Allianoi’de Kurtarma Kazıları

b>İzmir’in Bergama İlçesi’ndeki Çaltıkoru Barajı’nın suları altında kalacak Allianoi Antik Kenti’nde 1994 yılında başlatılan kurtarma kazıları, havaların ısınmasıyla yeniden başladı.

Allianoi, “Sağlık Tanrısı Asklepion’un yurdu” olarak biliniyor. Helenistik çağda kurulan, en parlak dönemini M.S 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrian ile yaşayan Allianoi, M.Ö 6. yüzyıldan, M.S. 11. yüzyıla kadar yaklaşık 15 asır boyunca dünyanın en önemli sağlık merkezlerinden biri olarak ünlendi.

Bergama Müze Müdürü Adnan Sarıoğlu, yaptığı açıklamada, antik kentin Çaltıkoru Barajı’nın suları altında kalmaması için 1994 yılından beri sürdürülen kurtarma kazısı çalışmalarının yaz aylarında yapıldığını söyledi.

Üç ay sürecek kazı çalışmalarının 68 işçi ve 17 arkeoloji öğrencisi ile yapılacağını bildiren Sarıoğlu, kurtarma kazısına katılanların yakın zamanda 120 kişiye çıkarılacağını belirtti. Öncelikle kış boyunca antik kent alanında yağmur ve kar suları nedeniyle biriken atıkların temizlenmeye başladığını dile getiren Sarıoğlu, temizlik tamamlanınca kurtarma kazılarına geçileceğini söyledi.

Bergama’daki Çaltıkoru Barajı’nın yapımı için bu yıl 700 milyar lira ödenek geldiğini, bu ödeneğin 135 milyar lirasının, DSİ tarafından Allianoi Antik Kenti’ndeki kurtarma kazısı çalışmaları için ayrıldığını bildiren Sarıoğlu, antik kentte bugüne kadar su perisi Nympha’ya ait heykel başta olmak üzere, çok sayıda eser bulunduğunu anlattı. Sarıoğlu, bölgeye, İzmir İl Özel İdaresi tarafından yapılan ılıca tesisi binalarının kaldırılması için başvuruda bulunduklarını kaydederek, “Henüz cevap alamadık. Binalar kaldırılınca, bu alanda da kazı çalışması yapılacak” diye konuştu.

TARİHTE ALLİANOİ
Antik Pergamon’u İvrindi’ye bağlayan karayolunun 23. kilometresinde bulunan Allianoi, “Sağlık Tanrısı Asklepion’un yurdu” olarak biliniyor. Helenistik çağda kurulan, en parlak dönemini M.S 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrian ile yaşayan Allianoi, M.Ö 6. yüzyıldan, M.S. 11. yüzyıla kadar yaklaşık 15 asır boyunca dünyanın en önemli sağlık merkezlerinden biri olarak ünlendi.


*** Allianoi Hakkında:

Bergama'nın 18 km kuzeydoğusunda Paşa Ilıcası olarak anılan merkezde bugüne kadar bilinmeyen yeni bir kült merkezi ortaya çıkarıldı. Bu kült merkezi, sağlık tanrısı Asklepios'a adanmış yeni bir Asklepieion'dur.

İS II. yüzyılda yaşamış Hadrianotherai'lı P.A. Aristides, Hieroi Logoi (Kutsal Sözler) adlı eserinde; Pergamon'a 120 stadia (23-25 km) uzaklıkta olan Allianoi'da şifa bulduğunu aktarır. Pergamon ve yakın çevresinde bu uzaklıkta, bu ölçülerde başka bir sağlık merkezi olmadığından Allianoi, Asklepieionu'nun Paşa Ilıcası Mevkii'nde keşfedilen antik merkez olduğu sanılmaktadır.

Yüzey araştırmaları sonucunda keşfedilen kült merkezinin yakın çevresindeki yerleşmelerle bağlantısı araştırılmış, yol ağlarının hep bu alanla olan bağlantısından dolayı bu alanın önemli konaklama merkezlerinden biri olduğu saptanmıştır.

Paşa Ilıcası ve yakın çevresinde 1998 yılından bu yana yapılan kurtarma kazı çalışmaları sonucunda;

- Halen 470C sıcak suyu olan, 9700 m2'lik bir alan kurulmuş, frigidarium (ılıklık), dinlenme veya terapi odaları, çeşme ve havuzları, kriptoportikos (gizli geçiş) ve tonozlu galerileri tespit edilen termal tesisleri

- Halen kullanılan çift kemerli Roma Köprüsü
- Doğu - batı doğrultulu, 210 m uzunluğunda, 6 m genişliğinde sütunlu prosesyon yolu
- Kuzey - güney doğrultulu 35 m uzunluğunda 8 m genişliğinde sütunlu cadde
- Sütunlu caddenin stoasının arkalarında farklı işlevler için kullanılmış dükkan ve mekanlar
- Eksedra tipinde apsidal planlı bir nympheum (anıtsal çeşme)
- Görkemli bir tedavi yapısı
- Kuzey - güney doğrultulu caddenin başlangıcında proplylon (anıtsal giriş)
- Doğu - batı doğrultulu caddelerin bitiminde geçiş yapısı
- Etrafını sokakların çevirdiği 1200 m2'lik bir insula (ada)
- Kült yapısı
- Peristilli yapı
- Latrinler (umumi tuvalet yapıları)
- Bazilikal tipte büyük kilise yapısı
- İki mezarlık Şapeli (küçük kilise)
- Nekropol alanları (mezarlık)
- Seramik atölyeleri, fırınları
- İçme ve atık su sistemleri

ortaya çıkarılmıştır.

Bu mekanların içinde çok sayıda mermer heykeltıraşlık eseri, seramik, pişmiş toprak kandil, metal, cam, kemik eser, sikke tespit edilmiş ve Bergama Müzesi'nin envanterine kazandırılmıştı.

Allianoi, büyük olasılıkla İ.Ö. II. yüzyılda kurulmuş, ancak İ.S. II. yüzyılda Hadrian Dönemi'nde büyük bir bayındırlık hareketi yaşamış ve hidroterapinin uygulandığı büyük bir kült merkezi görünümü kazanmıştır. Bizans döneminde kısmen yerleşime sahne olan merkez, Batı Anadolu'da sıcak su kaynağının üzerinde kurulmuş, en büyük ve en iyi korunmuş komplekslerden biridir.