|
İstanbul Kayabaşı Bölgesi için 'Konut Tasarımı'
Mimari Fikir Proje Yarışması jürisi yazılı bir açıklama yaparak, Mimarlar Odası'nın yarışmayla ilgili
çekincelerinin geçersiz olduğunu, yarışma sürecinin devam ettiğini; ancak
yarışmacıların Oda'nın açıklamasından olumsuz etkilenmiş olabileceği
düşüncesiyle sürenin uzatılmasına karar verildiğini duyurdu. Mimarlar Odası, 31
Mart 2009'da bir açıklama
yaparak, yarışmanın iptal edilmesi gerektiğini savunmuştu.
Jüri tarafından yapılan duyuru şöyle:
"TMMOB Mimarlar Odası’nın 31.03.2009 tarihli basın açıklaması, 7 Nisan 2009
tarihli ‘Jüri Olağanüstü Toplantısı’nda görüşülmüş ve aşağıdaki değerlendirmeler
yapılmıştır:
Öncelikle, TOKİ tarafından açılan bu ilk yarışmayı gerçekleştirme görevini
üstlenmiş olan jürimiz, konut ve mimarlık alanında uzman
araştırmacılar/tasarımcılar olarak sürecin sağlıklı olarak tamamlanması için
çalışmalarını titizlikle sürdürmektedir. Ayrıca, Mimarlar Odası basın
açıklamasında sözü edilen “…TOKİ ile ortak bir yarışma ve ödüllendirme
sisteminin kurumsallaşması…” konusundaki çalışmayı yapan değerli
meslektaşlarımıza da jürimiz fiilen destek vermektedir.
Mimarlar Odası basın açıklamasının yarışmanın 42’inci gününde yapılması, bu
ve bundan sonra açılacak yarışmalar için olumsuz bir süreç başlatma tehlikesi
taşımaktadır. Herhangi bir yarışma sürecinin tamamlanmasına yakın bir sürede “ya
Odamız müdahale ederse” endişesini oluşturmak yarışmacılar ve camiamız için
büyük haksızlık olacaktır.
Fikir projeleri yarışmalarında, Yarışma Yönetmeliğinin 18’nci maddesi
uyarınca, ilgili meslek Odasından jüri üyesi talebinde bulunma gerekliliği
olmadığı halde, ilgili basın açıklamasında da belirtildiği gibi TOKİ Mimarlar
Odası’ndan jüri üyesi istemiş, ancak Oda üye önermemiştir. Buna rağmen, Oda
basın açıklamasının 2(e) maddesinde; “(TOKİ) Mimarlar Odası’ndan jüri talebinde
bulunmamıştır” şeklinde kendi içinde çelişkili bir ifade yer almaktadır.
İdarenin isteğine rağmen, bu durum meslek Odamızın jüriye katkı koymasını
engellemiştir. Hatta basın açıklamasının 1’inci maddesinde belirtildiği gibi,
TOKİ’nin yarışma sürecinin başlangıcında önerdiği ‘tip proje’ kavramı, jüri
çalışmasının doğal sonucu olarak değiştirilmiş, jüri üyesi önermemiş olan
Oda’nın sürece dahil olmasına olanak kalmamıştır.
Fikir yarışmaları ile mimarlık yarışmaları arasında, yönetmeliklerde
ifadesini bulan farklılık anlayışını jüri, toplantılarının başından beri
değerlendirmiş, fikir projelerinde istenecek belgeler ilgili Yönetmelikte
‘gereğine uygun’ duruma getirilecek şekilde Jüri yetkisine bırakılmıştır. Bu
bağlamda Basın Açıklaması 2(a) maddesi son satırında, sözü edilen yarışmalar
yönetmeliği 7’nci maddesinden belki sehven; “Bu yarışmalar, daha sonra açılacak
başka bir yarışmaya veya uygulamaya yönelik plan, proje çalışmalarına hazırlık
niteliğinde olabilir” şeklinde yazılmıştır. Ancak cümlenin doğrusu “…hazırlık
niteliğinde de olabilir” şeklindedir. Bu yarışmada da jürinin gerekli gördüğü
her ölçekte fikir araştırması ve sonuçları beklenmektedir. Bu konuda oturmuş bir
pratik geleneği yoktur. Örneğin Mimarlar Odası’nın temsiliyeti ile açılan son
“Sarıkamış Harekatı Anma Alanları Fikir Yarışması”nda değişik ölçeklerde tasarım
istenmiş ve detaylara kadar inilmiştir. Burada Yarışma Yönetmeliğinin 13/ 7b
maddesi ile, yine aynı Yönetmeliğin 18’inci maddesi yeteri kadar
açıklayıcıdır.
Jürimizin tüm üyeleri bir taraftan TOKİ tarafından açılan bu ilk yarışmayı
mesleğimiz için en uygun şekilde kurgulandırırken, diğer taraftan mesleğimizin
genel geçer kuralları ile meslek etiğine ve mesleğimizin telif haklarına sahip
çıkmaktadır. Mimarlar Odası duyurusunun 3(a) maddesinde yarışma şartnamesi
referans verilirken (yarışma şartnamesi madde 19) sanırız yine sehven 19’uncu
maddenin birinci ve son paragraflarının yazılması Oda duyurusunu hazırlayanlar
tarafından unutulmuştur. Bu durum metnin anlamının kamuoyuna yanlış sunulmasına
ve Jüriye haksız suçlamalarda bulunulmasına neden olmaktadır. Yarışma
şartnamesi 19’uncu maddesi aşağıda verilmektedir:
“Yarışmanın sonuçlanmasından sonra TOKİ yarışmada ödül kazanan
projelerin tümünü veya bir kısmını İstanbul Kayabaşı Toplu Konut
Alanında istediği takdirde uygulayabilir. Bu durumda proje müellifi /
müellifleri ile “avan ve kesin proje temini” ne yönelik sözleşme imzalanır.
Sözleşmede yapılarla ilgili mimarlık ve mühendislik projeleri ile yerleşim
planları elde edilir. Proje hizmet bedeli “Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi” uyarınca o yılki ücret tarifesi
üzerinden, karşılıklı görüşülerek belirlenir. TOKİ bu projelerin
uygulama projelerini yaptırıp yaptırmamakta veya başka alanlarda uygulamakta
serbesttir.
Ödül alan projelere ait her türlü fikri haklar da, 5846 sayılı
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümleri uygulanacaktır.”
Yukarıdaki maddeye göre seçilen projelerin tümü veya bir kısmı ile avan ve
kesin proje sözleşmeleri yapılacak ve bunlar telif hakları yasasına uygun olarak
korunacaktır. Bu ve diğer yarışmalar ile diğer mimari hizmetlerin verilmesinde
Mimarlar Odası’nın, mimarlarımızın her zaman yanında olması gerektiğine biz de
inanıyoruz.
6. Kayabaşı Bölgesi; İstanbul Valiliği tarafından “toplu konut alanı” olarak
ilan edilmiş, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planında gelişme konut alanı
lejandında bulunan ve 13.02.2008 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Nazım, 1/1000
ölçekli Uygulama Planları olan bir alandır. Bu alanın arazi analizleri ile
birlikte, hazır planlı bir alan olması nedeniyle ve aynı zamanda planın
uygulanabilirliğini irdelemek amacıyla, yarışmacılara örnek alan olarak
verilmesi uygun bulunmuştur. Bir fikir projesi yarışması olan bu yarışmanın;
“doğal, ekolojik duyarlı çevreler, enerji duyarlı çevreler, engelsiz çevreler
vb.” (Yarışma Şartnamesi madde 1.2) yaratılması için bölgenin topografyası ve
planda önerilen yapılaşma yoğunlukları ile test edilmesine yardımcı olacak
önemli bir katkı yapması amaçlanmaktadır. Bunun ötesinde Oda’nın önerdiği
“Kayabaşı bölgesinin doğal, çevre ve ekolojik değerlerinin korunarak kente nasıl
kazandırılabileceği yönünde bir fikir yarışması” konusu konut alanlarının
tasarımından çok çevre ağırlıklı yararlı bir planlama çalışması olabilir. Ancak
çok farklı disiplinleri içerecek olan bu konu yarışmanın kapsamı dışında
kalmaktadır.
Mimarlar Odası’nın basın açıklaması sonunda sunulan son değerlendirmeler
hakkında Jürimiz şöyle düşünmektedir:
Mimarlar Odası basın açıklamasının
1’nci maddesinde, sanki mimari proje yarışması değil, yukarıda da belirtildiği
gibi daha çok bir “planlama yarışması” beklentisi öne çıkmaktadır.
2’nci maddede öne sürülen sorular jürinin çalışma bağlamının
dışındadır.
3’üncü madde ise yukarıda 1’nci ve 6’ncı maddeleri kapsayan
görüşlerimizde belirttiğimiz gibi, Oda duyurusunu hazırlayan meslektaşlarımızın
konuları ve Yarışma Yönetmeliğini eksik yorumlamalarına dayanılarak
yazılmıştır.
İlgili konularda yıllardır ciddi emek vermiş araştırmacı, uygulamacı ve
yöneticilerden oluşan Jürimiz, Mimarlar Odamızın yarışmayla ilgili
çekincelerinin geçerli olmadığını düşünmekte ve yarışma sürecinin devam ettiğini
kamuoyuna ve yarışmacılara duyurmaktadır.
Ancak Mimarlar Odası basın açıklamasından bugüne kadar geçen süre zarfında,
yarışmacıların olumsuz yönde etkilenerek çalışmalarını yavaşlatmış
olabilecekleri düşüncesiyle, Jürimiz yarışma takviminde aşağıdaki değişiklikleri
yaparak süre uzatımına karar vermiştir.
Yeni yarışma takvimi:
Proje son teslim tarihi: 12 Mayıs 2009 Salı, Saat 19:00
Ayrıca
yarışmacılar 12 Mayıs 2009 Salı günü, en geç saat 19:00’da teslim edilmek ve
kargo teslim tutanağındaki tarih ve zaman aynı gün ve saat olmak üzere kargo ile
de projelerini gönderebilirler. Kargo teslimden itibaren iki gün içinde
raportörlüğe ulaşmamış projeler yarışma dışı kalacaktır.
Jüri değerlendirme başlama tarihi: 20 Mayıs 2009, Çarşamba
Yarışma sonucu
ilan tarihi: 26 Mayıs 2009, Salı
Sergi ve Kolokyum tarihi daha sonra duyurulacaktır".
|
