"Ağaç Dikmeyi Peyzaj Sanan Bir Milletiz"

Yeni Şafak'ın haberine göre, ağaç konusunda Edirne'de yaptığı çevre düzenlemesiyle tepki çeken Vali Hasan Duruer, şehir kültürünü ve ağaçları anlattı.

"Ağaç dikmeyi peyzaj zanneden bir milletiz"

"Şehirlerde maalesef yanlış imar planları yapıldı. Yanlış düzenleme ile birlikte şehirdeki yeşil alanlar büyük ölçüde kayboldu. Yeşil alanlar sadece camilerin bahçelerinde kaldı. Dolayısıyla vatandaşın ağaç konusunda hassasiyeti var. Olması da gerekir. Fakat sorun şu biz ağaç dikmeyi peyzaj zanneden bir milletiz. Ağacı sadece yeşil olarak düşünüyoruz. Ama o ağacın cinsini bilmiyoruz. Nereye ağaç dikileceğini bilmiyoruz. Hangi ağaç nerde olur ve yetişir bilmiyoruz".

"Mimar Sinan neden çınar siparişi vermedi?"

"Eğer siz güzel bir eser yapıyorsanız bunun başkası tarafından görülmesini istersiniz. Selimiye gibi bir şaheser ortaya koyuyorsunuz. Fakat sonra ağaçlarla örtüyorsunuz. Mimar Sinan neden çınar siparişi veya ıhlamur siparişi vermemiş? Bunu çok iyi düşünmemiz lazım. Ben Selimiye bahçesindeki ağaçların yaşını tespit ettim. En yaşlı ağaç 138 yaşında. Selimiye'nin 450 yıl önce yapıldığını düşünecek olursak 1000 yaşında denilen çınarlar tam bir şehir efsanesinden ibaret."

"Ağaçlara kutsallık atfediliyor"

"Belli bir estetik anlayışı maalesef yok. Dolayısıyla ağaç dikmeyi peyzaj zanneden bir milletiz. Ağaçlara kutsallık atfediliyor. Edirne'nin inekleri ağaçlardır diyordum. Vatandaş her yere dikmiş. Dikilmesi elbette güzel ama ağaç çevreye ve doğaya dikilir. Tarihi eseri kapatacak şekilde dikilmez. Oraya dikilecek ağaçlar da bellidir. Türk milleti ağaç dikmeyi de cinsini de bilmiyor. Oysa ki sediri, ladini, köknarı farklıdır. Ama baktığınızda hepsi çam diye geçer. Bu nedir diye soruyorsunuz 'Çam ağacı' diyor."

"Türkiye'de herkes istediği yere ağaç dikebiliyor"

"Yıllardan beri orman teşkilatı fidancılık konusunda çalışma yapıyor. Fakat maalesef bu kadar çalışma yapılmasına rağmen yeterli bir konuma gelmiş durumda değiliz. Bir takım stratejik hatalar var. Bir defa çok seri üretim yapıyorlar, hangi bitki üretecekleri konusunda ciddi bilgi eksiklikleri var. Bugün Avrupa'daki fidanlıkları gezdiğinizde hepsinin çok düzenli ve tertipli olduğunu görüyorsunuz. Sadece temizlik değil, hangi ağacın yetiştirildiğini biliyorlar. Ağaçların da cinsine göre değişen belli boylar vardır. Kimisi boy kimi ise çap olarak geçer. Fakat biz bunu dahi bilmiyoruz. Bilmediğimiz için de hepsini yeşil olarak değerlendiriyoruz. Türkiye'de herkes istediği yere ağaç dikebiliyor. Siz Selimiye'nin ortasına ağaç dikseniz kimse karışmaz."

"Tarihe zarar veriyorsa ağaç kesilebilir"

"Ağacın kutsallığı yoktur. Sökülebilir ve yeniden yenisi dikilebilir. Bir tanesini söker yüz tanesini dikersiniz. Tarihi esere zarar veriyorsa rahatlıkla kesebilirsiniz. Mimar Sinan Selimiye'yi yaptığında yer altında dehlizler yapmış. Ağacın kökleri bu dehlizleri örtüyor. Bu defa bina hava alamıyor. Sudan kurtaramadığınızda esere zarar verir. Çok rahatlıkla sökebilirsiniz. Yenisini yaparsınız. Ağaç sadece ıhlamur değildir. Yüzlerce binlerce çeşit ağaç var. Gezi parkında durum farklı, orada bir takım duyarlılıklar var. O duyarlılıktan kaynaklanan toplumsal tepki var. Birkaç gün yapılan tepkiyi haklı buluyorum fakat şuan geldiği noktada tepkinin aşırı olduğunu düşünüyorum".

"Edirne'de bine yakın ağacı söktük ya da kestik"

"Edirne'de belki bine yakın ağaç söktük veya kestik. Fakat yüz binden fazla ağaç diktik. Nereye diktik? Orman sanayi bölgesine 16 bin, askeri alana dokuz bin tane ağaç diktirdim. Bunlar daha çok Toros sedirleri ve mavi ladindir. Kapıkule'den otoban çıkışına kadar on binlerce ağaç diktik."

"Büyükşehirler ciddi miktarda yurtdışından ağaç getirtiyor"

"Büyükşehir belediyeleri ciddi miktarda ağaç getirtiyorlar. Diğer belediyeler ise ağaç alıyorlar. Temin edilen yerler: Sakarya, İzmir ödemiş, Yalova… Fakat büyükşehirler ciddi miktarda yurtdışından ağaç getirtiyorlar. İyi bir planlama olsaydı bundan 15 yıl önce planlayabilseydik şuanda bu kadar ithalat yapmamıza gerek yoktu. Büyük miktarda ağaç yetiştirmek konusunda ciddi sıkıntılarımız var. Devletin bu konuda teşvik etmesi lazım. Hayvancılıkta olduğu gibi. Türkiye'de bu firmalar teşvik edilirse yurt dışına ithalat azalır. İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyesi sözleşmeli tarım yapsaydı, İstanbul olimpiyatları için ağaç siparişi verseydi bu kadar ithalat yapmazdık. Ama biz maalesef büyük miktarda dış ülkeleri besliyoruz. Ciddi paralar ödüyoruz. İyi bir planlama ile ithalat azaldığı gibi ihracat yapma şansına da sahibiz."

"Proje ve sermaye eksikliği var"

"Türkiye'nin iklimi buna müsait. Ama bilgi birikimi eksikliğimiz var. Proje ve sermaye eksikliği var. Türkiye'de büyük miktarda ihracat yapabilir. Para ödemek yerine para kazanabiliriz. Türkiye çok ağaçlıklı bir bölge değil.Avrupa ülkelerini hesaba kattığınız zaman ağaç varlığının çok daha fazla olduğunu görüyorsunuz. İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu tamamen kuraktır".

"Çok büyük ağaç alma merakımız var"

"İstanbul Büyükşehir belediyesinin ağaçlandırması tenkit edilecek çok şey olmasına rağmen iyi durumda. İzmit belediyesi daha çok yerli firmalardan ağaç temin ediyor. Urfa Belediyesi'nin ağaçlandırması gayet iyi. Fiyatlar çevresine ve çapına göre değişir. Çok büyük ağaç alma merakımız var. O yüzden çok büyük paralar ödüyoruz. Sabretmemiz lazım. Çap ve çevre itibariyle 10-16 ağaç yerine 25-30 otuz alıyoruz. Fiyat iki ve üç misli artıyor."

"Palmiyenin Sultanahmet Meydanı'nda işi ne?"

"Zevke göre dikiliyor çoğunlukla. Sultanahmet Meydanı'na palmiye ağaçlarının dikildiğini gördüm. Bir Akdeniz bitkisidir palmiye ve Sultanahmet Meydanı'nda işi yoktur. Aynı şeyi Selimiye Kışlası'nın bahçesinde de gördüm. Birinci ordu komutanına söylediğinizde bana kimse şu ana kadar böyle bir şey söylemedi dedi. Türkiye'de bir estetik zevk yok. İstanbul'a ait ağaçlar vardır. Erguvan, ıhlamur, çınar, diş budak, atkestanesidir ama palmiye değildir."

"Profesyonel danışmanlarımız yok"

"En büyük sıkıntılardan bir tanesi profesyonel danışmanlarımızın olmaması. Peyzaj sorumlulularına değil sadece park bahçe müdürlüğüne bırakıyoruz. Doğasına bakıldığında hangi tür ağacın dikilmesi gerektiği görülür zaten."