İMSAD, İnşaat Malzemeleri Sanayi Bileşik Endeksi Eylül 2019

İnşaat malzemeleri sanayisinde faaliyetler Eylül ayında önemli ölçüde arttı. Ağustos ayındaki gerilemenin ardından Eylül ayında, tüm faaliyetlere yayılan dengeli bir toparlanma yaşandı. Koşullardaki iyileşmeler ve mevsimsellik faaliyetleri destekledi.

Faaliyet Endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre 2,5 puan arttı
Yurtiçi satışlarda Eylül ayında önemli yükseliş yaşandı. İhracat artışı yeniden hızlandı, üretimde de önemli bir artış gerçekleşti. Cirolar Eylül ayında iç satışlar ve ihracattaki artışlara bağlı olarak önemli ölçüde yükseldi. Yurtdışı satış fiyatlarında sınırlı bir gerileme yaşanırken, tahsilat hızı yine düştü.

İnşaat malzemeleri sanayi faaliyetlerinde dalgalanma devam ediyor. Temmuz ayındaki toparlanma ve Ağustos ayındaki düşüş sonrasında Eylül ayında faaliyetlerde yeniden artış yaşandı. Ekonomik koşullarda iyileşme ve mali göstergelerdeki istikrar, faaliyetleri de olumlu etkiledi. Ancak kalıcı toparlanma için zamana ihtiyaç duyuluyor.

Güvende kırılganlık sürüyor
Güven Endeksi’nde Eylül ayında yeniden sınırlı bir artış yaşandı. Güven Endeksi’nin son aylarda, dip seviyelerde durağanlaştığı görüldü. Eylül ayında faaliyetlerdeki önemli artışa rağmen güven seviyesi çok sınırlı ve temkinli bir artış gösterdi. Güven seviyesi Eylül ayında bir önceki aya göre 0,03 puan arttı. Güven Endeksi’nde son aylarda kararsızlık ve dalgalanma yaşanıyor. Kalıcı güven artışı için gerekli koşullar halen yeterince oluşamadı. Türkiye ekonomisine ilişkin güven dip seviyesinden sınırlı bir artış gösterdi. Yurtiçi pazarlarda güven Eylül ayında sınırlı bir gerileme gösterdi. İhracat pazarlarında ise güven Eylül ayında önemli bir artış sağladı.

Güven Endeksi’ni olumsuz etkileyen ekonomik, dış politik ve jeopolitik riskler her an artış gösterebiliyor. Bu nedenle güven alanında henüz tam olarak toparlanma sürecine girilemedi. İnşaat sektöründe yaşanan ve kendi dinamiklerinden kaynaklanan sorunlar da güveni olumsuz etkilemeye devam ediyor.

Beklentilerde sınırlı bir artış yaşandı, ihracat siparişleri arttı
Beklenti Endeksi’nde Eylül ayında sınırlı bir artış yaşandı. Faaliyetlerdeki artış beklentileri olumlu etkiledi. Ancak faaliyetlerdeki artışın yarattığı katkıya karşın inşaat sektöründe yaşanan sıkıntılar ve risklerin tam olarak ortadan kalkmamış olması beklentilerdeki artışı sınırladı. Beklenti Endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre 0,3 puan arttı. Beklenti Endeksi geçen yılın Eylül ayının beklentilerinin ise 13,8 puan altında gerçekleşti. Türkiye ekonomisine ilişkin beklentiler sınırlı ölçüde iyileşti. Önümüzdeki üç aya ilişkin alınan yurtiçi siparişlerde sınırlı bir düşüş yaşandı. Bu sürece ilişkin alınan ihracat siparişleri ise Eylül ayında hızlı artışını sürdürdü. Üretim beklentisi artış gösterdi. Sektörde, özellikle yurtdışı siparişlerdeki artış ile üretimde de büyüme bekleniyor.

Faaliyetlerde yaşanan artış beklentilerde iyileşme sağlamadı
Beklentileri olumsuz etkileyen ekonomik, siyasi ve dış politik riskler henüz tam olarak ortadan kalkmadı. İnşaat sektöründeki sorunlar ve küçülme de, beklentiler üzerinde olumsuz etkiler yaratmaya devam ediyor. Eylül ayı sonuçları, tek başına faaliyetlerdeki artışın güven ve beklentilerde kalıcı iyileşme yaratmak için yeterli olmayacağını gösterdi. Ekonomik, dış politik ve jeopolitik risklerin halen canlı olması güven ve beklentileri olumsuz etkiledi. Risklerdeki artışın son çeyrekte faaliyetleri de olumsuz etkilemesi bekleniyor.

Bayi kanalında “barter” oranı arttı
İnşaat sektöründe üreticiler ve satış kanalları (toptan, perakende ve bayiler) ile müteahhitler arasında inşaat malzemeleri tedarikinde yeni ödeme yöntemleri kullanılması giderek kalıcı hale geliyor. Bunların başında da ‘barter’ geliyor. Barter verileri, ‘üreticiler ile müteahhitler’ ve ‘satış kanalları ile müteahhitler’ arasında olmak üzere iki grup altında hazırlanıyor.

2019 yılı üçüncü çeyrekte, ‘inşaat malzemesi üreticileri’ ile ‘müteahhitler’ arasındaki barter uygulama sonuçlarında öne çıkan 4 eğilim şöyle:

İnşaat malzemeleri üreticilerinin yüzde 19,3’ü 2019 üçüncü çeyrekte malzeme satışında barter teklifi ile karşılaştı. Barter teklifi oranı üçüncü çeyrekte gerilemeye devam etti.

İnşaat malzemeleri üreticilerinden yüzde 7’si, 2019 üçüncü çeyrekte satışlarında barter yöntemini kullandı. Barter yapanların oranı arttı.

2019 yılı üçüncü çeyrek döneminde barter yapan inşaat malzemesi üreticilerinin tamamı barter satışlarının toplam satışları içindeki payının yüzde 1-9 arasında gerçekleştiğini belirtti.

Üreticilerin yüzde 24’ü kabul etmedikleri barter teklifleri nedeniyle iş kaybına uğradı. İş kaybı oranı 2019 yılı üçüncü çeyrekte önemli bir gerileme gösterdi.

‘Satış kanalları’ ile ‘müteahhitler’ arasındaki barter uygulama sonuçlarına göre ise öne çıkan 4 eğilim şöyle:

Satış kanallarının yüzde 68,2’si 2019 üçüncü çeyrekte malzeme satışında Barter teklifi ile karşılaştı. Yılın üçüncü çeyreğinde Barter teklifi oranı ikinci çeyreğe göre 2,8 puan azaldı.

Satış kanallarının yüzde 22,7’si 2019 üçüncü çeyrekte satışlarında barter yöntemini kullandı. Üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre barter yapanların oranı hemen hemen aynı kaldı.

Satışlarında barter yöntemini kullandığını belirten satış kanallarının yüzde 42,9’u barter satışlarının toplam satışları içindeki payının yüzde 1-9 aralığında gerçekleştiğini, yüzde 14,2’si barter satışlarının toplam satışları içindeki payının yüzde 10-24 arasında kaldığını, yüzde 42,9’u ise barter satışlarının toplam satışları içindeki payının yüzde 50’nin üzerine çıktığını belirtti.