanın içindeki duvarlar ahşaptan yapılıyor. Dolayısıyla bina hafifliyor. Türkiye’de büyük inşaat şirketlerinin, hakikaten, ahşaptaki bu büyük gelişmeleri dikkate alması lazım.
|
