|
Şehir Plancıları Odası eski Ankara Şube Başkanı ve Öğretim Üyesi Dr.
Zafer Şahin'in Büyükşehir Belediyesi'nin 1985-2008 yılları arasında imar
komisyonlarıyla ilgili yaptığı araştırmadan çok çarpıcı sonuçlar
çıktı.
Büyükşehir Belediye Meclisi'nde çıkan tartışmalar ve muhalefetteki
istifalarla gündeme gelen imar komisyonunun yapısı ve sen 23 yılıyla ilgili
hazırlanan çarpıcı bir rapor, korkunç gerçeği gözler önüne serdi. Şehir
Plancıları Odası eski Ankara Şube Başkanı Dr. Zafer Şahin'in doktora çalışması,
“İmar komisyonlarında teknik üye oranının sadece yüzde 2 olduğunu, imar
değişikliklerinin Meclis'e yansımadığını” ortaya koydu.
Şahin'in doktorasının ardından da devam ettiği çalışmada
1985-2008 yılları arasında “kapalı kutu”
olarak tanımladığı imar komisyonlarının çalışmaları ve komisyon üyelerinin
profilleri yer aldı. Çalışmanın en çarpıcı sonuçlarından birine göre, son 23
yılda imar komisyonlarında bulunan meclis üyelerinin yalnızca yüzde 2'si mimar,
mühendis ya da şehir plancılarından oluştu.
Aynı zamanda Atılım Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
Öğretim Görevlisi olan Şahin bu durumu, “İmar komisyonları esnaf örgütü
gibi kullanılmış. Yıllarca teknik elemansız komisyonlarla imar rantlarının
dağıtılması, başta imar komisyonu olmak üzere tüm kurumsal yapıları birer ‘rant
arenası'na dönüştürdü” şeklinde yorumladı.
Esnaf komisyonu
Şahin'in araştırmasına göre 23 yılda 100'ün üzerindeki komisyon üyesinin
çoğunluğunda esnaflar görev yaptı ve 23 yıl boyunca kentin imarıyla ilgili can
alıcı kararları alanların yüzde 33'ünü esnaflar oluşturdu. İmar komisyonundaki
üyelerin yüzde 17'si kendini iş adamı ve ticaret erbabı olarak tanımladı,
komisyonun yüzde 8'i “Sanayiciyim” derken, yüzde 3'ü ise meslek bildirmedi.
Şahin'in araştırmasının ikinci bölümü ise 1985-2007 yılları arasında
Büyükşehir Belediyesi imar komisyonlarına gelen kat artışları ve yeşil alanların
kullanım kararlarının değişmesini konu aldı. “İmar planı değişikliklerinde İmar
Dairesi Başkanlığı'nın hazırladığı teknik raporlar ve bu raporlara ilişkin
olarak alınan imar komisyonu kararları incelendiğinde çok çarpıcı sonuçlara
ulaştık” diyen Şahin, sayıları 400'e ulaşan imar planı değişikliklerindeki
tespitlerini şöyle sıraladı:
Raporların çoğu yok
Kat artışı getiren imar planı değişikliklerine ilişkin teknik raporların
yüzde 53'ü imar komisyonunun Belediye Meclisi'ne gönderdiği raporlara hiç
yansıtılmadı.
Kat artışı getiren imar planı değişikliklerine ilişkin teknik raporların
yüzde 27'si imar komisyonunun Belediye Meclisi'ne gönderdiği raporlara aynen
yansıtıldı. Ancak komisyonun nihai kararı teknik raporun tam tersi yönde
oldu.
Yeşil alanları imara açan imar planı değişikliklerine ilişkin teknik
raporların yüzde 38'i imar komisyonunun Belediye Meclisi'ne gönderdiği raporlara
hiç yansıtılmadı.
Yeşil alanları imara açan imar planı değişikliklerine ilişkin teknik
raporların yüzde 22'si imar komisyonunun Belediye Meclisi'ne gönderdiği
raporlara aynen yansıtıldı. Ancak komisyonun nihai kararı teknik raporun tam
tersi yönde oldu.
İmardaki çarpıklık AB ilerleme raporunda
“Belediye imar komisyonlarının aldıkları kararların belediye meclislerinde
karara dönüşmesi sürecinde ve sonrasında imar kanununda belirtilen askı ve
itiraz süreleri gerektiği gibi işletilmiyor. İmar komisyonlarının kapalı kutu
olma durumu korunuyor. Bu çarpıklık öyle bir düzeye vardı ki konu Avrupa
Birliği'nin 2009 Yılı İlerleme Raporu'nun dokuzuncu sayfasında “Bazı
belediyeler, belediye kararlarını, özellikle imar planlarıyla ilgili olanları,
halkın erişimine açmak konusunda isteksiz davranmaktadır. Bu bağlamda, Bilgi
Edinme Değerlendirme Kurulu, bilgi edinme taleplerini yerine getirmemesi
nedeniyle Büyükşehir Belediyesi hakkında Aralık 2008'de savcılığa suç
duyurusunda bulunmuştur.”
Etik kurul oluşturulmalı
Kentin sağlıklı bir şekilde büyümesi ve yanlışlardan dönülmesi için Şahin şu
önerilerde bulundu:
İmar Komisyonlarının oluşumunda mümkün olduğu kadar teknik bilgiye sahip,
ilgili meslek dallarından temsilcilerin seçilmesi sağlanmalı.
İmar Komisyonlarına seçilen üyelere sürekli olarak imar, şehircilik ve ilgili
diğer konularda hizmet içi eğitim verilmeli.
Belediye Meclislerinin bünyesinde komisyon karar ve çalışmalarını izleyecek
bir “Etik Kurul” oluşturulmalı.
Belediye Meclislerinin İmar Komisyonu gibi yaşamsal komisyonlarının üyeleri,
kararları ve komisyon raporları internet ortamında şeffaf bir şekilde erişime
açılmalı.
|
