|
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik Fakültesi'nde
devam eden TÜBİTAK destekli bir projeyle yapıların depreme
dayanıklı hale getirilmesinde amortisör kullanılarak maliyetin önemli ölçüde
azaltılabileceği belirtildi.
İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Gürsoy
Turan, yapıların depreme karşı güçlendirilmesi konusunda daha etkili
yöntemler bulunması amacıyla araştırmalar yürüttüklerini
belirtti.
Üniversite bünyesindeki deprem simülasyon merkezinde yürütülen çalışmalar
kapsamında, kendi olanaklarıyla tamamladıkları deprem simülasyon cihazları
üzerinde çeşitli yöntemleri uyguladıklarını dile getiren Turan, son olarak
TÜBİTAK desteğiyle, ''Değişken Sönümleme Katsayılı Amortisörlerin Deprem
Simülasyonu ile Üç Katlı Olan Bir Yapıya Olan Etkisinin İncelenmesi
Projesi''ni yürüttüklerini
anlattı.
Binaların deprem sırasındaki hareketlenmeden etkilenmelerini azaltmak için
özel bir vana sistemiyle kontrol edilen amortisörleri kullandıklarını ifade eden
Turan, şu bilgileri verdi:
''3 yıllık proje kapsamında İzmir'de özel bir tasarımla amortisör ürettik.
Aküyle beslenen bir vana tarafından kontrol edilen amortisör, deprem sırasında
ortaya çıkan kuvveti emebiliyor. Amortisörün bir ucu yere sabit diğer ucu
binanın üst katına monteli
olacak.
Yer sarsıntısı sırasında binanın üst katı ile yer arasında hareket farkı
oluşacağından amortisör harekete geçecek ve vana sisteminin kontrolüyle enerjiyi
emecek. Bu durum hareketin genliğini azaltacak ve binanın depremde sallanmasını
azaltacak, yıkımı engelleyecek. Bu aygıta sahip olmayan bir binada, binanın
etkilenmesi 10 ise bu cihazla 7'ye düşeceğini hesaplıyoruz. Bu yüzde 30'luk
azaltma da binanın çökmesini engellemeye
yeterlidir.''
Projenin 6 ay içinde tamamlanmasının beklendiğini, uygulamaya geçtiğinde
binaların yanı sıra köprü gibi yapılarda da kullanılabileceğini aktaran Turan,
halen uygulanan depreme karşı güçlendirme işleminde binaların boşaltıldığını,
duvarların kırıldığını, kolonların büyütüldüğünü
belirtti.
Bunun zaman ve maliyet açısından önemli sorunlar yarattığını kaydeden Turan,
''Amortisörlü sistem uygulamaya geçtiğinde binaların güçlendirme maliyetleri
önemli ölçüde düşecek. Her şeyden önce binalar boşaltılmadan dış cephe üzerinde
amortisör sistemi hızla kurulabilecek. Projenin tamamlanmasının ardından
amortisör sisteminin seri olarak üretilmesi halinde maliyet daha da düşecektir.
Projeyle ortaya konan sistem Türkiye için çok uygun'' diye konuştu.
(AA)
|
