EMO’dan Yenilenebilir Enerji Fiyatlarıyla İlgili Açıklama

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), yaptığı açıklamada, YEKDEM’e tabi olup kısa bir süre içinde işletmeye girecek tesislerin üretimleri karşılığında lisans sahiplerine dolar bazında ve 31.12.2030 tarihine kadar sürecek ödemeleri için adeta ayrıcalık tanınmasının kabul edilemeyeceğini bildirdi. YEKDEM sisteminin bazı üretim şirketlerine kaynak aktarmanın yolu haline geldiği vurgulanan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren tesisler için uygulanacak fiyat ve süreler ile yerli katkı ilavesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, 18 Eylül 2020 tarih ve 31248 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Karar ile Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasına (YEKDEM) tabi lisanslı üretim tesislerinin 30.06.2021 tarihine kadar işletmeye girmeleri koşuluyla, 5346 Sayılı Kanunun Ek I listesine göre yapılacak ödemeler 31.12.2030 tarihine kadar uzatılmıştır.

İthal kaynak oranı oldukça yüksek olan elektrik enerjisi üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarından azami ölçüde yararlanılması gerekmektedir. Özellikle birincil enerji kaynaklarının ithali için yapılan harcamaların ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisinin ortadan kaldırılması veya en azından minimum seviyeye indirilmesi, elektrik enerjisi üretiminde arz güvenliğine katkısının maksimum seviyede tutulması ve iklim değişikliği üzerindeki olumlu etkisi gibi nedenlerle yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması arzu edilen bir durumdur. Bu yöndeki yatırımların teşvik sistemleri ile de hızlandırılması gerekmektedir.

Ancak 01.01.2021-30.06.2021 tarihleri arasında işletmeye girmesi muhtemel üretim tesislerine sağlanan bu ayrıcalıklı uygulamanın hangi ihtiyaçtan kaynaklandığı ve ödemelerin neden Amerikan Doları karşılığında yapılacağı anlaşılamamıştır.

Çünkü, siyasal iktidar her platformda YERLİ ve MİLLİ ENERJİ POLİTİKASI üzerinde dururken;

-YEKDEM kapsamında değerlendirilen lisanssız üretimlerde söz konusu EK-I listedeki fiyatlar yerine elektrik sistemine aktarılan ihtiyaç fazlası üretim için ait olduğu tarife grubundaki TEK ZAMANLI AKTİF ENERJİ bedeli üzerinden ödeme yapılması,

-Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından Temmuz 2020 ayında, başlangıç fiyatı 30 Kr/kWh olarak belirlenen ve YEKA GES-3 grup adı altında ilana çıkılan lisanlı üretim yatırımları

göz önüne alındığında, 18 Eylül 2020 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan Karar ile kısa bir süre içinde işletmeye girecek üretim tesislerinin üretimleri karşılığında lisans sahiplerine Amerikan Doları bazında ve 31.12.2030 tarihine kadar sürecek ödemeleri için adeta ayrıcalık tanınması kabul edilebilir değildir.

Kaldı ki YEKDEM sistemi yapılanması itibarıyla bazı üretim şirketlerine kaynak aktarmanın yolu haline gelmiştir. 2020 yılı itibarıyla YEKDEM`e esas; gücü 50 MW ile 626.8 MW arasında olan toplam 59 adet rezervuarlı HES ve gücü 50 MW ile 288.1 MW arasında değişen toplam 165 adet RES mevcuttur.

Bir taraftan YEKDEM kapsamında yapılan ödemelerin dağıtım sistemi kullanıcıları ile Son Kullanıcı Tedarik Tarifesi`ne tabi yüksek tüketimli özellikle sanayi aboneleri üzerindeki olumsuz etkisinden söz edilirken, diğer taraftan Milli ve Yerli Enerji Politikası söylemine karşı önümüzdeki 10 yıl için hangi şirket(ler)in ve hangi gerekçeyle döviz cinsi ödemelerden yararlandırılacak olması, içinde çelişki barındıran bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yukarıda da ifade edildiği üzere; çevrenin, doğanın ve sosyal yaşamın üzerindeki olumsuz etkilerinden arındırılmış olarak yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretiminde azami ölçüde kullanılması doğru bir tercihtir. Ancak bu yöndeki uygulamaların üretim şirketlerine kaynak aktarmanın yolu olarak kullanılmaması ve kullanıcı tarifelerini artırıcı etkilerinin minimum seviyede tutulması için gereken önlemler alınmalıdır.”