|
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Celal Şengör, söyleşimizin üçüncü gününde, Marmara
Denizi’nde beklenen depremle ilgili bilgiler vermeyi sürdürürken, Türkiye’nin
diğer en riskli yerlerinin, Güney Marmara ve Doğu Anadolu bölgeleri olduğunu
anlattı. Prof. Şengör depremlerin de hava gibi tahmin edilebileceğini, uçak
düşmeleri ve güneş tutulmalarıyla depremler arasında hiçbir bağ olmadığını
söyledi.
Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi’ni boydan boya kestiği kesin
mi?
- Bununla ilgili veriler elimizde. Kabuğun altında, 10 kilometreden itibaren
olan depremlerin dağılımı, fayın yüzeye geldiği yerde sismik yansıma profilleri
mevcut. 3-4 kilometre derinlikte fayın gidişini görebiliyoruz. Fayın yüzeyi
kırdığı yerlerde ise çok daha hassas gözlemler var. Artık fayın tam nereden
gittiği biliniyor. Kabuğun en altından en üstüne kadar bol miktarda veri
var.
Balıkesir’in riski yüksek
Türkiye’de Marmara Denizi’nden sonra deprem açısından en riskli
yerler nereleri?
- Doğu Anadolu Fayı üzerinde deprem bekleyen yerler var. MTA’dan Dr. Ömer
Emre’nin çalışmasına göre deprem riski en fazla yerler arasında Güney Marmara
yani Biga yarımadası görünüyor. Balıkesir ve çevresinde deprem riski yüksek.
Burada bin yıldır kırılmamış faylar var.
İstanbul Boğazı’nda tsunami riski var mı?
- Var. Boğaz’da çarpışan kayalar efsanesinden yola çıkarak burada bir tsunami
oluştuğunu bir makalemde yazmıştım. Şimdi İTÜ’den Sinan Özeren ve Nazmi
Postacıoğlu bu konuda bir bilimsel çalışma hazırlıyorlar. 1509 depreminde
dalgaların surlara tırmandığı, Haliç donanmasını perişan ettiği biliniyor.
‘Zır cahil’ yorumları
Deprem önceden tahmin edilebilir mi?
- Hava tahmini gibi yapılabilir. Ancak bir tanesi gaz içinde oluşuyor ve çok
süratli gelişiyor. Tahmini daha kolay. Bir tanesi, yani deprem katı içinde
olduğu için tahmini daha zor. Ama hava tahmininde de tam zaman, tam yer vermek
mümkün değil.
Uçak düşmeleriyle depremler arasında ilişki kuranlar var.
- Bunlara zır cahil ya de deli diyeceksiniz. Hiçbir ilgisi yok.
Depremlerin gece olmasına ve güneş tutulmasıyla ilişkilendirenlere ne
diyorsunuz?
- Aristo böyle bir şey ortaya atmış zamanında. Bilim düzeyimiz milattan önce
4. Yüzyıl’da kalmış olduğu için hâlâ bu tip şeyler halkımız arasında
konuşuluyor, konuşulmaya da devam edecek. Hiçbir ilgisi yok. Ayrıca güneş
tutulması ile depremler arasında da hiçbir bağ bulunmamakta.
|
