|
Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim
Şirketi ilk defa halka arz ediliyor. Sözü edilen halkın biz
olmadığını çevreme baktığımda görüyorum. Emeği ile geçinen halkımıza
hiçbir şey arz (!) edilmiyorken "pasta"nın en değerli kısımlarından birinin arz
edilmesini beklemek için de bir neden de yok zaten.
Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi, hisselerinin yüzde
99'u T.C Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'na ait olan
bir kamu tüzel kişiliği, bir kamu idaresi. Anılan "şirket" faaliyetini
kamu mülkiyeti esas ve usulleri dahilinde sürdürdüğünü, kamuya
gelir temini kapsamında "kamu yararı"na dayalı olarak ve
"bağlı" olduğu kamu idaresi olan T.C Başbakanlık Toplu Konut İdaresi
Başkanlığının kararlarına uygun olarak sürdürdüğü iddiasında.
Kamu mülkiyetindeki pek çok kentsel alanının mülkiyeti ve tasarrufta bulunma
yetkisi çeşitli biçimlerde anılan "şirket"e devredildi ve devredilmeye de devam
ediliyor. Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi, kamuya
ait alanlarla ilgili tasarrufta bulunma hak ve yetkisinin kendisine devrinden
sonra "imar planı teklifleri" hazırlıyor, ruhsat veriyor ve ilgili
idarenin anılan teklifleri kabul etmesinden sonra ise söz konusu kentsel
alanlarla ilgili ihaleler dahi düzenleyebiliyor.
Varolan durumda dahi, anılan "şirket", yetki ve tasarrufunda bulunan
arazileri kentte yaşayan yurttaşların tümü (kamu) açısından değerlendirmezken;
aksine ekolojik rezerv alanları, sosyal donatı alanları ve/veya muhtemel sosyal
donatı alanları "ekonomik kaynak temini" için bir araç olarak kullanılıyor.
Açıkça söylemek gerekirse, kamusal kaynakları üzerinde piyasa mantığı
sınırlarında mahpus bir biçimde tasarrufta bulunan bir şirket artık doğrudan
sermayeleştiriliyor, imar planı teklifi hazırlanmasında ve/veya kamusal
arazilerin ihalesinde ya da başka bir yöntemle devrinde kimin yararını
gözeteceği iyiden iyiye belirsizleşiyor.
Kamunun mu ortaklarının mı?
Peki ya kolluk faaliyeti? Kolluk (en basit tanımı ile)
idarenin kamu düzenini korumak ve sağlamak için giriştiği tüm faaliyetlere
verilen ad. Polisin, hırsızlığa -ama her türden- engel olması bir kolluk
faaliyeti. Araç muayene istasyonlarının taşıtları egzos emisyonlarının belirli
bir sınırın altında olması yönünden de denetlemesi, idarenin kentlerde hava
kirliliğine engel olma yükümlülüğünün bir görünümü, yani kolluk faaliyetidir.
Belediye zabıtalarının ekmek fırınlarını denetlemesi de bir kolluk
faaliyetidir.
Kentsel arazilerin imar planları aracılığı ile düzenlenmesi, bu planlara
dayanılarak ruhsatlar verilmesi ve özellikle son zamanlarda sermayedar açısından
hazırlanan bu "huzur ve güven" ortamında ihaleye çıkılması başlıklarının tümü
birer kolluk faaliyetidir.
Örneğin İstanbul gibi devleşmiş bir kentte imar planlarının bütüncül bir
biçimde yapılması, tüm olanakların buna göre tahsis edilmesi ve özel kişilerin
"kar" etmesinin değil, kamu yararının sağlanmasının gerektiği açık ve devletin
tüm hak, yetki ve olanaklarını bu anlamda kullanılması artık mutlak bir
zorunluluk halini aldı.
Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi'nin
sermayeleştirilmesine salt kamu arazilerinin kamu yararı gözetilmeden
özelleştirilmesinde yeni bir aşama, bir üst boyut olması niteliği ile bakamayız,
eksik olur.
Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi'nin
sermayeleştirilmesi kent yaşamının düzenlenmesi açısından en önemli başlıklardan
biri olan imar hukuku bağlamındaki kolluk faaliyetinin de özelleştirilmesi
niteliğinde. Kolluk faaliyetinin özelleştirilmesi hem hukuksal hem de toplumsal
gereksinimler nedeni ile kabul edilemez.
|
