|
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı projeleri
kapsamında, Adalar Vakfı, Adalar
Belediyesi ve Adalar Kaymakamlığı’nın ortak çalışması
ile hayata geçirilen Adalar Müzesi’nin ön açılışı, 3 geçici açık
hava sergisi ile 31 Temmuz Cumartesi akşamı gerçekleşiyor. 'Ada
Sahillerinde Bekliyorum' ve 'Adalılar' sergileri
Büyükada Çınar Mevkii’nde, 'Adalar’da İz
Bırakanlar' sergisi ise Büyükada İskelesi’nde
ziyaretçilerle buluşuyor. Geçici sergilerle müze açılışı arasındaki 40 gün
boyunca gerçekleştirilecek konserler, yarışmalar, belgesel-film gösterileri,
söyleşiler ve toplantılar Büyükada’ya bu yaz ayrı bir renk katacak.
İstanbul’un ilk kent müzesi Adalar Müzesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür
Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt’un ev sahipliğinde,
Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu ve Adalar Vakfı
Başkanı Halim Bulutoğlu’nun katılımıyla gerçekleştirilen
toplantıda tanıtıldı.
Dünya üzerinde tek bir kent müzesi olacak
olsaydı, bu İstanbul Kent Müzesi olurdu!
İstanbul gibi bir dünya
kentinin, şimdiye dek bir kent müzesine sahip olmamasının gerçekten önemli bir
eksiklik olduğuna dikkatleri çeken konuşmasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür
Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt, “Dünya üzerinde
tek bir kent müzesi olacak olsaydı, bu İstanbul Kent Müzesi olurdu! Bunu biz
söylemiyoruz, İstanbul’da verdiği konferansta, herkesin huzurunda Londra Müzesi
Direktörü söylemişti. Ama İstanbul’a tek bir kent müzesinin yetmeyeceği de
aşikar. Hele şimdi neolitik tarihimizi de öğrendikten sonra; semtler, kronoloji
ya da temalar bazında birden fazla müzeye ihtiyaç olacağı anlaşılıyor. Adalar
Müzesi’ni bu sürecin bir başlangıcı olarak görüyoruz. Kronolojik veya tematik
olarak daha fazla müze kurulacaktır. Önümüzdeki ay açılacak, Bilgi
Üniversitesi’nin gerçekleştirdiği ‘İstanbul 1910-2010’ sergisine bu sebeple
Ajansımız destek veriyor. Üniversite, serginin sonunda tüm sergi malzemesini
gelecekte kurulacak müze için Belediye’ye verilmek üzere bize hibe ediyor.
Bunların dışında İstanbul’da bir kent arkeolojisi müzesi olabilir. İstanbul’un
toplumsal tarihini, son 200 yılını anlatan bir müze de keza. Bir başka müze
İstanbul’un denizle ilişkisini anlatabilir. İstanbul’a dair konu olabilecek o
kadar çok başlık var ki” dedi.
Adalar
Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu, “Adalar zengin kültürel ve
tarihi dokusu ve çevre değerleri ile İstanbul ve dünya için önemli bir değer.
Adalar’ın mimari mirası, tescilli yapıları, geçmişte ve bugün Adalar’da yaşayan
insanların oluşturduğu zenginlik ve çeşitlilik İstanbul’un bir rengi. Adalar
Müzesi Adalar Belediyesi’nin en önemli projelerinden birisidir. İstanbul’un ilk
çağdaş kent müzesine ev sahipliği yaparak yeni açılacak müstakbel müzelere örnek
olacağımız için çok gurur duyuyoruz. Adalar için bu değerli ve tarihi adımın
atılmasında emeği geçen destek veren İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı
ve Adalar Vakfı başta olmak üzere tüm kurum ve kişilere teşekkür ediyoruz”
dedi.
Adalar Vakfı Başkanı Halim Bulutoğlu da,
“Adalar’da bir Müze olması uzun yıllar kurulan bir hayalin gerçekleşmesi
anlamına geliyor. Bir kentte özellikle çocukların kentsel tarihin tüm yönleri
ile anlatıldığı, kendilerini bulabildikleri, geleceğini tartışabildikleri
Müzelerinin olması çok önemli. Adalar Müzesi Adalı çocuklar başta olmak üzere
tüm ziyaretçileri için bir ilki gerçekleştiriyor. Adalar’ın İstanbul ile iç içe
tarihinden 600 milyon yıllık bir kesit onlarca başlık altında sunuluyor. Artık
Adalar’da bir günlük gezi yapmak için gelen bir İstanbullu da Adalı da
çevresinde gördüğü kayaların üzerindeki renk farklarının Adalar’ın oluşumunda
neyi ifade ettiğini, yürüyüş yolu üzerindeki eşsiz güzellikte mimari miras
örneklerinin kimler tarafından ne zaman ve nasıl yapıldığını, en sevdiği roman
yazarının kitabını Ada’da evinde nasıl yazdığını keyifle okuyabilecek,
izleyebilecek. Adalar Müzesi bir kent müzesi olarak Adalar ve Adalılar ile
birlikte nefes alıp vermeye devam edecek.” dedi.
'Ada
Sahillerinde Bekliyorum' ve 'Adalılar' sergileri Büyükada Çınar
Mevkii’nde…
Küratörlüğünü Gökhan Akçura’nın
yaptığı 'Ada Sahillerinde Bekliyorum' sergisi, Adalar’ın yakın
tarihinde gündelik yaşamın izlerini, renkli bir anlatı, görsel malzeme ve
objelerle destekleyerek ziyaretçilerin ilgisine sunuyor.
Küratörlüğünü
Korhan Atay’ın yaptığı ve Adalar Müzesi’nin beş ana galeriden
oluşan Kalıcı Sergileri’nin tematik bölümlerinden biri olacak
'Adalılar' sergisi, Adalar’ın tarihini, hikayelerini,
anılarını, sevinçlerini, üzüntülerini, gururlarını, heyecanlarını geçmişten
bugüne Adalı portreleri ile bir araya getiriyor.
'Adalar’da İz
Bırakanlar' Büyükada İskelesi’nde…
Adaların farklı tarihsel
dönemlerine insan hikayeleri ile bakan, küratörlüğünü Korhan
Atay’ın yaptığı 'Adalar’da İz Bırakanlar' sergisi
Büyükada İskelesi’nde Ada ziyaretçilerini karşılıyor.
Ön Açılaşa
Özel: 'Zırhlı Balık' Video Gösterimleri…
600 milyon yıl önce
başlayan hikayenin önemli bir tanığı olan 400 milyon yıl önce Ada denizlerinde
yaşayan 'Zırhlı Balık', Adalar’ın jeolojik oluşum hikayesinin anlatıldığı
animasyon eşliğinde 31 Temmuz açılışına renk katacak.
Adalılar’ın Müze’ye
bağışladıkları 8mm’lik filmlerden üretilen klipler, sözlü tarih görüşmelerinden
elde edilen videolar, Adalar’daki mimari miras envanterini dönemlere göre gezme
imkanı veren Mimari Miras Veri Tabanı yine Çınar Mevkii’nde görülebilecek.
Adalar Müzesi Künyesi
Küratoryal Kurulu: Deniz Koç, Eva Şarlak, Gökhan Akçura, Gündüz Vassaf, Halim
Bulutoğlu, İhsanBilgin, Korhan Atay, Murat Güvenç, Sadık Karamustafa, Suay
Aksoy
Danışman ve Uzmanlar: Ahmet Güleç, Ahmet Tanrıverdi, Akillas Milas, Alev
Erkmen, Ali Rıza İşipek, Asnu Bilban Yalçın, Aydan Çelik, Aylin Öney Tan, Bülent
Özden, Cengiz Zapçı, Cenk Yaltırak, Didem Özdarcan, Eda Yücesoy, Edhem Eldem,
Elvan Altan Ergur, Erendiz Özbayoğlu, Hasan Kuruyazıcı, Hüsamettin Balkıs, İlay
Örs, İrfan Dağdelen, Gürsan Ergil, Kevser Üstündağ, Mehmet Sakınç, Mehmet
Özdoğan, Murat Belge, Naci Görür, Nemci Karul, Neslihan Balkıs, Orhan Erdenen,
Orhan Şevki, Ruhi Ayangil, Serdar Özbay, Sevengül Sönmez, Sula Bozis, Uğraş
Salman, Yüksel Dede
Sergiler Tasarımı: Karamustafa Tasarım
Mimari Projeler: Sevim
Ozan
Proje Yöneticisi: Deniz Koç
Proje Ekibi: Ayhan Albayrak, Deniz Balu,
Eda Yiğit, Koray Kakaliçoğlu
Teknolojik Uygulamalar: Harikalar Kutusu
10 Eylül’de açılacak bölümler
İstanbul’un ilk çağdaş kent müzesi yaklaşımı, içeriği, sunumu, mekanları,
yerleşimi ve etkinlikleri ile ziyaretçiler için farklı bir deneyim
sunuyor.
Ziyaretçileri, 9 İstanbul Adası’nın çeşitli haritaları ve uzay
fotoğrafları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan Giriş Animasyonu
karşılıyor ve Adalar’a ilişkin temel kentsel bilgileri veriyor. Ada
kayalıklarında fosilleşmiş izleri bulunan ve 400 milyon yıl önce bu denizlerde
yaşadığı bilinen Dunkleosteus zırhlı balık replikası da hemen karşınızda yer
alıyor.
Jeoloji Gezi Panosu
Kayalar yüz milyonlarca yıl boyunca bir hafıza kartı gibi her şeyi kayıt
ediyor. Burada kayaların üzerindeki katmanlar, faklı çizgiler, renklerle
hafızasındakileri anlatan kaya kesitlerinin gösterildiği dokunmatik bir ekranla
jeolojik bir gezi sunulmakta.
Müze doğaya sahip çıkalım mesajı veriyor
Adalar’ın doğası, tüm zenginlikleri, tarih boyunca sahip oldukları
çeşitlilik, zamanla kaybolan canlı türleri, doğanın yok edilişi ve sonuçları
genel izleyiciye anlatılırken, özellikle çocukları sürprizler bekliyor. Adalar’ı
çevreleyen sularda zamanla yitirilen canlı türleri de yine bu bölümde.
Yakın dönemde kaybolan balıklar, kabuklular ve bitkiler. Bir damla deniz
suyunda yüzlercesi bulunan alglerden, mikroskobik canlıların karbonhidrat, yağ
ve proteinden oluşan atıkları “müsilaj”a kadar Marmara’da tükenen yaşam ele
alınıyor. Bu bölümde video ve özellikle çocuklar için mikroskop ile incelemeye
başvurulmakta.
Adalar’ın kuşları
Küçükbatağan, Yelkovan, Karabatak, Gri Balıkçıl, Kara Leylek, Yaz Atmacası,
Kerkenez, Gümüş Martı da müzede.
Antikçağ Yazarlarından ve Seyyahların Notlarından Adalar
Aristoteles’ten seyyahlara ada tasvirleri ve gravürleri bu bölümde ele
alınıyor.
Adalar’da Hayatın Şekillenmeye Başlaması
Tarih öncesi dönemde Adalar’ın konumunu anlatarak başlayan bu bölümde
bilimsel metinler ve replikalar kullanılıyor. Adalar’ın İstanbul ile iç içe
gelişim hikayesi içinde önemli bir dönüm noktası olan bu döneme ilişkin bilgiler
Adalar’da henüz arkeolojik bir kazı yapılmadığı için İstanbul bilimsel araştırma
verilerine dayandırılıyor.
Adalar’ın İlk Sahipleri
Artık Adalıları daha yakından tanımak mümkün oluyor. Sahildeki Roma
heykeliden, Burgazada Hristos Manastırı’nda görülebilen kalıntılara kadar
Adalar’da bir yüzey araştırmasının sonuçları sunuluyor. Yunan Roma ve Bizans
dönemlerinde Adalar’ın kaderi, buradaki yaşantı, sürgün, birkaç balıkçıya
ilişkin rengarenk gravürler ile detaylı sahneler izlenebiliyor.
Sürgünden Sayfiyeye …
Adalar’ın İstanbul’a Bağlanması ve Yerleşim Alanı Adalar
20 bin Osmanlıca belgenin en renkli örnekleri bu bölümde. Adalar’ın yerel
yöneticileri, eğitim, sağlık, kayık yarışları, taşıma, ulaşım, yardımseverlik,
doğal afetler, dini yaşam, bayramlar, kutlamalar, törenler gibi gündelik yaşamın
içinde Adalılar, mekanlar ve olaylar anlatılıyor.
Adalar’ın yerleşik
yaşamını, sayıları bugünden çok fazla olan okullarını, fabrikalarını renkli
mühürler, yazılar ve görsellerde izlemek mümkün.
Müze’nin sergi akışı
içerisinde ziyaretçilerin detaylı bilgi almasını sağlayacak Araştırma Bölümü’nde
bilgisayarlardan arşiv belgelerine ve veri tabanlarına ulaşılabilecek.
Uzaktan Sevilen, Yazları Gidilen Sayfiye Yeri Adalar
Adalar’da göç ile birlikte değişen gündelik, sosyal ve ekonomik yaşam, mimari
değişim başta olmak üzere hayatın her alanından örnekler ile sunuluyor. Bir
önceki bölümde yerleşim yeri olması ile kazanılan gündelik yaşam renkleri farklı
tematik başlıklar ile burada da devam ediyor.
Adalar ve Göç, Adalar ve
Lezzetler, Adalar ve Mimari, Adalar ve Edebiyat, Adalar ve Müzisyenler, Adalar
ve Bahçeler, Adalar ve Ressamlar, Adalar ve Esnaf, Adalar ve Ulaşım, Adalar ve
Spor gibi pek çok başlıkta üç boyutlu objeler, fotoğraflar, çeşitli efemera
malzemeleri, video klipler, ses kayıtları eşliğinde zengin bir anlatı
ziyaretçileri karşılıyor.
Adalar Mimarisi
Bilimsel bir arka plan üzerinde Adalar'daki birbirinden farklı ve estetik
mimari niteliklere sahip yapılar, bu bölümde en önemli örnekleri, mimar ve
kalfaları, mimari özellikleriyle ele alınıyor. Adalar’da fotoğrafları çekilen
400 dolayında önemli yapı ve helikopter çekimleri ile havadan Adalar görüntüleri
bu bölümde bizleri bekliyor. Adalar Mimarisi çalışma başlığı altında Ada
Bahçeleri konusunda 10 bahçe için örnek olarak hazırlanan çalışma ise Ada
Turları/ Bahçe Mimarisi başlığı ile geziler düzenleme imkanı da sunuyor.
Ayrıca Büyükada ile başlayıp Heybeliada, Burgazada, Kınalıada için özel
tasarlanan Mimari Turlar yapılması planlanıyor.
Nüfus Değişikleri ve Göç
Göç, bir kent müzesi açısından önemli araştırma alanlarından biri. Bu bölümde
haritalar üzerinde yapılan çalışmalardan da yararlanıldı.
Prens Adaları,
konumları gereği yüzyıllar boyunca hep göç alan ve göç veren yerler oldu.
Özellikle geçmişteki ve bugünkü toplumsal gelişmeler, siyasi ve sosyal
kırılmalar bu göçleri hızlandırıp şiddetlendirdi. Deniz toplu taşımacılığının
başlaması, 1. Dünya Savaşı, Cumhuriyet'in ilanı, Varlık Vergisi, 6-7 Eylül 1955
olayları, 1964 kararları, 1974 Kıbrıs Harekâtı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan
göç, bu kırılmalardan bazılarıydı.
Yalnızca siyasi ve sosyal kırılmalar
değil, 13 Mart 1992 Erzincan Depremi, 17 Ağustos 1999 Gölcük depremi gibi doğal
afetler bile Adalar'ın nüfus yapısında önemli değişikliklere yol açtı. Bu
bölümde Adalar'ın nüfus yapısı, geçirdiği değişiklikler ve ortaya çıkan sonuçlar
ele alınıyor.
Adalar’a ulaşım / Adalar içinde ulaşım / Kayık yarışları çalışması
Deniz ulaşımı ve su sporları
Adalar ve deniz... Bu ayrılmaz ikili arasındaki ilişki, her dönem oradaki
yaşamın en belirleyici yanıydı. Sis oldu, lodos oldu yüzler asıldı, hava döndü
yüzler güldü. Osmanlı döneminde Adalar'a yapılan kayık taşımacılığı bile kayıt
altındaydı. Deniz toplu taşımacılığının başlaması, 19. yüzyıl ortalarından
itibaren Adalar'ı İstanbul'un cazibe ve su sporları merkezi haline getirdi.
Kürek, yelken, yüzme yarışları olduğunda padişah dâhil herkes Adalar'a akardı.
Kadınlar arası kürek yarışları bile yapılıyordu. Geçmişte Adalar'a yapılan
binlerce binanın malzemelerini sırtlarında taşıyan eşek ve katırlar artık
unutuldu. Ada içi ulaşım ve ulaşımda kullanılan canlılarla ilgili öyküler
Müze’de yerlerini alıyor.
Adalı Müzisyenler
Adalarda müzik kültürü, Adalar'da yaşamış ve yaşamakta olan müzisyenler,
yaşamları, eserleri, yaşamlarına ilişkin anısal mekânlar çalışıldı. Değişik
müzik türlerindeki çok sayıda tanınmış, bir bölümü de geniş kitle tarafından
unutulmaya yüz tutmuş besteci ve icracılar araştırıldı.
Adalı edebiyatçılar ve edebiyatta ada
Adalarda yaşamış, gelip geçmiş, eserlerinde Adalar'a yer vermiş tüm yerli ve
yabancı edebiyatçıların anlatıldığı bu bölümde özellikle Adalı Edabiyatçıların
kişisel yaşam eşyaları, mektupları, şapkaları ile zenginleşen bir sunum yer
alıyor.
Adalar ve Lezzet
Adalar pek çok İstanbullunun hayatında yazlık olarak yer almıştır. Oysa yaz
kış Adalı olan aileler de vardır. Bu çalışmada Adalar'daki çok kültürlülüğün
mutfaklara yansıması, ada hayatındaki yazlık - kışlık farklılıklar, mevsimlik
göç hikâyeleri, örneğin bir zamanlar buzdolabının ve yemek ocağının bile
kışlıktan yazlığa taşındığı gibi araştırmalar ve öyküler yer alıyor.
Kaçış Yeri ve Yeniden Keşfedilen Adalar
Kronolojik çizgide günümüze gelindiğinde, Adalar’ın değişen çehresi, bugünü
ve geleceği için neler yapabiliriz, Adaların gelecek senaryoları neler olabilir,
bizi neler bekliyor gibi sorular gündeme geliyor. Adalar’ın yaşamımıza kattığı
kalite, sağlıklı ve huzurlu doğal ortamın güzellikleri ile bunu korumanın
yöntemleri üzerine her kent müzesinin yaptığı gibi Adalar Müzesi de düşünüyor.
Müze için yürütülmekte olan “Adalar için Gelecek Senaryoları” isimli çalışma
ziyaretçilerin de katkılarına açık olacak.
Müzenin her noktasından ulaşılabilir Veri Tabanları
Adalar’ın tarihi, bugünü ve geleceğine ait bilgilere ulaşmaya olanak veren
dokunmatik ekranlar üzerinde Haritalar, Osmanlı Arşiv belgeleri, Mimari
Miras, Sözlü Tarih ve Adalı ünlüler veri tabanı...
|
