|
2012 ilk yarı anketinin, bir önceki döneme göre 'biraz daha olumsuz' sonuçlandığına işaret edilirken, 2011 ikinci yarıdan 2012 ilk yarıya artış bildiren işletmeler oranı üretimde yüzde 53,5'den 49'a, iç satışlarda yüzde 52,1'den 46,1'e, dış satışlarda yüzde 44,7'den 43,1'e, yeni siparişlerde yüzde 48,8'den 46,9'a, istihdamda da yüzde 42,5'den 38,9'a geriledi. Azalış gerçekleştiğini bildiren işletmeler oranı ise üretimde yüzde 18,1'den 26,3'e, iç satışlarda yüzde 17,3'den 27,7'ye, dış satışlarda yüzde 23,2'den 30,8'e, yeni siparişlerde yüzde 16,9'dan 25,1'e, istihdamda yüzde 17,3'den 25,2'ye yükseldi.
Çalışmada yer alan sonuçlara ilişkin değerlendirmede, 2012 ilk yarıda 2011 ikinci yarıya göre tüm temel göstergelerde sorun yaşayan işletmeler oranının önemli ölçüde arttığının altı çizilirken, özellikle iç satışlarda sorun yaşayan işletmeler oranındaki 10,4 puanlık artışın iç talepteki durgunluğu göstermesi açısından dikkati çekici olduğuna işaret edildi.
''Üçte birinden fazlası kaynak yaratmakta zorlanıyor''
Ankete göre, 2012 yılı ilk yarı sonunda işletmelerin yüzde 31,8'i geçen yılın aynı dönemine göre kar oranlarının daha yüksek olduğunu belirtirken, bu oran 2011 ikinci yarıda yüzde 34,2 seviyesindeydi. Dolayısıyla kar oranlarının daha yüksek olduğunu belirtenlerin oranında 2,4 puanlık bir düşüş söz konusu oldu. Bu yılın ilk 6 aylık döneminde 2011 ikinci yarıya göre kar oranlarında düşüş yaşadığını belirtenlerin oranı yüzde 25,3'den 29,3'e yükselirken, zarar ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 9'dan 6,4'e geriledi. 2012 yılı ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre kar oranlarının daha düşük olduğunu veya zarar ettiklerini belirtenlerin toplamı yüzde 35,7 iken, bu oran 2011 ikinci yarıdaki yüzde 34,3'e göre 1,4 puan artışı gösterdi. Çalışmada, bunun, işletmelerin üçte birinden fazlasının kaynak yaratmakta zorluk çektiğine işaret ettiğinin altı çizildi.
Ankete göre, 2012 yılı ikinci yarıya yönelik beklentileri daha iyimser olan işletmeler, 2012 yılı ikinci yarısının tüm göstergelerde ilk yarıya göre daha olumlu geçmesini bekliyor. 2012 ikinci yarıda üretimlerinde daralma bekleyen işletmelerin oranı yüzde 15, iç satışlarında yüzde 13,7, dış satışlarda yüzde 16, yeni siparişlerde 13,4 ve istihdamlarda 10,5 oldu. Tüm göstergelerde daralma bekleyen işletmelerin oranı yüzde 10'ların üzerinde seyrediyor.
Ücretle çalışanlar sayısındaki değişime bakıldığında 2011 ikinci yarıda yüzde 1,3, 2012 ilk yarıda yüzde 2,8 oranında çoğalan ücretle çalışanlar sayısı son bir yılda ise yüzde 4,1 oranında arttı. 2012 ilk yarıda ücretle çalışanlar sayısı artarken, işten çıkarılmak zorunda kalınanların toplam çalışanlara oranı küçüldü. Toplam işletmelerde, işten çıkarılmak zorunda kalınanların toplam çalışanlara oranı 2011 ikinci yarıda yüzde 6,5 iken, 2012 ilk yarıda yüzde 5,8'e geriledi.
2011 ikinci yarıda yüzde 76,7 olan ihracat yapan işletmeler oranı 2012 ilk yarıda yüzde 76,8 ile fazla değişmedi. İşletmelerin 4'te 3'ünden fazlasının ihracat yapabilmesi, sanayicinin dış pazarlardaki arayışını gösteriyor. İhracat yapan işletmeler oranı ölçekler itibariyle incelendiğinde 2012 ilk yarıda çalışmaya katılan büyük ölçekli işletmelerin yüzde 92,9'unun, orta ölçekli işletmelerin yüzde 78,8'inin ve küçük ölçekli işletmelerin de yüzde 68,2'sinin ihracat yapabildiği görülüyor.
Çek ve senetlerin karşılıksız çıkma ve protesto olasılıkları artıyor
Satış hedefi gerçekleşme oranı, 2011 ikinci yarıda yüzde 75 iken 2012 ilk yarıda yüzde 72,8'e geriledi. Satış hedefi gerçekleşme oranı, tüm ölçeklerde bir önceki döneme göre düştü. Kriz dönemlerinde bozulan finansal dengeler nedeniyle vadeli işlemler karşılığı verilen çek ve senetlerin karşılıksız çıkma ve protesto olasılıkları artıyor. 2009 ikinci yarıda yüzde 77,9 ile 1998 yılından bu yana en yüksek karşılıksız çek ve protestolu senet oranı ile karşılaşılırken, 2010 ve 2011 yıllarında söz konusu oranda hızlı bir düşüş yaşandı. 2011 ikinci yarıda yüzde 30,5 olan oran, 2012 ilk yarıda yüzde 29 ile 1998 yılından bu yana en düşük seviyesine geriledi.
2008 ikinci yarıda yüzde 7,7 seviyesinde olan karşılıksız çek ve protestolu senetlerin satışlara oranı küçülerek, 2011 ikinci yarıda yüzde 2,5 olan oran, 2012 ilk yarıda hafif bir yükselişle yüzde 2,7 oldu. Finansman darboğazında olan işletmeler oranı, 2011 ikinci yarıda yüzde 76,4 iken 2012 ilk yarıda 5,5 puan azalarak yüzde 70,9'a geriledi. Bu gerilemeye rağmen işletmelerin 3'te 2'sinden fazlası finansman sorunu ile karşı karşıya bulunuyor.
Finansman darboğazında olan işletmelerde sorunları arasında kredi maliyetinin yüksekliği, sektördeki teşviklerin yetersizliği, işletme sermayesi ihtiyacındaki hızlı artış ilk sıralarda yer almaya devam ediyor.
|
