Haliç Metro Geçiş Köprüsü ve Dünya Mirası Listesi

BR>
Köprü, silueti etkilemiyor mu?

Tabii ki hayır. Ben bir eser bırakmak istiyorum. Küfür edilecek bir şey yapmak ister miyim? UNESCO yetkilileriyle çağırdılar bir kez konuştum. Anlaşıldı ki giden bilgiler pek doğru değil. Kimse beni dinlemiyor. Aslında şeffaf metal kablolar silueti etkilemiyor. Zaten başlangıçta 82 metre yüksekliği vardı, sonra 65 metreye indirdik. Süleymaniye'nin, kubbesiyle ya da şerefesiyle değil, zeminiyle aynı yükseklikteyiz, nasıl silueti etkilediği düşünülebilir.
 
Bu proje için donanımlı olmadığınız, köprü bir mühendislik yapısıdır mimarlıkla ne ilgisi var görüşüne ne diyorsunuz?

Kendimi övüyor gibi görünmek istemem ama 15 yıl restorasyon yaptım. Geleneksel, tarihi yapılarla ilgili hem ihtisasım hem de birikimim var. Bu konunun arkasında duran kişi, beğensinler beğenmesinler mimar, doktorası var.

21. yüzyıl teknolojisi modern bir köprü, iddialı bir proje yaptım, suçlu oldum. Hem gerici hem de ilerici diye bilinen insanların buluştuğu ortak nokta, bu köprünün böyle yapılmaması eleştirisiydi. Dubalı yapılmış, Mimar Sinan'ın köprüsüne benzemiş gibi bir sürü hakaret işittim.
 
Dresden örneğinde olduğu gibi Dünya Mirası listesinde askıya alınırsak ne hissedersiniz?

Avrupa Birliği'nden mi atılıyoruz, bu kadar önemli mi? Kıyamet kopmaz. Dresden, "Bu bizim kültürümüzdür, siz karışmayın" dedi. Ben mimarım, projemi savunuyorum. Ama benim dışımda, bu projeye karşı olanlar ve destekleyenler diye iki grup oluştu. Kendimi köşeye sıkışmış hissediyorum. Teknik olarak projemin arkasındayım. Köprü aslında 55 metrede biten bir köprü. 10 metrelik ucu uzaktan görünmeyecek bile ama tamamlayıcı bir faktör. Mimari bir öğedir, sivrilerek gitmesi lazım. Ama bakarsınız kesip atarlar. Keserek sorun çözülecekse yapabilirler. Öneriyle gelirlerse herkesle konuşmaya hazırım.
 
Köprünün mimari elemanı dediğiniz o uzunluk, mesela 58 metreye indirilirse estetik açıdan ya da teknik olarak bozulur mu?

Temmuz ayında çıkacak kararı merakla bekliyorum. Türkiye'den bu konuya fikir gönderen ICOMOS üyelerinin neden hiç benimle bağlantı kurmadığını, neden hiçbir şey sormadıklarını anlamakta çok zorlanıyorum. Biz düşman mıyız, ben onların öğrencisiydim. Çağırsalardı beni ve fikirlerini söyleselerdi, ben de onlara yaptığımı anlatsaydım. Önerileri olsaydı, tartışsaydık. Teknik detayları konuşsaydık.

Sorunuza gelince, dünyayı kurtaracaksak, mimarlık adına bana bunu söyleyebilecek biri varsa, adını tarihe yazdıracaksa neden olmasın? Ama benim arzum köprümüze sahip çıkmak, kamuoyu desteği istiyorum. Ben mimar olarak kendi kentime zarar verecek bir şey yapmak ister miyim?
 
Köprünün Geçmişi

Taksim-Yenikapı Metro Hattı'nın Haliç geçişi ilk kez 1952 yılında önerilmiş. Sonra yıllar içinde çeşitli firmalar tarafından birçok farklı öneri de getirilmiş. Nihayet 1982 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından "Genel Ulaşım Etüdü" hazırlanmış. 1985-1989 yılları arasında DLH tarafından İstanbul Metrosu fizibilite etütleri yapılmış. 1990 yılında da metro hattı güzergâhı Koruma Kurulu tarafından onaylanmış.

Bu tarihten itibaren de onlarca proje alternatifi Koruma Kurullarına sunulmuş. 1995 yılında 1/50.000 Nazım İmar Planlarına hat işlenmiş. 1999 yılında Taksim-Yenikapı Güzergâhı, Koruma Kurulu tarafından onaylanmış. 2005 yılında da Haliç Metro Geçiş Köprüsü Avan Projesi onaylanmış. Ön projeler, kamulaştırmalar, kesin projeler safahatlarından sonra nihayet ihale yapılmış ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanan uygulama projesine başlanmış.

Tabii ki tüm bunlar değişen siyasi kadrolar, anlayışlarla uzun tartışmalara neden olmuş. Neredeyse sadece yedi yıl Haliç üzerindeki güzergâh tartışılmış, sunulan projelerin hepsi reddedilmiş. Ama bu süre içinde Haliç'in iki kıyısından tünellerin ağzı dışarıya çıkmış.

Koruma Kurulu'nca onaylanan Haliç Metro Geçiş Köprüsü'nün yapımı Yüksel-Güriş-Reha-Başyazıcıoğlu Ortak Girişimi olan Anadolu Metro Ortaklığı tarafından üstlenilmiş. Mimari proje ise her ne kadar bir zaman İstanbul Belediye Başkanı'nın projesi olarak sunulsa da Hakan Kıran'a ait.

Zemin araştırmaları ve projelerinden başlayarak tüm etütler, konsept ve kesin uygulama projelerinde Türkiye'den ve dünyanın farklı ülkelerinden konularının uzmanları akademisyenler, köprü mühendislik firmaları ve danışmanlarla çalışılmış.