|
Türkiye'de ağaç ve orman sanayi yeniden şekilleniyor. Vergi yükü, odun
fiyatlarındaki artış ve yetersiz hammadde nedeniyle sıkıntıya düşen küçük ve
orta ölçekli firmaların birer birer satışa çıkmasıyla sektör önemli bir
konsolidasyon sürecine girmiş durumda. Sıkıntıya düşen küçük firmalar ya
kapısına kilit vuruyor ya da sektörün büyükleri tarafından satın alınıyor.
Devrektaş ve Köseoğlu son 4 yılda kapısına
kilit vuran firmalar arasında. 10 gün önce ise sektörün devlerinden
Yıldız Entegre, Mudurnu'da faaliyet gösteren
Mastaş fabrikasını satın aldı.
Kastamonu Entegre, Yıldız Entegre ve
Starwood gibi firmalar, gerçekleştirdikleri satın alımların
yanı sıra yatırımları ile de dikkat çekiyor. Kısa vadede adı geçen büyük
firmalar tarafından 4 yeni üretim tesisinin hayata geçirilmesi planlanıyor.
İthalat her geçen yıl artıyor
Temelleri 1970'li yıllara dayanan ve hem kontrplak, MDS gibi ham ağaç
ürünleri ile hem de mobilya gibi katma değerli ürünlerde önemli bir noktaya
ulaşan ağaç ve orman sektörünün büyüklüğü 5.5 milyar dolara ulaşmış durumda.
Sektörün ilk sorunu, yetersiz yerli hammadde. Üreticiler, hammaddeleri olan
odunu her yıl Orman İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen
ihaleler ile alıyor. Tekel konumundaki devletin açtığı ihaleler sektör
ihtiyacının sadece yüzde 60'ını karşılıyor. Kalan yüzde 40'lık ihtiyaç ise
Rusya, Ukrayna, Şili, Arjantin, ABD gibi ülkelerden ithal ediliyor. Zorlu
ithalat şartlarıyla baş etmek zorunda kalan sektör, iç piyasada ise artan vergi
yükü ile karşı karşıya. Türkiye'deki odun fiyatlarının Avrupa'nın 2 katı
olduğuna dikkat çeken Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği
Başkanı Abdullah Tever, geçen yıl KDV'nin yüzde 10 düşürülmesi
için girişimde bulunduklarını ancak, yeni yılın ilk gününde yüzde 4-8 arasında
değişen oranlarda zam ile karşılaştıklarını söyledi.
İhalelerde sürekli fiyat artırmak zorunda kalan firmalar, Ağaçlandırma fonu,
bakanlık Fonu, damga vergisi, delaliye vergisi gibi ek giderler nedeniyle son
yıllarda ciddi darboğaza düşmeye başladı. Artan maliyetler karşısında iş hacmi
50-100 milyon dolar arasında değişen firmalar sektörden teker teker çekilmek
zorunda kaldı. Abdullah Tever, "Türkiye'de odun yetersizliği var. Krizler ve
odun yetersizliği yüzünden eskiden 25 olan fabrika sayısı 15'e düştü. Ve bu
tesisler yarı kapasiteli çalışıyorlar" dedi.
Kapanmayan satılıyor
Yaklaşık 4 yıl önce Köseoğlu firmasının kapısına kilit
vurduğu sektörde son olarak Zonguldak'ta üretim yapan Devrektaş
firması iflas bayrağını çekti. Mudurnu'da faaliyet gösteren
Mastaş fabrikası ise 10 gün önce Yıldız
Entegre tarafından satın alındı. 2012'de ihracatını artırmak amacıyla
170 milyon euroluk iki yatırım yapacak olan şirket, Tarsus'ta 90 milyon euroya
mal olan üretim tesisi ile Akhisar'da 80 milyon euroluk sunta üretim tesisi, 3
adet dekor kâğıdı kaplama tesisi, 1 adet boyalı arkalık ve boyalı levha üretim
tesisi kuracak.
Bir diğer büyük şirket Kastamonu Entegre de atakta.
Samsun'da yıllık 150 bin metreküp kapasiteli Yontaş yongalevha
tesisini satın alan firma, son olarak Tarsus'ta üretim yapan
Sametoğlu'nun işletmesini üstlendi.
Günlük 3 bin 300 metreküp üretimi ile öne çıkan Starwood da
sektörde son dönemde öne çıkan firmalardan. Kastamonu, Yıldız ve Starwood'un
sektörde yaklaşık yüzde 25'er pay aldığı belirtiliyor. Yonga Levha Sanayicileri
Derneği Genel Sekreteri Serhat Dayanıklıoğlu, yaşanan bu durumu
bir zorunluluk olarak değerlendirirken, sektörün var olan firmalar ile büyümeye
devam edeceğini açıkladı.
İhracatta tam gaz büyüme
Yüksek hammadde fiyatları ile yaşanan el değiştirme süreçlerine rağmen,
sektörün ihracat artışı sürüyor. 2009'un aralık ayında 263 milyon dolarlık
ihracat gerçekleştiren sektör, geçen yılın aralık ayında bu tutarı 317 milyon
dolara yükseltti. Yıllık ihracat da 2010'da bir önceki yıla göre yüzde 17 arttı.
Sektörün toplam ihracatı böylece 2 milyar 928 milyon dolara ulaştı.
Yüksek fiyatlar nedeniyle Avrupa'ya ürün satamayan sektörün ana ihracat
pazarları İran, Azerbaycan, Suriye gibi komşu ülkeler. Yükselen vergiler 2011
için ihracatta yüzde 20 büyüme hedefleyen sektörü tedirgin ediyor. Bu noktada
ihracattaki ürün portföyünü katma değerli hale getirmek isteyen sektörde, direkt
kontrplak, MDS gibi ürünler yerine mobilya sektörüne yönelik sağlanacak
hammaddeler ile katma değerli ürün ihracatı dillendirilen seçenekler arasında
yer alıyor.
Rakamlarla 3 büyükler
Kastamonu Entegre:
1969'da İstanbul'da kurulan Kastamonu Entegre ilk fabrikasını iki yıl sonra
Kastamonu'da açtı. Yurtiçinde Kastamonu, Gebze, Samsun ve Balıkesir'de;
yurtdışında ise Romanya, Bulgaristan ve Bosna Hersek'te tesisleri bulunan
şirket, 2.2 milyon m3 toplam panel üretim kapasitesiyle Avrupa'nın 6'ıncı,
dünyada ise 11'inci büyük ağaç bazlı panel üreticisi. Türkiye panel pazarında,
ürün gruplarına göre yüzde 25-70 arasında değişen pazar payına sahip şirketin,
2009 konsolide cirosu 725 milyon dolar.
Yıldız Entegre:
1890 yılında Hasan Yıldız'ın Trabzon'da temellerini attığı Yıldız Entegre
özellikle mobilyanın ana ham maddesi MDF'de günlük 3 bin 500 metrekare üretim
yapıyor. 2012'de ihracatını arttırmak amacıyla 170 milyon euroluk iki yatırım
yapacak olan şirketin Tarsus ve Akhisar'da yeni kurulacak tesislerinde yaklaşık
500 kişiye istihdam yaratılmış olacak. Yeni yatırımlarla şirketin kapasitesi
günlük 4 bin metreküpten 7 bin 500 metreküpe çıkacak. Yıldız Sanayi üretim
tesislerinde 2010 yılında 978 milyon 22 bin TL, ticari ürünlerde de 301 milyon
841 bin TL'lik ciro elde etti. .
Starwood:
İnegöl merkezli Starwood; 4 adet yonga levha hattı ile günde 3 bin 300 m3
yonga levha üretimi, 7 adet melamin basım hattı ile günde 25 bin plaka melaminli
yonga levha üretimi gerçekleştiriyor. Starwood, ISO'nun üretimden satışa ilk 500
(özel/kamu) kuruluş arasında 150 ile 180. sıralar arasında yer
alıyor.
|
