Haiti'de Enkaz Sonunda Kaldırılıyor

lorida, Pompano Beach'den Randal Perkins, 400 bin dolar değerindeki hidrolik kazı makinesinin, şehrin paramparça olmuş merkezinde üst üste duran beton yığınlarına dalışını büyük bir zevkle izledi. "Bu, insanların uzun zamandır beklediği şey" diyor Perkins. Aslında Perkins de Haiti'de enkaz kaldırma çalışmalarının başlamasını büyük bir sabırsızlıkla bekliyordu. Florida merkezli bir yıkım onarımı şirketinin başında olan Perkins, 12 Ocak depreminden kâr edebilmek için 25 milyon dolarlık bir kumar oynadı. Haitili bir şirketler grubuyla anlaştı, ağır ekipmanlar ithal etti ve burada bir üs kurdu. Ama ondan sonra hiçbir şey yapamadı.

Ülkenin yeniden inşasının başlaması için önce enkazın kaldırılmasının gerektiği Ocak ayından beri biliniyor. Ancak enkazı kaldırmak o kadar büyük ve karmaşık bir proje ki, hükümet ve yardım kuruluşları geleceği planlarken ülke moloz yığınlarının altındaydı. Fakat yaz aylarında artık enkazın kaldırılması gerektiği iyice belirginleşti. Hükümet ilk temizlik sözleşmesini Perkins'in Haiti Onarım Grubu'yla yaptı. 7,5 ila 13,5 milyon dolar arasındaki sözleşme (tam tutarı kimse bilmiyor), 1,2 milyar dolara mal olması beklenen yıkım onarım faaliyetinin çok küçük bir bölümünü oluşturuyor. Ancak bu küçük enkaz kaldırma anlaşması durgunluğu sona erdirdi.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın Haiti'den Sorumlu Temsilcisi Jessica Faieta, "Sonunda enkazda hareketlenmeler başladı" diyor. Depremden hemen sonra, Chuck Prieur'un öncülük ettiği Alabamalı DRC Group, cesetleri çıkarmak üzere bir sözleşme imzaladı. Fakat başlangıçtaki yoğun çalışmanın ardından, temizlik kaplumbağa hızında ilerlemeye başladı. Uluslararası yetkililer Haiti hükümetini suçladı. Haitili yetkililer de uluslararası bağışçıları. Siyasi nedenlerden ötürü isminin açıklanmasını istemeyen Planlama Bakanlığı'ndan kıdemli bir yetkili, "Şu an olup bitenler, uluslararası toplum bu kadar umursamaz olmasaydı Mart ayında başlayabilirdi. Bizim elimizde yeteri kadar imkân yok" diyor. Prieur şirketinin daha fazlasını yapmaya istekli olduğunu söylüyor. "Devam etmek istiyorum ve Amerikalı açgözlülüğüm bana önerilen her şeyi yapmam gerektiğini söylüyor" diyor. Faieta, çevresel sorunlar ve mülkiyet hakkı gibi noktaları göz önüne alan mükemmel bir yaklaşım arayışının çalışmaları "felce uğrattığını" söylüyor ama müteahhitlerin de olaya farklı baktığını sözlerine ekliyor. "Onlar buradaki enkazı hızlı bir şekilde kaldırmaya gelmiş girişimciler" diyor.

Ancak enkazın kaldırılması bir önceliğe dönüştüğü zaman bile sadece küçük adımlar atıldı. Haiti Yeniden İnşa Komisyonu, Eylül ayında Haiti Başbakanı Jean-Max Bellerive ve eski ABD Başkanı Bill Clinton'ın başkanlığını yaptığı toplantıda Birleşmiş Milletler'in altı bölgeyi temizleyemeye yönelik 17 milyon dolarlık planını onayladı. Bu planlanan 1 milyar dolarlık yeniden inşa projelerinin sadece küçük bir kısmı. Aynı zamanda Haiti hükümeti genel seçimlerin yapılacağı Kasım ayına kadar şehir merkezini temizlemeyi hedefliyor. Müteahhitler Haiti'deki çalışmaların zor olduğunu söylüyor. Bozuk yollardan dolayı kamyonlar daha az enkaz taşıyor. Yakıt fiyatları yüksek. Yıkılması gereken binalar var.

Diğer yandan işçi ücretleri çok düşük. Perkins'in işe aldığı ve eğittiği 100 civarında Haitili ayda bin dolar alıyor. Bu ücret, Perkins'in Amerikalı işçilere ödediği günlük 450 ila 500 dolardan çok daha az olmasına rağmen, Haiti standartlarına göre yüksek sayılır. Perkins'in Haiti Onarım Grubu kamyonları şehrin dört bir yanında. Çökmüş, çürümüş binalar, ortadan kaldırılmak üzere işaretlenmiş. Her yerde kalabalık toplanıyor. Bir neden, yıkımların her zaman seyredilir bir olay olması. Diğer bir nedeni de kamyonların her zaman arkalarında satılabilecek birkaç metal parçası bırakıyor olması. 36 yaşındaki Ernst Saint Albor, izlerken "Muhteşem" diyor ve ekliyor, "Yıkım gibi görünüyor ama bu bir ilerleme."