Ankara’da Yapılan Hangi Yol Trafiği Çözdü?

Ankara’da bozkırın ortasında yeşertilen ODTÜ ormanı yine Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin hedefinde. Büyükşehir Belediyesi yapımı devam eden Bilkent Şehir Hastanesi’ne “ulaşımı rahatlatma”  gerekçesini öne sürerek yeni yollar yapacağını duyurdu. Evrensel'den Derya Kaya'nın haberine göre, konuyu Ulaşım Plancısı-Mimar Erhan Öncü değerlendirdi.

Eskişehir yolu ile bağlantıyı sağlamak için gündeme getirilen ODTÜ ve Atatürk Orman Çiftliği içinden geçen yeni yol projeleri tartışma   yarattı. Bu ne amaçla yapılmak isteniyor?

ODTÜ ve Atatürk Orman Çiftliği arazilerinden geçirilen bu yolları tekil girişimler, ihtiyaçtan doğan zorunluluklar olarak görmek yanlış olur. Bu yollar kentte yıllardır uygulanan, imar rantına dayanan ve karayolcu yatırım yaklaşımları ile uygulamaya konan geniş kapsamlı ve planlı adımlardır. Tekil kavşaklar ve yol genişletmeleri ile başlatılan bu rantçı uygulamalar kendileri açısından “başarılı” oldukça, hedef ve kapsam genişletilmekte ve doymayan hırsları için ODTÜ’nün yeşilini ve AOÇ alanlarını kapsayacak şekilde hedeflerini ve beklentilerini büyütmektedirler. ODTÜ’nün doğusundan geçirilen 1071 Malazgirt Bulvarını yapanlar herhalde şimdi “Keşke ODTÜ arazisine daha çok girseydik” demekte ve bu pişmanlıklarını ODTÜ’nün batısından geçirdikleri İncek yolunda, ODTÜ’ye yer yer 250 metre girerek telafi etmeye çalışmaktadırlar.

Tünelin kazılmadan yapılması rantı engellemiyor

‘Batı yolu’  tartışması konusunda neler söyleyeceksiniz?

Önce ODTÜ’nün doğusundan geçirilen Malazgirt Bulvarı ile orman traşlanmış, ardından kuzeyden “tünel yol” ile bütünlüğünden koparılarak Eskişehir Yolu’na paralel bir parsel oluşturularak betona açılması hedeflenmiştir. Sanki tünel yolun yapılması kesinleşmiş gibi “delerek mi, yoksa kazarak mı?” yapılması pazarlığında aradan kurtarılacak bir “batı yolu” gündeme getirilmiştir. Tünel yolun delinerek yapılması “korumaya çalışanlar” için bir “zafer” olarak algılanacak olsa bile sonraki aşamalarda Eskişehir Yolu paralelinde oluşturulacak o büyük lokmanın ranta açılması hayallerini ortadan kaldırmayacaktır. Rant girişimi, “delerek-kazarak” pazarlığından bir “batı yolu” kazanımı ile çıkmayı amaçlamaktadır.

‘Hastane yanlış bir yere inşa edildi’

Melih Gökçek, yeni yol projesi için “Bilkent Şehir Hastanesi dolayısıyla, Eskişehir Yolu civarında trafiğin sıkışacağını görüyoruz, çözüm arıyoruz” şeklinde açıklama yapmıştı. Bu açıklamaya ilişkin neler söyleyeceksiniz?

Merkezi yönetimin hazırladığı yanlış bir proje olan Bilkent Şehir Hastanesi yanlış bir yere, yanlış bir senaryo ile ODTÜ’ye komşu olarak inşa edilince yerel yönetimin bu iki yol konusundaki girişimlerine bir bahane, bir gerekçe oluşturmuş ve “yol açma” hırsını daha da büyütmüştür. Orta Asya ülkeleri gibi erişimi zor, giriş ve çıkışı kısıtlı (land-locked) bir konumda olan Bilkent Şehir Hastanesi inşaatları tamamlanma aşamasına yaklaştıkça buraya erişilemeyeceği ortaya çıkmış, projenin başında düşünülmeyen ulaşım çözümleri arayışına girilmiştir. Önce teleferik, sonra monorayla erişim sağlanacağı basına açıklansa da en sonunda hafriyat ve inşaat şirketlerine “iş” çıkartacak şekilde yeni yollar ve kavşaklarla çözüleceği iddiası ile çalışmalar ve inşaatlara zemin hazırlayan imar plan hazırlıkları tamamlanmıştır.

‘Yollar belediyenin kendi planına da aykırı’

Peki bu yol planı mevzuata uygun mu?

Onaylanmış ancak meslek odaları tarafından iptal davaları açılan yeni 2038 Çevre Düzeni Planındaki (ve kes-yapıştır yöntemiyle bu mekânsal plana giren henüz onaylanmamış 2038 Ulaşım Ana Planı ile önerilen) bu yolların koridorlarında büyük farklılık bulunmaktadır. Yani, Çevre Düzeni Planında (ve Ulaşım Ana Planında) ODTÜ arazisinden geçmeyen bu Bilkent-İncek yolu, kapalı kapılar ardında yaklaşık 1.5 kilometre doğuya doğru kaydırılarak, ODTÜ sınırları içine çekilmiştir.Dolayısıyla bu yolun ODTÜ’den geçmesi aslında Belediyenin kendi hazırlamış olduğu ve Belediye Meclisi tarafından onaylanmış üst ölçekli plana aykırı bir projedir ve sadece bu sebepten bile bu yolun iptal edilmesi gerekir.

‘ODTÜ yönetimi yollara tamamen karşı çıkabilirdi’

ODTÜ Rektörü geçtiğimiz günlerde Ankara Valisi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’le bir araya gelmişti. Tünel yolun üniversite içinde aç-kapa yöntemiyle yapılmaması konusunda anlaşıldığı, ancak ODTÜ’den 50 metre genişliğinde geçmesi öngörülen yol ile ilgili üniversitenin önerilerinin olumlu karşılanmadığı açıklandı. ODTÜ’nün sunduğu alternatifleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

ODTÜ yönetiminin söz konusu toplantıya hangi önerileri sunduğunu bilmiyorum. Ama daha önce Rektörlüğün oluşturduğu bir çalışma grubunun hazırladığı ve sonuçlarını kamuoyu ile paylaştığı bir rapordaki değerlendirmeler olduğunu tahmin ediyorum. Bu raporda temel olarak, yeni yolun 1. kademe bir yol olarak planlanmaması gerektiği, mevcut Prof. İhsan Doğramacı Bulvarı’nın zaten âtıl bir durumda olduğu ve yeni bir yol gerekmediği, aynı yolun ODTÜ arazisine girilmeden veya daha az girilerek daha az şeritli olarak inşa edilebileceği şeklindeki değerlendirmelerdi. Tünel yolun ise ODTÜ’den geçirilmesine itiraz edilmeden ve kabullenilerek inşaatın “aç-kapa”  değil, “derin tünel” yöntemi ile inşa edilmesi gerektiği savunuluyordu. Sonuç olarak bu rapordaki görüşler, her iki yolun da ODTÜ’den geçirilmesine karşı çıkmayan, yolları geçirmenin ODTÜ’ye hasarlarını azaltmaya çalışan görüşlerdi.

Oysa ki, tünel yolun devamının olmadığı, kent merkezine doğru devam ettiğinde Öğretmenler Caddesi üzerinden şimdiden kapasitesini doldurmuş olan Ufuk Üniversitesi Caddesine ulaşarak buraları daha da kilitleyeceği, dolayısıyla bu yolun tünel yapmanın maliyetine değmeyecek bir yatırım olduğu hesaplamalarıyla gösterilebilir ve yapılmasının gereksiz ve yanlış olduğu açıklanabilir ve tamamen karşı çıkılabilirdi. Bilkent Bulvarının yapılması yerine, kapasite kullanım oranı çok düşük olan Prof. İhsan Doğramacı Bulvarının iyileştirilmesinin ve standartlarının yükseltilmesinin yeterli olacağı ve ODTÜ içinden yol geçirmenin kamu bütçesine hesapsızca ve savurganca harcamak olduğu ortaya konarak bu yolun ODTÜ içinden geçirilmesine karşı çıkılabilirdi. Ancak tepkiler kamu görevlilerinin bir yandan kendi yerlerini korumaya çalışarak, göstermelik itirazları şeklinde kalmıştır.

Gökçek her yeni yolla kenti çıkmaza sürüklüyor

Melih Gökçek yollar yapılmazsa trafiğin kilitleneceğini söylüyor, sizce böyle mi?

Dünyanın hiçbir yerinde yeni yollar yapılarak, yollar genişletilerek ulaşım ve trafik sorunları çözülmemiştir. İşte bu yüzden çağdaş politikaların benimsendiği ülkelerde artık kent içinde otoyollar yıkılmakta, daraltılmakta ve merkezlerde yollar kapatılmaktadır. Artık ulaşım çözümlerinde öncelik, otomobiller için yapılan ama sistemi tıkayan yollar da değil; yaya, bisiklet ve toplutaşıma odaklı projelerdedir. Ankara yerel yönetimi ise 1970’li yıllardan bu yana terkedilen yaklaşımlarla kent ulaşımını çözeceğini iddia ederek her yeni yolla kenti biraz daha çıkmaza sokmaktadır. Ankara’da yapılan hangi yeni kavşak, hangi yeni yol projesi trafiği çözmüş ve sıkışıklığı rahatlatmıştır? Yeni yollarla trafiğin rahatlayacağı iddiası bilimsel verilere, deneyimlere, planlama ve mühendislik kurallarına aykırıdır. Bu yollardan Ankara ve Ankaralı hiçbir yarar sağlamayacak, sadece zirve saatlerde otomobillerin tıkanıklıklarının ve araç kuyruklarının yayılabileceği yeni yollar yaratılacaktır.