"Afet Yasası, Kiracılar için Hak Kaybı"

Etiler Nispetiye’de 2004 yılından beri ‘Mantıköy’ lokantasını işleten kiracı Seher Çebi’nin dükkânı müşterileri yemek yerken yıkılmaya başlandı. Radikal'den Elif İnce'nin haberine göre, 6306 sayılı ‘afet yasası’ kapsamına alınarak ‘riskli’ ilan edilen binayı tahliye etmesi için apartman sahibinin Çebi’ye verdiği süre ise 15 gün oldu.

Kiracı olduğu için binanın riskli olduğunu gösteren raporu bile görme hakkı tanınmayan Çebi, “Varımı yoğumu yatırdığım dükkânımdan hiçbir açıklama yapılmadan, hiçbir hakkım tanınmadan kapı dışarı ediliyorum. Bu nasıl bir yasaymış? Artık kimse dükkân kiralamasın” diye isyan ediyor.

Önce ‘oldukça eskidi’ denildi, sonra da ‘riskli’

Seher Hanım’ın mantıcıda bir ömürlük yatırımı var. 2004 yılında bir pideciden ‘hurda’ halde devraldığı dükkanı yenilemek için evini satmış. Burayı bahçesinden mutfağına baştan sonra yenilemiş, 100 bin liranın üzerinde masraf yapmış.

Çebi’ye mal sahibinden 21 Şubat 2013 tarihinde gelen ilk tebligatta “Kiracısı olduğunuz binanın yapılış tarihi 50 yıldan fazla ve oldukça eskimiş olduğundan kat maliklerinin ortak kararı ile yıkılarak yeniden yapılmasına karar verilmiştir” yazılı.

Çebi’nin eline 16 Ağustos’ta ulaşan ihtarnamede ise binanın 6306 sayılı kanun kapsamınca ‘riskli’ olduğunun tespit edildiği ve 30 Ağustos’a kadar dükkânı tahliye etmezse müteahhit ve kat maliklerinin her türlü zararını tazmin etmekle yükümlü olacağı belirtiliyor.

Dükkân kapatılınca ne yapacağını, istihdam ettiği iki kişinin yıllar içinde biriken haklarını nasıl ödeyeceğini dahi bilmediğini anlatan Seher Çebi dün ‘apartmanın insan ve eşyadan arındırılmadan ve ticari faaliyet sürerken yıkılmaya başlandığı’ gerekçesiyle sulh hukuk mahkemesine tespit başvurusunda bulundu.

‘Bu gidişle esnaf kalmaz’

Mimarlar Odası’ndan Mücella Yapıcı “Bu yasayla artık Tarlabaşı, Sulukule gibi düşük gelirli mahallelerin yanında Bağdat Caddesi ve Etiler gibi rantı yüksek yerlerdeki kiracı ve işletmecilerin de mağduriyet yaşayacağı ortaya çıktı. Özellikle kiracının afet yasası sonrasında hiçbir hakkı kalmadı. Eskiden ekmek kapısı olarak görülen işyerleri hakkında açılan davalarda yargı kiracıyı korumaya özen gösterirdi. Bir kiracıyı 15 gün içinde, üstelik maddi kaybını tazmin etmeden kapı dışarı etmek mümkün değildi. Bu gidişle küçük esnafın mahallelerde izi bile kalmaz” diye konuştu.

Sulukule mağdurlarının avukatı Hilal Küey de “Afet yasası kiracılar için ciddi bir hak kaybı anlamına geliyor. 2012 yılından beri kiracı hukukunu düzenleyen Borçlar Kanunu’na göre, bir bina yıkılarak yeniden yapılsa bile eski kiracının 3 yıl boyunca öncelikli tercih hakkı oluyor. Yani o istemedikçe 3 yıl geçmeden yeni kiracı alınamaz. Ayrıca yenilenmek üzere yıkılacak binadan kiracıyı çıkarmak için dava açılır ve bu 1.5-2 yıl sürer. Bu süre içinde kiracı çıkartılamaz. Afet yasasında kiracılara dair tek düzenleme ise ‘Yeni projede ikametgâh veya dükkân kalırsa kiracıya teklif edilir’. Dolayısıyla kiracıların ‘Neden projeyi bana yer kalacak şekilde tasarlamadınız’ diyerek proje iptal davası açması mümkün olabilir” dedi.