Fikirtepe’yi Kamulaştırma Korkusu Sardı

Büyük umutlarla başlayan ve kentsel dönüşümde İstanbul’a hatta Türkiye’ye örnek proje olması planlanan fikirtepe’de sular durulmuyor. Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre, müteahhitler, hak sahipleri ile anlaşmalara dört yıl önce hızlı başladı ancak istekler ve beklentilerin dozu artınca adeta tüm yollar tıkandı. Bölgede bire 4 emsal verilerek, ilk kez böyle yüksek emsal uygulanması da karmaşayı çözmedi. Araya ilgili bakanlık girerek Fikirtepe, Büyükşehir Belediyesi’ne bırakıldı. Bu devirle alınmış ruhsatlar iptal edildi, tüm planlar da alt üst oldu. 2014 sonuna doğru yeniden şekillenmeye ve alınmaya başlayan ruhsatların önü bu kez de henüz anlaşılamayan hak sahipleri ile tıkandı.

Hak sahipleri, taleplerinin karşılanmadığını öne sürerek anlaşmaya yanaşmazken, müteahhitler yüz milyonlarca liralık dev projeleri birkaç ev sahibinin engellediğini ifade ediyor.

Sorunlu 10 ada bulunuyor

Ancak gelinen noktada her iki taraf da şu fikirde anlaşıyor: Fikirtepe’de hem firmalar hem de vatandaş yani iki taraf da uzayan süreçten şikayetçi.

Fikirtepe’de öne çıkan 38 firma bulunuyor. Ancak dönüşecek 57 adada hala anlaşmaların sağlanamadığı bölgeler var. 14 adada ise yıkım tamamlandı. 10 ada sorunlu, diğerlerinde çalışmalar sürüyor.

Çalışmaların bir an önce başlaması için adalarda firmalarla hak sahiplerinin anlaşıp imza atması bekleniyor. Bu nedenle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın dönüşümde bir adada hak sahiplerinin 3’te 2’sinin anlaşma yapması durumunda kalan alan için kamulaştırma yapması planlanıyordu. Ancak Bakanlık, ‘uzlaşma’ sağlanmasını bekleyerek uzun süre kamulaştırmayı kullanmadı. Bölgede süreç uzayıp, anlaşmaların yüzde 90-95 oranında sağlandığı firmalar da durumdan şikayetçi olunca ilk acele kamulaştırma uygulandı.

Bunun üzerine bölgedeki diğer firmalar da kamulaştırma için başvuru kuyruğuna girdi. İlk acil kamulaştırma geçen hafta Vartaş’ın çalışma yaptığı adada uygulanmıştı. Buna göre bilirkişi bina, arsa yapısı, ağaçlar da dahil olmak üzere çevresel faktörleri de içeren bir araştırma sonucunda metrekare için 9 bin lirayı uygun buldu. Tabii ki bu karar, bölgede kurulmaya çalışılan dengeleri yeniden sarstı. Son gelişmeler sonrası Fikirtepe’yi taraflarıyla masaya yatırdık...

Yapı şirketleri ne diyor?

‘500 kişide 1 kişi kaldı’

Fikirtepe’de iki adada çalışmaların sürdüren dumankaya İnşaat da son kalan iki kişiyle ilgili kamulaştırmaya gitmek için başvuracak. Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya, “Projeyi çizdiriyoruz, ruhsat aşamasına geçmedik, iki kişiyle ilgili, çok ufak yerler, kamulaştırmaya gedeceğiz. 9 bin lira iyi bir rakam. Birkaç kişiden dolayı bir sürü iş aksıyor, kira maliyetleri var. İki taraf için de mantıklı olumlu. Kullanabilme ihtimali oluşabilir, vatandaşın hakkının mağdur edilmemesi lazım. Ortaya çıkan fırsatçı her zaman oluyor, önemli olan bunun önüne geçmek. 500 kişi de iki kişi kaldı” diye konuşuyor.

‘3 yıldır perişanız’

Taş Yapı da 3 adada problemlerin çözülmesini bekliyor. Taş Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Turanlı, kamulaştırmanın son adım olduğunu belirterek, bilirkişinin belirlediği metrekaresi 9 bin liranın ‘çok fazla’ olduğunu vurguluyor. Turanlı, “Kamulaştırmayla işi çözemezsiniz, problem çıkaran, diyelim 100 kişi var, 90 kişi tamam demiş, 10 kişi bekliyor, bu da hakların engellenmemesi için uygulanabilir. 10 bin lira kim verecek Fikirtepe’de. Metrekareler 6-7 bin lira etsin o kadar. Devlet taksit meselesini çok doğru yapmış. Hem biz hem hak sahibi perişan. 6-7 adam var, senelerdir topladık yok efendim bize fark ver. Bizim durum da vahim. Kamulaştırma için başvuru yaptık” diyor.

‘Çantacılar ayıklanacak’

Baysaş İnşaat Fikirtepe’de “İstanbul 216” projesinin ruhsatını aldı. Diğer adada da tüm imzaları tamamladı ve ruhsat belediye meclisinde. Baysaş İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Şemsettin Aydın, kamulaştırma fiyatının yüksek olduğunu belirterek, anlaşmaların sağlanması için ‘zorunluysa’ kamulaştırma uygulansın diyor. Aydın, “Bize göre fiyat yüksek. Ortalaması 6-7 bin lira. Fiyatın yüksek olması, orada acil bir durum vardı, bir an önce çözülmesi için yapılmış olabilir. Firma, vatandaş ve devlet işin içinde olacak, çantacı varsa ayıklanacak. Sonuçta üçte iki yasası ciddi bir şekilde uygulanmalı” diye konuşuyor.

Ev sahipleri ne diyor?

1 Milyonluk eve, devlet 270 bin TL veriyor

3 bin üyesiyle Fikirtepe halkının beklentilerini uzlaşma toplantılarında da dile getiren Fikirtepe Dumlupınar eğitim ve Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği’ne göre (FİDEM), acil kamulaştırmada bilirkişinin uyguladığı metrekaresi 9 bin lira yüksek bir rakam. Bunun vatandaş tarafından kullanılmaması için Bakanlık da yüksek karara itiraz etti ancak mahkeme reddetti. Bunun ardından ‘taksitli ödeme’ maddesi eklenerek, Bakanlığın ödenecek tutarı 5 yıl içinde taksitle ödemesine karar verildi. Fidem Başkanı Ercüment Oruç, ‘Hangisi karlı’ sorusuna ise, “Eğer burada 30 metrekare yeriniz varsa bu size 100 metrekare bir daire olarak dönüyor ama bu anlaşmayla 270 bin lira alıyorsunuz onu da 5 yılda. Bir milyonluk bir daireden oluyorsunuz o zaman” diyor.

“İstediğimiz tek şey bir an önce buranın yapılması” diyen Oruç, firmaların acil kamulaştırma kararını kullanmalarının zor olduğuna dikkat çekti. Oruç, “Kamulaştırma vatandaş ile müteahhit firmayı 5 kere uzlaşma masasında karşılıklı buluşturmadan yapılmadı. Hatta kamulaştırma çıktıktan sonra da anlaşın karar uygulanmasın denildi, yine de olmayınca uygulandı, o yüzden firmayı da son ana kadar uğraştırıyor” dedi.

‘Yavaşlatan müteahhitler’

Fikirtepe Çevresi Kentsel Dönüşüm Derneği Başkanı Yasin Bektaş ise, bu kararın ‘arkasına saklanan’ müteahhitlerin anlaşmaları yavaşlatmaya gittiğini savunuyor. Anlaşmalara imza atan ve atmayan hak sahiplerinin de karşı karşıya geldiğini kaydeden Bektaş, “Her iki tarafta da kötü niyetliler vardır ama işler öyle duruma geldi ki imza atmayanların istediği de teminat, çünkü bizler attık karşımızda muhatap bile bulamıyoruz. Şimdi kamulaştırma kararıyla daha önce ‘anlaşalım’ diyen firmaların ayak sürüdüğünü görüyoruz” diyor.