Gittim-gördüm-yazdım: "Lyon’da Işık Festivali"

Geçtiğimiz günlerde Işık Festivali’ni ziyaret etmek için Lyon’daydım. 2 milyona varan nüfusu ile Paris’ten sonra Fransa’nın önemli kentlerinden biri olan Lyon ilk bakışta nehir etrafında şekillenen kent planı ile tipik bir Avrupa şehri görünümünde. Paris’e göre bir nebze daha misafirperver oldukları izlenimine kapıldığım Lyonlular, gastronomi ve şarap konusundaki ustalıkları ve UNESCO Dünya mirası listesine girmiş tarihi kent merkezleri ile ünlüler. Lyon’un başka bir alamet-i farikası olan Işık Festivali (Fête des Lumières) yaklaşık 150 yıllık bir geleneğe sahip. 6-9 Aralık tarihleri arasında ışığa adanmış, kenti kucaklayan bir etkinlik haline gelen ışık festivali aslında Bakire Meryem’e teşekkür için kutlanan 8 Aralık’ın etrafında kurgulanmış.

Festivale ilişkin detaylardan önce Lyon’un “aydınlatma tasarımı” alanında önemli bir geleneği temsil ettiğini belirtmeliyim. Lyon 1989 yılında kent planı ile entegre bir aydınlatma planı geliştirdi ve uyguladı. Dönem için oldukça vizyoner olan bu yaklaşım 2004 yılında yürürlüğe alınan 2. Aydınlatma Planı ile bir üst seviyeye taşındı. Kenti gece gezerken yalnızca anıtsal yapıların aydınlatılması ve güvenlik düzeyini ön plana çıkarmayan, bir deneyim yaşatan ve sanatsal unsurlar içeren kent aydınlatması kurgusu hemen hissediliyor. 2002 yılında LUCI (Lighting Urban Community International)’yi kuran Lyon, 60 kentin üye olduğu bu oluşumla küresel anlamda da aydınlatma tasarımı kavramını sahipleniyor.

Işık Festivali ise hem kentliler, hem de kentin nüfusunu ikiye katlayan turistler için göze, kulağa ve mideye hizmet eden bir şölen. Festival bu yıl kent geneline yayılan 80 aydınlatma enstalasyonu, video mapping ve projeksiyon mapping uygulaması ile 4 milyon turist ağırladı. Etkinliğin her açıdan zirve yaptığı gece, kutlamanın merkezindeki 8 Aralık oldu. Kent genelinde evlerin pencerelerine Bakire Meryem’e şükran sunmak için yaklaşık 8 milyon renkli mumun yerleştirildiği, 3,5 milyon kişinin ücretsiz toplu taşıma olanaklarından faydalanarak gösterileri izlediği gece eşsiz bir deneyimdi. Lyonluların kentlerini sahiplendikleri, festival sayesinde yaratılan ticari canlılıktan nasiplendikleri ve kentlerini tanıtma olanağı yakaladıkları bu etkinlik keşke İstanbul’da da olsa diye içimden geçirmedim değil. Festival sayesinde Pazar günleri ıssızlığa gömülen bu tipik Avrupa şehrinin meydanları turist akınına uğramıştı. Lyonlular da bu ilgiye meydanlarda sıcak şarap, soğan çorbası ve krep standları açarak, ansızın beliren sokak müzisyenlerinin konserleri ile karşılık verdiler.

Ülkemizde her zaman duymaya alıştığımız, tasarımın bir parça lüks ve halkın gerçek beklentilerinin “üstünde” bir kavram olduğuna dair diskurun altının ne kadar boş olduğunu bir kez daha “Lyon Işık Festivali” ile gördüm. Sakil, plansız ve çirkin olmayan, aynı zamanda kârlı ve her kesimden insanı mutlu eden festivaller de düzenlenebiliyor. İlgilenen ve sorumlu olanlara duyurulur...