İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik Fakültesi'nde devam eden TÜBİTAK destekli bir projeyle yapıların depreme dayanıklı hale getirilmesinde amortisör kullanılarak maliyetin önemli ölçüde azaltılabileceği belirtildi.
İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Gürsoy Turan, yapıların depreme karşı güçlendirilmesi konusunda daha etkili yöntemler bulunması amacıyla araştırmalar yürüttüklerini belirtti.
Üniversite bünyesindeki deprem simülasyon merkezinde yürütülen çalışmalar kapsamında, kendi olanaklarıyla tamamladıkları deprem simülasyon cihazları üzerinde çeşitli yöntemleri uyguladıklarını dile getiren Turan, son olarak TÜBİTAK desteğiyle, ''Değişken Sönümleme Katsayılı Amortisörlerin Deprem Simülasyonu ile Üç Katlı Olan Bir Yapıya Olan Etkisinin İncelenmesi Projesi''ni yürüttüklerini anlattı.
Binaların deprem sırasındaki hareketlenmeden etkilenmelerini azaltmak için özel bir vana sistemiyle kontrol edilen amortisörleri kullandıklarını ifade eden Turan, şu bilgileri verdi:
''3 yıllık proje kapsamında İzmir'de özel bir tasarımla amortisör ürettik. Aküyle beslenen bir vana tarafından kontrol edilen amortisör, deprem sırasında ortaya çıkan kuvveti emebiliyor. Amortisörün bir ucu yere sabit diğer ucu binanın üst katına monteli olacak.
Yer sarsıntısı sırasında binanın üst katı ile yer arasında hareket farkı oluşacağından amortisör harekete geçecek ve vana sisteminin kontrolüyle enerjiyi emecek. Bu durum hareketin genliğini azaltacak ve binanın depremde sallanmasını azaltacak, yıkımı engelleyecek. Bu aygıta sahip olmayan bir binada, binanın etkilenmesi 10 ise bu cihazla 7'ye düşeceğini hesaplıyoruz. Bu yüzde 30'luk azaltma da binanın çökmesini engellemeye yeterlidir.''
Projenin 6 ay içinde tamamlanmasının beklendiğini, uygulamaya geçtiğinde binaların yanı sıra köprü gibi yapılarda da kullanılabileceğini aktaran Turan, halen uygulanan depreme karşı güçlendirme işleminde binaların boşaltıldığını, duvarların kırıldığını, kolonların büyütüldüğünü belirtti.
Bunun zaman ve maliyet açısından önemli sorunlar yarattığını kaydeden Turan, ''Amortisörlü sistem uygulamaya geçtiğinde binaların güçlendirme maliyetleri önemli ölçüde düşecek. Her şeyden önce binalar boşaltılmadan dış cephe üzerinde amortisör sistemi hızla kurulabilecek. Projenin tamamlanmasının ardından amortisör sisteminin seri olarak üretilmesi halinde maliyet daha da düşecektir. Projeyle ortaya konan sistem Türkiye için çok uygun'' diye konuştu. (AA)