İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı projeleri kapsamında, Adalar Vakfı, Adalar Belediyesi ve Adalar Kaymakamlığı’nın ortak çalışması ile hayata geçirilen Adalar Müzesi’nin ön açılışı, 3 geçici açık hava sergisi ile 31 Temmuz Cumartesi akşamı gerçekleşiyor. 'Ada Sahillerinde Bekliyorum' ve 'Adalılar' sergileri Büyükada Çınar Mevkii’nde, 'Adalar’da İz Bırakanlar' sergisi ise Büyükada İskelesi’nde ziyaretçilerle buluşuyor. Geçici sergilerle müze açılışı arasındaki 40 gün boyunca gerçekleştirilecek konserler, yarışmalar, belgesel-film gösterileri, söyleşiler ve toplantılar Büyükada’ya bu yaz ayrı bir renk katacak.
İstanbul’un ilk kent müzesi Adalar Müzesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt’un ev sahipliğinde, Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu ve Adalar Vakfı Başkanı Halim Bulutoğlu’nun katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda tanıtıldı.
Dünya üzerinde tek bir kent müzesi olacak olsaydı, bu İstanbul Kent Müzesi olurdu!
İstanbul gibi bir dünya kentinin, şimdiye dek bir kent müzesine sahip olmamasının gerçekten önemli bir eksiklik olduğuna dikkatleri çeken konuşmasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt, “Dünya üzerinde tek bir kent müzesi olacak olsaydı, bu İstanbul Kent Müzesi olurdu! Bunu biz söylemiyoruz, İstanbul’da verdiği konferansta, herkesin huzurunda Londra Müzesi Direktörü söylemişti. Ama İstanbul’a tek bir kent müzesinin yetmeyeceği de aşikar. Hele şimdi neolitik tarihimizi de öğrendikten sonra; semtler, kronoloji ya da temalar bazında birden fazla müzeye ihtiyaç olacağı anlaşılıyor. Adalar Müzesi’ni bu sürecin bir başlangıcı olarak görüyoruz. Kronolojik veya tematik olarak daha fazla müze kurulacaktır. Önümüzdeki ay açılacak, Bilgi Üniversitesi’nin gerçekleştirdiği ‘İstanbul 1910-2010’ sergisine bu sebeple Ajansımız destek veriyor. Üniversite, serginin sonunda tüm sergi malzemesini gelecekte kurulacak müze için Belediye’ye verilmek üzere bize hibe ediyor. Bunların dışında İstanbul’da bir kent arkeolojisi müzesi olabilir. İstanbul’un toplumsal tarihini, son 200 yılını anlatan bir müze de keza. Bir başka müze İstanbul’un denizle ilişkisini anlatabilir. İstanbul’a dair konu olabilecek o kadar çok başlık var ki” dedi.
Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu, “Adalar zengin kültürel ve tarihi dokusu ve çevre değerleri ile İstanbul ve dünya için önemli bir değer. Adalar’ın mimari mirası, tescilli yapıları, geçmişte ve bugün Adalar’da yaşayan insanların oluşturduğu zenginlik ve çeşitlilik İstanbul’un bir rengi. Adalar Müzesi Adalar Belediyesi’nin en önemli projelerinden birisidir. İstanbul’un ilk çağdaş kent müzesine ev sahipliği yaparak yeni açılacak müstakbel müzelere örnek olacağımız için çok gurur duyuyoruz. Adalar için bu değerli ve tarihi adımın atılmasında emeği geçen destek veren İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve Adalar Vakfı başta olmak üzere tüm kurum ve kişilere teşekkür ediyoruz” dedi.
Adalar Vakfı Başkanı Halim Bulutoğlu da, “Adalar’da bir Müze olması uzun yıllar kurulan bir hayalin gerçekleşmesi anlamına geliyor. Bir kentte özellikle çocukların kentsel tarihin tüm yönleri ile anlatıldığı, kendilerini bulabildikleri, geleceğini tartışabildikleri Müzelerinin olması çok önemli. Adalar Müzesi Adalı çocuklar başta olmak üzere tüm ziyaretçileri için bir ilki gerçekleştiriyor. Adalar’ın İstanbul ile iç içe tarihinden 600 milyon yıllık bir kesit onlarca başlık altında sunuluyor. Artık Adalar’da bir günlük gezi yapmak için gelen bir İstanbullu da Adalı da çevresinde gördüğü kayaların üzerindeki renk farklarının Adalar’ın oluşumunda neyi ifade ettiğini, yürüyüş yolu üzerindeki eşsiz güzellikte mimari miras örneklerinin kimler tarafından ne zaman ve nasıl yapıldığını, en sevdiği roman yazarının kitabını Ada’da evinde nasıl yazdığını keyifle okuyabilecek, izleyebilecek. Adalar Müzesi bir kent müzesi olarak Adalar ve Adalılar ile birlikte nefes alıp vermeye devam edecek.” dedi.
'Ada Sahillerinde Bekliyorum' ve 'Adalılar' sergileri Büyükada Çınar Mevkii’nde…
Küratörlüğünü Gökhan Akçura’nın yaptığı 'Ada Sahillerinde Bekliyorum' sergisi, Adalar’ın yakın tarihinde gündelik yaşamın izlerini, renkli bir anlatı, görsel malzeme ve objelerle destekleyerek ziyaretçilerin ilgisine sunuyor.
Küratörlüğünü Korhan Atay’ın yaptığı ve Adalar Müzesi’nin beş ana galeriden oluşan Kalıcı Sergileri’nin tematik bölümlerinden biri olacak 'Adalılar' sergisi, Adalar’ın tarihini, hikayelerini, anılarını, sevinçlerini, üzüntülerini, gururlarını, heyecanlarını geçmişten bugüne Adalı portreleri ile bir araya getiriyor.
'Adalar’da İz Bırakanlar' Büyükada İskelesi’nde…
Adaların farklı tarihsel dönemlerine insan hikayeleri ile bakan, küratörlüğünü Korhan Atay’ın yaptığı 'Adalar’da İz Bırakanlar' sergisi Büyükada İskelesi’nde Ada ziyaretçilerini karşılıyor.
Ön Açılaşa Özel: 'Zırhlı Balık' Video Gösterimleri…
600 milyon yıl önce başlayan hikayenin önemli bir tanığı olan 400 milyon yıl önce Ada denizlerinde yaşayan 'Zırhlı Balık', Adalar’ın jeolojik oluşum hikayesinin anlatıldığı animasyon eşliğinde 31 Temmuz açılışına renk katacak.
Adalılar’ın Müze’ye bağışladıkları 8mm’lik filmlerden üretilen klipler, sözlü tarih görüşmelerinden elde edilen videolar, Adalar’daki mimari miras envanterini dönemlere göre gezme imkanı veren Mimari Miras Veri Tabanı yine Çınar Mevkii’nde görülebilecek.
Adalar Müzesi Künyesi
Küratoryal Kurulu: Deniz Koç, Eva Şarlak, Gökhan Akçura, Gündüz Vassaf, Halim Bulutoğlu, İhsanBilgin, Korhan Atay, Murat Güvenç, Sadık Karamustafa, Suay Aksoy
Danışman ve Uzmanlar: Ahmet Güleç, Ahmet Tanrıverdi, Akillas Milas, Alev Erkmen, Ali Rıza İşipek, Asnu Bilban Yalçın, Aydan Çelik, Aylin Öney Tan, Bülent Özden, Cengiz Zapçı, Cenk Yaltırak, Didem Özdarcan, Eda Yücesoy, Edhem Eldem, Elvan Altan Ergur, Erendiz Özbayoğlu, Hasan Kuruyazıcı, Hüsamettin Balkıs, İlay Örs, İrfan Dağdelen, Gürsan Ergil, Kevser Üstündağ, Mehmet Sakınç, Mehmet Özdoğan, Murat Belge, Naci Görür, Nemci Karul, Neslihan Balkıs, Orhan Erdenen, Orhan Şevki, Ruhi Ayangil, Serdar Özbay, Sevengül Sönmez, Sula Bozis, Uğraş Salman, Yüksel Dede
Sergiler Tasarımı: Karamustafa Tasarım
Mimari Projeler: Sevim Ozan
Proje Yöneticisi: Deniz Koç
Proje Ekibi: Ayhan Albayrak, Deniz Balu, Eda Yiğit, Koray Kakaliçoğlu
Teknolojik Uygulamalar: Harikalar Kutusu
10 Eylül’de açılacak bölümler
İstanbul’un ilk çağdaş kent müzesi yaklaşımı, içeriği, sunumu, mekanları, yerleşimi ve etkinlikleri ile ziyaretçiler için farklı bir deneyim sunuyor.
Ziyaretçileri, 9 İstanbul Adası’nın çeşitli haritaları ve uzay fotoğrafları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan Giriş Animasyonu karşılıyor ve Adalar’a ilişkin temel kentsel bilgileri veriyor. Ada kayalıklarında fosilleşmiş izleri bulunan ve 400 milyon yıl önce bu denizlerde yaşadığı bilinen Dunkleosteus zırhlı balık replikası da hemen karşınızda yer alıyor.
Jeoloji Gezi Panosu
Kayalar yüz milyonlarca yıl boyunca bir hafıza kartı gibi her şeyi kayıt ediyor. Burada kayaların üzerindeki katmanlar, faklı çizgiler, renklerle hafızasındakileri anlatan kaya kesitlerinin gösterildiği dokunmatik bir ekranla jeolojik bir gezi sunulmakta.
Müze doğaya sahip çıkalım mesajı veriyor
Adalar’ın doğası, tüm zenginlikleri, tarih boyunca sahip oldukları çeşitlilik, zamanla kaybolan canlı türleri, doğanın yok edilişi ve sonuçları genel izleyiciye anlatılırken, özellikle çocukları sürprizler bekliyor. Adalar’ı çevreleyen sularda zamanla yitirilen canlı türleri de yine bu bölümde.
Yakın dönemde kaybolan balıklar, kabuklular ve bitkiler. Bir damla deniz suyunda yüzlercesi bulunan alglerden, mikroskobik canlıların karbonhidrat, yağ ve proteinden oluşan atıkları “müsilaj”a kadar Marmara’da tükenen yaşam ele alınıyor. Bu bölümde video ve özellikle çocuklar için mikroskop ile incelemeye başvurulmakta.
Adalar’ın kuşları
Küçükbatağan, Yelkovan, Karabatak, Gri Balıkçıl, Kara Leylek, Yaz Atmacası, Kerkenez, Gümüş Martı da müzede.
Antikçağ Yazarlarından ve Seyyahların Notlarından Adalar
Aristoteles’ten seyyahlara ada tasvirleri ve gravürleri bu bölümde ele alınıyor.
Adalar’da Hayatın Şekillenmeye Başlaması
Tarih öncesi dönemde Adalar’ın konumunu anlatarak başlayan bu bölümde bilimsel metinler ve replikalar kullanılıyor. Adalar’ın İstanbul ile iç içe gelişim hikayesi içinde önemli bir dönüm noktası olan bu döneme ilişkin bilgiler Adalar’da henüz arkeolojik bir kazı yapılmadığı için İstanbul bilimsel araştırma verilerine dayandırılıyor.
Adalar’ın İlk Sahipleri
Artık Adalıları daha yakından tanımak mümkün oluyor. Sahildeki Roma heykeliden, Burgazada Hristos Manastırı’nda görülebilen kalıntılara kadar Adalar’da bir yüzey araştırmasının sonuçları sunuluyor. Yunan Roma ve Bizans dönemlerinde Adalar’ın kaderi, buradaki yaşantı, sürgün, birkaç balıkçıya ilişkin rengarenk gravürler ile detaylı sahneler izlenebiliyor.
Sürgünden Sayfiyeye …
Adalar’ın İstanbul’a Bağlanması ve Yerleşim Alanı Adalar
20 bin Osmanlıca belgenin en renkli örnekleri bu bölümde. Adalar’ın yerel yöneticileri, eğitim, sağlık, kayık yarışları, taşıma, ulaşım, yardımseverlik, doğal afetler, dini yaşam, bayramlar, kutlamalar, törenler gibi gündelik yaşamın içinde Adalılar, mekanlar ve olaylar anlatılıyor.
Adalar’ın yerleşik yaşamını, sayıları bugünden çok fazla olan okullarını, fabrikalarını renkli mühürler, yazılar ve görsellerde izlemek mümkün.
Müze’nin sergi akışı içerisinde ziyaretçilerin detaylı bilgi almasını sağlayacak Araştırma Bölümü’nde bilgisayarlardan arşiv belgelerine ve veri tabanlarına ulaşılabilecek.
Uzaktan Sevilen, Yazları Gidilen Sayfiye Yeri Adalar
Adalar’da göç ile birlikte değişen gündelik, sosyal ve ekonomik yaşam, mimari değişim başta olmak üzere hayatın her alanından örnekler ile sunuluyor. Bir önceki bölümde yerleşim yeri olması ile kazanılan gündelik yaşam renkleri farklı tematik başlıklar ile burada da devam ediyor.
Adalar ve Göç, Adalar ve Lezzetler, Adalar ve Mimari, Adalar ve Edebiyat, Adalar ve Müzisyenler, Adalar ve Bahçeler, Adalar ve Ressamlar, Adalar ve Esnaf, Adalar ve Ulaşım, Adalar ve Spor gibi pek çok başlıkta üç boyutlu objeler, fotoğraflar, çeşitli efemera malzemeleri, video klipler, ses kayıtları eşliğinde zengin bir anlatı ziyaretçileri karşılıyor.
Adalar Mimarisi
Bilimsel bir arka plan üzerinde Adalar'daki birbirinden farklı ve estetik mimari niteliklere sahip yapılar, bu bölümde en önemli örnekleri, mimar ve kalfaları, mimari özellikleriyle ele alınıyor. Adalar’da fotoğrafları çekilen 400 dolayında önemli yapı ve helikopter çekimleri ile havadan Adalar görüntüleri bu bölümde bizleri bekliyor. Adalar Mimarisi çalışma başlığı altında Ada Bahçeleri konusunda 10 bahçe için örnek olarak hazırlanan çalışma ise Ada Turları/ Bahçe Mimarisi başlığı ile geziler düzenleme imkanı da sunuyor. Ayrıca Büyükada ile başlayıp Heybeliada, Burgazada, Kınalıada için özel tasarlanan Mimari Turlar yapılması planlanıyor.
Nüfus Değişikleri ve Göç
Göç, bir kent müzesi açısından önemli araştırma alanlarından biri. Bu bölümde haritalar üzerinde yapılan çalışmalardan da yararlanıldı.
Prens Adaları, konumları gereği yüzyıllar boyunca hep göç alan ve göç veren yerler oldu. Özellikle geçmişteki ve bugünkü toplumsal gelişmeler, siyasi ve sosyal kırılmalar bu göçleri hızlandırıp şiddetlendirdi. Deniz toplu taşımacılığının başlaması, 1. Dünya Savaşı, Cumhuriyet'in ilanı, Varlık Vergisi, 6-7 Eylül 1955 olayları, 1964 kararları, 1974 Kıbrıs Harekâtı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan göç, bu kırılmalardan bazılarıydı.
Yalnızca siyasi ve sosyal kırılmalar değil, 13 Mart 1992 Erzincan Depremi, 17 Ağustos 1999 Gölcük depremi gibi doğal afetler bile Adalar'ın nüfus yapısında önemli değişikliklere yol açtı. Bu bölümde Adalar'ın nüfus yapısı, geçirdiği değişiklikler ve ortaya çıkan sonuçlar ele alınıyor.
Adalar’a ulaşım / Adalar içinde ulaşım / Kayık yarışları çalışması
Deniz ulaşımı ve su sporları
Adalar ve deniz... Bu ayrılmaz ikili arasındaki ilişki, her dönem oradaki yaşamın en belirleyici yanıydı. Sis oldu, lodos oldu yüzler asıldı, hava döndü yüzler güldü. Osmanlı döneminde Adalar'a yapılan kayık taşımacılığı bile kayıt altındaydı. Deniz toplu taşımacılığının başlaması, 19. yüzyıl ortalarından itibaren Adalar'ı İstanbul'un cazibe ve su sporları merkezi haline getirdi. Kürek, yelken, yüzme yarışları olduğunda padişah dâhil herkes Adalar'a akardı. Kadınlar arası kürek yarışları bile yapılıyordu. Geçmişte Adalar'a yapılan binlerce binanın malzemelerini sırtlarında taşıyan eşek ve katırlar artık unutuldu. Ada içi ulaşım ve ulaşımda kullanılan canlılarla ilgili öyküler Müze’de yerlerini alıyor.
Adalı Müzisyenler
Adalarda müzik kültürü, Adalar'da yaşamış ve yaşamakta olan müzisyenler, yaşamları, eserleri, yaşamlarına ilişkin anısal mekânlar çalışıldı. Değişik müzik türlerindeki çok sayıda tanınmış, bir bölümü de geniş kitle tarafından unutulmaya yüz tutmuş besteci ve icracılar araştırıldı.
Adalı edebiyatçılar ve edebiyatta ada
Adalarda yaşamış, gelip geçmiş, eserlerinde Adalar'a yer vermiş tüm yerli ve yabancı edebiyatçıların anlatıldığı bu bölümde özellikle Adalı Edabiyatçıların kişisel yaşam eşyaları, mektupları, şapkaları ile zenginleşen bir sunum yer alıyor.
Adalar ve Lezzet
Adalar pek çok İstanbullunun hayatında yazlık olarak yer almıştır. Oysa yaz kış Adalı olan aileler de vardır. Bu çalışmada Adalar'daki çok kültürlülüğün mutfaklara yansıması, ada hayatındaki yazlık - kışlık farklılıklar, mevsimlik göç hikâyeleri, örneğin bir zamanlar buzdolabının ve yemek ocağının bile kışlıktan yazlığa taşındığı gibi araştırmalar ve öyküler yer alıyor.
Kaçış Yeri ve Yeniden Keşfedilen Adalar
Kronolojik çizgide günümüze gelindiğinde, Adalar’ın değişen çehresi, bugünü ve geleceği için neler yapabiliriz, Adaların gelecek senaryoları neler olabilir, bizi neler bekliyor gibi sorular gündeme geliyor. Adalar’ın yaşamımıza kattığı kalite, sağlıklı ve huzurlu doğal ortamın güzellikleri ile bunu korumanın yöntemleri üzerine her kent müzesinin yaptığı gibi Adalar Müzesi de düşünüyor. Müze için yürütülmekte olan “Adalar için Gelecek Senaryoları” isimli çalışma ziyaretçilerin de katkılarına açık olacak.
Müzenin her noktasından ulaşılabilir Veri Tabanları
Adalar’ın tarihi, bugünü ve geleceğine ait bilgilere ulaşmaya olanak veren dokunmatik ekranlar üzerinde Haritalar, Osmanlı Arşiv belgeleri, Mimari Miras, Sözlü Tarih ve Adalı ünlüler veri tabanı...