Asansörlerin Yüzde 64'ü Riskli

Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği (AYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Sefa Targıt, bir yıllık süre içinde kontrolü yapılan 152 bin 278 asansörün sadece 44 bin 329'unun risksiz görülüp yeşil etiket alabildiğini belirterek, "Denetlenen 96 bin 542 asansörün yüksek risk taşıdığı tespit edildi. Bu tablo, kabul edilebilir ve sürdürülebilir değildir" dedi.

Targıt, son dönemde tartışılan asansörler konusunda düzenlenen bilgilendirme toplantısında her yıl ortalama 20-25 bin asansörün hizmete girdiği Türkiye'de 2013 sonu itibarıyla yeni asansör tesis iç pazarının 1,2 milyar lira büyüklüğe ulaştığını, bakım pazarının 300 milyon lira, ihracatın ise 150 milyon dolar civarında büyüklüğe sahip olduğunu söyledi.

Dünyada her yıl 875 bin yeni asansörün hizmete girdiğini anlatan Targıt, "Dünya genelinde şu anda 12 milyon asansör çalışıyor. Bunların neredeyse yarısı Avrupa, Rusya ve Orta Doğu'nun içinde bulunduğu bölgede yer alıyor. 7,2 milyar nüfusa sahip dünyada 2014 yılında her bin kişiye 1,6 asansör düşerken, Türkiye'de her bin kişiye 5 asansör düşüyor" diye konuştu.

Targıt, Türkiye'de kullanımda olan yaklaşık 400 bin asansörün her gün 50 milyon insan taşıdığını dile getirerek, asansörlerin, çok sayıda mekanik ve elektronik parçadan oluştuğunu, bunların da tıpkı otomobil ya da uçaklardaki gibi düzenli bakım ve kontrollerinin mutlaka uzman kişilerce yapılması gerektiğini belirtti.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın, belediyelere görevini hatırlatmak için Türkiye'nin 7 bölgesinde farkındalık toplantıları yapmak zorunda kaldığını anlatan Targıt, yapılan denetimlerde ise asansörlerin yüzde 64'ünün yüksek riskli çıktığını bildirdi. Targıt şöyle devam etti:

"2013 yılından 2014 başına kadar geçen sürede kontrolü yapılan 152 bin 278 asansörün sadece 44 bin 329'u risksiz görülüp yeşil etiket alırken, 96 bin 542 asansörün ise yüksek risk taşıdığı tespit edildi. Bu tablo, kabul edilebilir ve sürdürülebilir değildir. Biz sektör mensupları olarak, değerlendirme kriterlerinin doğru olmadığı, piyasadaki hemen kapatılması gereken yüksek riskli asansörlerin yüzde 20 civarında olduğu ve bu durumdaki asansörlerin hiç tavizsiz hemen kapatılması gerektiği kanaatini taşıyoruz. İncelenen asansörlerde bulunan eksikleri değerlendirdiğimiz zaman bu kanaate vardık. Diğer eksikliklerin asansör çalışırken de zaman tanınarak tamamlanabileceğini biliyoruz. Bu yönde değişiklik talebimizi bakanlığımıza ilettik, gereğinin en kısa zamanda yapılacağını umuyoruz."

"Bina sorumluları kontrolü atlamanın peşinde"

Avrupa Asansör Derneği  (ELA) verilerine göre 2013 yılında aralarında Türkiye'nin de bulunduğu derneğe üye 18 Avrupa ülkesinde toplam 835 asansör kazasının meydana geldiğini aktaran Targıt, bu kazalarda ölen 17 kişinin 12'sinin Türk olduğuna işaret etti.

Targıt, mevcut yönetmeliğe göre, asansörün, güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla düzenli olarak bakımını, onarımını ve yıllık kontrolünü yaptırmaktan sorumlu olan, binanın maliki veya kat maliki/malikleri ya da bunların yetki verdiği gerçek veya tüzel kişilerin "Bina Sorumlusu" olarak tanımlandığını hatırlattı.

Yönetmeliğe göre bu sorumlu kişilerin, "Asansörün kurallarına uygun olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla, düzenli olarak bakımını yaptırmaktan ve kontrolünü asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere yaptırmaktan sorumlu" olduğunu söyledi.

Bina sorumlularının sorumlu gibi davranmadığından yakınan Targıt, "Maalesef asansör firmalarını ve muayene elemanlarını ayartmaya çalışarak, onları, mevcut riskleri görmezden gelip yeşil etiket vermeleri konusunda yoldan çıkarmaya çalışıyorlar. Şu andaki duruma göre bina sorumluları, emniyeti artırmanın değil kontrolü atlamanın peşindeler" diye konuştu.

"Bir paket sigara parasına canınızı tehlikeye atmayın"

Yaşanan ölümlü ve yaralanmalı kazaların birçoğuna, düzenli bakım yapılmadığı için yaşanan teknik arızaların neden olduğunu söyleyen Targıt,  "Bir asansörün aylık ortalama bakım masrafı ortalama 150 TL. Minimum 10 daireli bir binayı örnek alırsak, daire başına ayda sadece 15 TL düşüyor. Bir paket sigara bedeline, kendinizin ve aile fertlerinizin canını tehlikeye atmayın. Bina sorumlularını, asansör bakımı konusunda uyarın" ifadelerini kullandı.

Asansör kazalarının meydana gelmesindeki temel nedeni, düzenli bakım ve periyodik muayenelerin yapılmasındaki eksiklik olarak gösteren Targıt, yetkilendirilmiş kuruluşlarda, teknik yeterliliğe sahip eleman sıkıntısı yaşandığını belirtti.

AYSAD olarak asansörde sadece güvenliği değil, inovasyonu da teşvik etmeyi misyon edindiklerini belirten Targıt, İFO Fuarcılık ile birlikte 6.'sını düzenledikleri Uluslararası Asansör Tasarım Yarışması'nın bu yılki konusunu "Mevcut binalara yapılacak yeni asansörler" olarak belirlediklerini söyledi.

Asansörlerin üzerinde çok düşünülüp emniyet önlemleri geliştirilmiş araçlar olduğuna dikkati çeken Targıt, "İnsan taşıyan araçların en emniyetli ve insan hatasına yer bırakmayan cihazlarla donatılmış olanı asansörlerdir. Yeter ki ehliyetli kişilerce tasarlanıp, tesis edilsin ve bakımları yine ehliyetli kişilerce yapılsın. Otomobillere gösterilen ihtimam, asansörlere de gösterildiği takdirde, kaza olması söz konusu değildir" değerlendirmesini yaptı.

Sefa Targıt, bir soru üzerine, asansörlerin denetimine ilişkin mevzuatın önümüzdeki dönemde daha emniyet odaklı olarak uygulanacağını belirtti. Mevcut asansörlerin yarısının yeşil ya da kırmızı etiketle derecelendirildiğini dile getiren Targıt, geri kalanların derecelendirilmesin de kısa süre içinde tamamlanacağını belirtti.

Targıt, şantiye asansörlerinin AYSAD'ın alanında olmadığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlendiğini söyledi.