Bir Mühendislik Harikası: Alman Köprüsü

Evrensel'den Halil İmrek'in haberine göre, Bağdat Demir yolu projesi Osmanlı topraklarını bir baştan bir başa kat edecek büyük bir projeydi. Alman köprüsü, Berlin-Bağdat-Hicaz Demir yolu, tarihteki ipek yolunun yerini alarak, Batı ile Doğu’nun önemli köprüsü olarak 1900’lü yılların başında Almanlar tarafından yapıldı.

1888 yılında II. Abdulhamit ile Alman İmparatoru Kaiser Willhem tarafından imzalanan sözleşmeyle Bağdat demir yolu inşaatı Almanlara verildi. Alman Deustche Bank’ın ayırdığı krediyle 15 yılda tamamlanan demir yolunun en zor kısmı Toroslarda ortaya çıktı.

Proje kapsamında Haydarpaşa’dan Bağdat-Halep-Şam’a kadar demir yolu ağı kurulması öngörüldü. Projeyle Osmanlı’nın asker, eşya ve yolcu taşıması; Almanların da ihtiyaç duyduğu petrol kaynaklarına ulaşması planlandı. Toros dağlarındaki demir yolu yapımı 1900’lü yıllarda başladı. O yıllarda  ana üs olarak kullanılan en önemli ve zor geçiş noktası olan Belemedik bölgesinde, 1905 ve 1918 yılları arasında onlarca tünel, köprü ve Varda Viyadüğü yapımı gerçekleştirilmiş. Pozantı ilçe Belemedik ve Hacıkırı arasında toplam 16 tünel yapılmıştır. Bunların en uzunu 3 bin 784 en kısası 75 metredir.

Alman köprüsünün yapımı

Alman köprüsü diye bilinen “Varda Köprüsü” tarihi eser niteliği ile beraber aynı zamanda bir mühendislik harikası. Alman köprüsü; kargir köprü türünden. Dört ana ayak üzerinde kurulu, 172 metre uzunluğunda olan köprünün, orta ayak yüksekliği 99 metre. Köprünün ayakları çelik mesnet türünde olup, dış kaplaması taş örme tekniği ile yapılmış. Alman köprüsünün yapımına 1907 yılında başlanmış ve demir yolu köprüsü inşaatı 1912 yılında bitirilmiş. Köprü ayaklarında bakımlarının yapılabilmesi için dört ayağın içerisinde ayrı ayrı bakım merdivenleri mevcut. Yapımı 5 yıl süren tarihi köprünün inşatı sırasında 21 işçi ve bir alman mühendis ölmüş.

Bağdat Tren Hattı’nın bu zorlu aşamasını, yıllar süren çalışma sonucu başarıyla tamamlayan Almanlar, bu çalışmalar kapsamında keskin bir vadinin iki ucunu birbirine bağlayarak ulaşımı daha kolay hale getirmek için 200 metre uzunluk ve 99 metre yüksekliğiyle abidevi bir görünüme sahip Varda Köprüsü’nü de inşa etmişler.

Alman köprüsü civarında bugün araç ulaşımı için kullanılan arka arkaya iki tünel ve bugün kullanılmayan köprü ayakları da bulunur. Varda Köprüsü’nün inşasından önce geçiş için kullanılan ancak “U” şeklindeki formu nedeniyle bir trenin geçişinde yüksek risk oluşturan bu eski yol, vadinin direkt olarak geçilmesine imkan sağlayan Alman köprüsünün inşaatı tamamlandıktan sonra kullanımdan kaldırılmış.