|
Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (HABİTAT)
Başkanlığı görevine seçilen İspanya'nın Türkiye Büyükelçisi
Joan Clos, Türkiye'de köyden kente göçle birlikte kentlerin çok hızlı
büyüme gösterdiğini belirterek, bu süreçte halka açık kamusal
alanlar ile toplu taşımaya önem verilmesi gerektiğine dikkati
çekti.
Barcelona'da 1997-2006 sürecinde 2 dönem belediye başkanlığı yapan ve kentte
yarattığı dönüşümle adını dünyaya duyuran Joan Clos, 2 yıl yürüttüğü Sanayi,
Turizm ve Ticaret Bakanlığının ardından 2008'de İspanya'nın Türkiye
büyükelçiliğine atanmıştı. Yaklaşık 2 yıldır Türkiye'de bulunan Clos, Ağustos
ayı sonunda sağlıklı şehircilik, insan yerleşimlerinin kalkınması ve
çevreciliğin teşviki yönünde çalışmalar yürütülen BM HABİTAT'ın başına
getirildi.
HABİTAT'a seçilmesinde belirleyici olan Barcelona tecrübesinden hareketle
Türkiye'deki kentleşme pratiklerini nasıl değerlendirdiğinin sorulması üzerine
Clos, Türkiye'de kentlerde çok zorlu bir değişimin yaşandığını söyledi. Köyden
kente göçün yüksek düzeyde seyrettiği ve kentlerin çok hızlı büyümekte olduğunu
ifade eden Clos, bir çok büyük kentin 15 yıl içinde neredeyse iki kat büyüklüğe
ulaştığını kaydetti.
Bu süreçte, kente gelen insanlara konut ve düzgün yaşam koşullarının
sağlanabilmesi için çok çaba sarf edildiğini dile getiren Clos, ''Böyle hızlı
organizasyon dönemlerinde, bence en fazla önemsenmesi gereken noktalar; kamusal
alanlar ve toplu ulaşım. Çünkü bunlar modern kentlerin ana güçlükleri''
dedi.
''Barcelona'da fabrika ismi taşıyan parklar var''
Barcelona Belediye Başkanlığı döneminde kendisinin kamuya ayrılan alanları
büyük ölçüde artırdığının anımsatılması üzerine Clos, o süreçte bir yönüyle
şanslı olduklarını, çünkü 1970'lerin sonunda büyük ekonomik kriz yaşanan ülkede
bir çok fabrikanın kapatıldığını anlattı. Clos, üretim yapılmayan bu fabrikaları
parklara çevirme imkanı bulduklarını ifade ederek, ''Bugün Barcelona'ya
gittiğinizde, fabrikaların adını taşıyan parkları görebilirsiniz. Bu
kullanılmayan endüstriyel alanın ıslahıydı ve çok ilginç oldu. Ancak bunun tam
olarak Türkiye'ye uyan bir durum olduğunu sanmıyorum. Siz yüksek büyüme
gösteriyor, sanayileşiyorsunuz. Umarım, fabrika kapatma olmaksızın güzel kamusal
alanlara sahip olabilirsiniz'' dedi.
''Bu aşamada ana öncelik konut açığı''
Türkiye'deki kentsel dönüşüm çalışmalarını nasıl bulduğu sorusu üzerine Clos,
kentsel dönüşümün canlı bir süreç olduğunu, kentlerin her gün kendilerini
yeniden yarattıklarını ifade etti. Bu süreçte halkın ortak kullanımına açık
kamusal alanlar konusunda çok güçlü bir disiplinin ve kararlılığın gerektiğini
vurgulayan Clos, Türkiye'nin gelecekte, artan gelirle, zenginlikle birlikte daha
fazla kamusal alan elde etme imkanı bulacağını, bunun iyi olacağını söyledi.
Clos, şu an önceliğin, köyden kente gelen insanlara iyi konutlar oluşturmak
olduğunu kaydetti.
TOKİ'nin tüm yurtta aynı tip toplu konutları inşasının eleştiri konusu
olduğuna işaret edilerek, bu projelerle ilgili görüşünün sorulmasına karşılık da
Clos, çok sayıda konut ihtiyacı ile hayat dolu, canlı ve çeşit oluşturan mimari
arasında denge kurmak gerektiğini, ancak bunun zor olduğunu söyledi.
Kentleşmenin bu kadar hızlı olduğu dönemlerde, kendilerinin de bu tip binalara
yöneldiklerini, büyük Avrupa kentlerinde de kenti çevreleyen böyle yüksek 10-12
katlı yapıların görülebileceğini kaydeden Clos, ''Şu anda önemli olan konuta
duyulan ihtiyaç, bunu ilerde değiştirebilirsiniz, çünkü kentler kendilerini
dönüştürürler. Konutların formundan daha önemli olan nokta, planlama ve ulaşım
altyapısı inşasına imkan tanımak'' dedi.
Bu konunun tüm dünyada büyük kentlerde en sıkıntılı alanların başında
geldiğini kaydeden Clos, ''Bu altyapı meselesi, görünmüyor, ama çok daha önemli.
Türkiye'deki kentleri biliyorum, ulaşım altyapısını geliştirmek için çok
çalışıyorlar. Bunların bu güçlüğü aşmak için diğer yönetimler, merkezi hükümet
gibi farklı kanallardan yardıma ihtiyaçları olduğunu düşünüyorum'' diye
konuştu.
Türkiye'nin kentleşme sürecinde en büyük probleminin ne olduğu yönündeki
görüşünün sorulması üzerine Clos, ''Kentlerin büyüme sürecinde karşı karşıya
kalacağı en büyük güçlüğün toplu ulaşım meselesi olacağını söyleyebilirim. 1
milyonun hatta 500 binin üstündeki kentlerin toplu ulaşımı karşılaması
gerekecek, otobüs, tranvay ve büyük kentlerde metro gibi yollarla...'' şeklinde
konuştu.
''Türkiye'ye yardım için elimden geleni yapmaya
hazırım''
HABİTAT'taki yeni görevinde ana önceliğinin ne olacağı sorusuna karşılık
Clos, Birleşmiş Milletlerin reform sürecinde bulunduğuna işaret ederek,
‘etkinlik’ meselesinin önceliklerinin başında yer alacağını söyledi.
Türkiye'deki sıkıntıları bilen biri olarak HABİTAT'ta Türkiye için bir şey
yapmayı düşünüp düşünmediğinin sorulmasına karşılık Clos, HABİTAT'ın hükümetlere
ve kentlere yardım sağlayan bir kuruluş olduğuna işaret ederek, ''Türkiye'den
gelecek herhangi bir talebi yanıtlamaktan büyük mutluluk duyacağım. Ancak
HABİTAT olarak biz ancak çağrıldığımızda müdahil olabiliyoruz. Türkiye'den biri
HABİTAT'ta beni hatırlarsa, yardım için elimden geleni fazlasıyla yapmaya
hazırım'' dedi.
|
