"Geleneksel Konut Biçimleri, Gereksinimleri Karşılamıyor"

Paris’in doğusundaki Fontenay-sous-Bois için yaptığınız katılımcı bölge planının harita­landırılmasına ilişkin çalışmanızı anlatır mı­sınız? Katılımcı Semt Planı nedir? Bu projede işverenin talebi neydi?

Katılımcı Semt Planı, Fontenay-Sous-Bois ko­nut bölgesi üzerine yapılan bir tür haritalama projesi. Projeyi bize veren, Belediye’nin Sosyal Hizmetler ve Konut Departmanı, Sosyal Konut Bürosu ve çalışma alanındaki etkin mahalle dernekleri tarafından oluşturulan bir komite. Katılım süreci, bölgenin tarihsel kimliğini geri kazandırmak amacıyla, alanın kentsel karakte­rine ilişkin bilgi toplanmasını içeriyor. Harita, Belediye ve kentliler için bir analiz aracı olma niteliği taşıyor. Bu doğrultuda süreç boyunca çeşitli ziyaretler, kentlilerle toplantılar, söyle­şiler ve foto röportajlar yapıldı.

İtalya, Senegal, İran vb. farklı ülke ve kül­türlerde konut projeleri üzerinde çalışıyor­sunuz. Hepsi farklı konseptlere odaklanıyor. Senegal’de ekolojik ayakizine yoğunlaşılır­ken, İran’da sosyal konut üretimi söz konusu. Konut çözülmesi gereken büyük bir bilmece gibi; ülkeden ülkeye ya da şehirden şehre so­runun bileşenleri ya da karakteri farklılaşıyor mu?

İster İtalya isterse Afrika ya da Ortadoğu’da olsun her konut projemizde; daha sosyal, daha paylaşımcı, düşük yapım maliyetli ancak yük­sek performanslı yapılarla yenilikçi yaşam biçimlerine yöneliyoruz. Her bir projemizde, sürdürülebilirliği, katılımcı planlamayı, ye­rel yapım teknikleri, işgücü ve malzemeyi ön planda tutuyoruz. Yerel ortaklarımızın olabil­diğince kapasitelerini ve teknik yetilerini artır­maya önem veriyoruz. Her nerede olursa olsun projeye yaklaşımı­mız değişmiyor. Birinci ya da dördüncü dün­ya ülkelerinde çalışmak arasında temel bir farklılık olmadığına inanıyoruz, her bağlamda projenin odağına tasarladığımız yapıları kul­lanacak olan insanları koyuyoruz. Farklılık elimizdeki kaynakları kullanma noktasında ortaya çıkıyor. Ancak proje ilkelerini oluş­turmada hakları esas aldığız yaklaşımımız değişmiyor. Daha önce de belirttiğim gibi bu, her projede yerel tekniklerle çalışmamız, geleneksel ti­polojileri yorumlamamız, eldeki yerel malze­meyi kullanmamız ve ayrıca yerel topluluğun gereksinimlerini göz önünde bulundurmamız anlamına geliyor. Amaç her zaman, mükem­mel performans (özellikle sağlık ve konut pro­jelerinde) ve bütçe arasında çalışma alanı bağ­lamında doğru dengeyi kurmak oluyor. Bütün projelerimiz yerel otoritelerle uzlaşı çerçeve­sinde geliştiriliyor.

Türkiye’deki konut projeleri hakkında bilginiz var mı?

Geleneksel konut biçimleri pek çok insanın gereksinimlerini karşılamaktan uzak. Toplu­mumuzda demografik ve ekonomik değişimler meydana geliyor ve pek çoğumuz bu değişim­leri kendi yaşamlarımızda birebir deneyimliyo­ruz. Önceden insanların zaten sahip oldukları varsayılan, aile, topluluk, aidiyet gibi kavram­ları bugün sizin aramanız, amaçlamanız ge­rekiyor. Birçok insan uygun seçeneklerin ye­tersizliği nedeniyle, yanlış ya da sağlıksız konutlarda oturuyor. Örneğin, Emre Arolat’ın Arketip Evleri gibi projeler bizce çağdaş kentlerde yaşamanın yenilikçi ve yerli boyutları arasındaki ilişkiyi keşfetmek adına ilginç bir yöntem olarak dü­şünülebilir.

Konut odakta olduğunda üstesinden gelin­mesi gereken en önemli konular neler? Daha düşük bütçeli daha çok konut talebi var, bu sorunu çözmek için yeni yollar var mı yoksa bu sorunu yeniden tanımlamak mı gerekli?

İşlevsellik ve düşük maliyet, konut projelerin­de önceliğini koruyan iki konu. Bununla birlik­te, bu alanda “yüksek performanslı” çözümler üretme kaygısı tüm öteki konuları birer alter­natif düzeyine indirgemiş durumda. Her konut projesinde öncelikle kültürel yapı ve toplumsal sorunlar üzerine çalışıyoruz. İtalya, Afrika ya da Ortadoğu’da çalışırken, farklılık gözetmeksizin öncelikle özgünlükleri, yerel gelenekleri ve toplumsal sorunları tanımlama­ya çalışıyoruz. Bizim yaklaşımımızda, işlevsel­lik ve düşük maliyet, çalışma yapılan yerde bir “genius loci” (yerin ruhu) keşfinin ardından gelen amaçlar olarak yer alıyor.