İnşaat Malzemeleri İhracatı 6 Ay Sonra Yükselişe Geçti

Türkiye İMSAD İnşaat Malzemeleri Sanayi Dış Ticaret Endeksi’nin 2023 Mart ayı sonuçları açıklandı. Rapora göre, dış ticarette son 6 aydır yaşanan gerileme eğilimi, mart ayında son buldu. Şubat ayında birçok ilde büyük yıkımlara neden olan deprem etkilerinin azaldığı inşaat malzemeleri sanayi dış ticaretinde, mart ayında gerçekleşen 2,71 milyar dolarlık ihracat ile Eylül 2022’den bu yana görülen en yüksek rakama ulaşıldı. Ancak ihracatta geçtiğimiz şubat ayına göre 600 milyon dolara yakın bir artış yaşansa da değer olarak bir önceki yılın mart ayına göre ise yüzde 18,3’lük bir gerileme görüldü.

Deprem etkileri sonrası ihracat toparlanma eğilimine girdi
Şubat ayında yaşanan depremin dış ticaret üzerindeki etkilerinin azaldığına dikkat çekilen raporda, ihracatta geçen yılın aynı dönemi ile yapılan karşılaştırmalarda ise kuvvetli baz etkisi ortaya çıktı. Baz etkisinin kaynağı geçen yıl mart ayında Rusya-Ukrayna savaşı ile sıçrayan fiyatlar ve ticaret kısıtlamalar oldu. Geçen yıl fiyat artışları ve Türkiye’ye yönelen talep ile çok yüksek ihracat gerçekleşmişti. Ancak, 2023 yılı mart ayı sonuçlarına göre ihracat 6 ay sonra ilk kez yükselişe geçti ve miktar olarak da 4 milyon tonun üzerine çıktı. Depremin miktar olarak ihracat üzerindeki sınırlayıcı etkisi de mart ayında azalırken, kapasite kullanımları kısmen toparlandı. Rapora göre, inşaat malzemeleri sanayi ortalama yıllık ihracat birim fiyatı mart ayında geçen yılın mart ayına göre yüzde 15,5 arttı. Böylece 2023 yılı mart ayı ortalama yıllık ihracat birim fiyatı 0,67 dolar/kg seviyesine ulaştı.

Aylık ithalat 1 milyar doların üzerine çıktı
Ekonomi çevreleri tarafından yakından takip edilen Türkiye İMSAD raporunda, ihracattaki iyileşmeyle birlikte ithalattaki rekor artışa da dikkat çekildi. Buna göre inşaat malzemeleri sanayi ithalatı 2023 yılı mart ayında bir önceki yılın aynı döneminde yüzde 11 artarak ilk kez 1 milyar doların üzerine çıktı. 2023 yılı mart ayında inşaat malzemeleri ithalatı 380 bin 525 ton oldu. Miktar olarak 2017 yılı temmuz ayından sonraki en yüksek ithalat yapıldı. İnşaat malzemeleri sanayi ortalama yıllık ithalat birim fiyatı ise 2023 yılı mart ayında 2,75 dolar/kg ile bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 7,7 geriledi.

Yıllık ihracatta gerileme devam ediyor
Mart ayı ihracat performansına bağlı olarak yıllık (son 12 aylık) inşaat malzemeleri ihracatı 32,33 milyar dolara indi. Yıllık ihracat değer olarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azaldı. 2023 yılı mart ayında yıllık ihracat miktar olarak bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,1 azalarak 53,29 milyon tona geriledi. Ortalama yıllık ihracat birim fiyatı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,6 artarak 0,61 dolar/kg seviyesinde gerçekleşti. Raporda, depremin etkisini geride bırakmaya başlayan inşaat malzemeleri ihracatının pazarlardaki yavaşlamadan ve değerli Türk lirasından olumsuz etkilendiği belirtildi. Türk lirasının değerli kalması halinde ithalatın yeni rekorlar kırabileceği vurgulandı.

Alt sektörlerde farklı ihracat eğilimleri gerçekleşti
İnşaat malzemeleri sanayisinde alt sektörlerin ihracat performansı, 2023 yılı mart ayında bir önceki şubat ayının oldukça üzerinde gerçekleşti. Ancak geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında farklı eğilimler ortaya çıktı. Buna göre, 2023 yılı mart ayında 8 alt ürün grubunun 5’inde ortalama ihracat birim fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüksek gerçekleşirken, 3 alt sektörde ise düşüş gösterdi.

2023 yılı mart ayında mineral, taş ve toprak ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16,2 arttı. Demir çelik ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13,7 yüksek gerçekleşti. Diğer alt ürünlerdeki artışlar düşük kaldı. Prefabrik yapıların ortalama ihracat birim fiyatı yüzde 33,7 ve metal bazlı ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı ise yüzde 6,6 düştü.

2023 yılı mart ayında 8 alt ürün grubunun 5’inde ihracat miktar olarak geçen yılın mart ayının altında gerçekleşti. 3 alt ürün grubunda ise miktar olarak ihracat 2022 yılı mart ayının üzerine çıktı. Miktar olarak düşüşlerde daha çok pazarlardaki yavaşlama etkisi görüldü. Bu dönemde miktar olarak ihracat düşüşleri demir çelik ürünlerinde yüzde 41,4, mineral, taş ve toprak ürünlerinde yüzde 27,5 oldu. Metal bazlı ürünlerin ihracatı yüzde 15,1, prefabrik yapıların ihracatı yüzde 32,9 azaldı. Kimyasal bazlı ürünlerin ihracatı ise miktar olarak yüzde 10,5 arttı.

2023 yılı mart ayında 8 alt ürün grubunun 5’inde ihracat değer olarak bir önceki yılın mart ayına göre düştü. 3 alt ürün grubunun ihracatı ise değer olarak arttı. 2023 yılı mart ayında değer olarak düşüş demir çelik ürünlerde yüzde 33,4, metal bazlı ürünlerde yüzde 20,7, mineral, taş ve toprak ürünlerinde yüzde 15,8 ve prefabrik yapılarda ise yüzde 65,1 oldu. Kimyasal bazlı ürünlerde ihracat değer olarak yüzde 19, elektrik malzemeleri ve teçhizatlarında ise yüzde 9,5 oranında artış gösterdi.