|
Küresel krizin doğum yeri ABD'den dün dünyaya umut yayıldı, ABD ekonomisinin
3. çeyrekte yüzde 3,5 büyüdüğü açıklandı. Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı
verilere göre 4 çeyrektir üst üste daralma yaşayan ABD ekonomisi, yüzde 3,3'lük
beklentileri de aşarak son iki yılın en kuvvetli büyümesini gerçekleştirdi. Ülke
ekonomisi en son 2008 yılının 2. çeyreğinde yüzde 2,4 büyüme kaydetmişti. ABD
Başkanı Barack Obama, son büyüme verilerini resesyonun uzaklaşmakta olduğunun
tasdiki olarak nitelerken ABD ekonomisinin tam olarak toparlanması için daha
gidilecek uzun bir yol olduğunun da altını çizdi.
Hazine Bakanı Timothy Geithner da ekonominin toparlanmakta olduğuna dair
olumlu işaretler olduğunu ancak işsizlik ve icra sorunları ile uğraşan aileler
için resesyonun hâlâ "canlı ve akut halde" olduğunu söyledi. Geithner,
"Amerikalılar dünyanın diğer ülkelerine göre çok fazla tasarruf yapıp çok az
borçlanıyorlar" dedi. Beyaz Saray Ekonomi Danışmanlar Kurulu Başkanı Christina
Romer da büyüme verilerinin açıklanmasının ardından CNBC'ye konuştu ve "İstihdam
ve işsizlik oranları gibi kritik işgücü piyasası göstergelerinde iyileşme
GSYİH'daki iyileşmenin ardından gelir. İşsizlik oranını sürdürülebilir bir
şekilde azaltmak için ekonomik büyümede istikrarın yakalanması gerekir" yorumunu
yaptı.
Teşvik bitince ne olacak
Ekonomistler, büyümede 787 milyar dolarlık teşvik planının etkisi olduğunu
belirtirken, planın sona ermesiyle büyümenin de sona erebileceği endişesini
taşıyor. ABD ekonomisinin büyümesinde, ağustos ayında sona eren hurda karşılığı
otomobil satışı programının da etkisi oldu. Uzmanlara göre büyümenin iki büyük
tetikleyicisi dayanıklı tüketim malları harcamaları ve konut yatırımları
Washington'ın teşviklerinden faydalandı. Tüketicilerin dayanıklı tüketim
mallarına üçüncü çeyrekte yaptıkları harcama yıllık bazda yüzde 22,3 arttı ki
bu, 2001 sonundan bu yana gerçekleşen en büyük artış oldu. Konut harcamaları ise
yıllık bazda yüzde 23,4 artarak 1986'dan bu yanaki en büyük sıçramayı yaptı.
Bu nedenle Bank of Tokyo-Mitsubishi ekonomistlerinden Chris Rupkey,
MarketWatch'a dün yaptığı açıklamasında "Ekonominin yeniden ayakları üzerinde
durmaya başladığı doğru ama teşviklerin sona ermesinin ardından bu ne kadar
sürebilir" diye sordu. Rupkey'ye ve daha pek çok ekonomiste göre 15.1 milyon
işsizin bulunduğu dünyanın bir numaralı ekonomisinde bu sorunun yanıtının
verilmesi daha önemli.
İşsizlik ciddi bir
sorun
ABD'de toparlanma yavaş bir seyir izlerken, işsizlik oranı hâlâ 26 yılın
rekoru olan yüzde 9,8 seviyelerinde kalmayı sürdürüyor. Yine dün açıklanan
haftalık işsizlik maaşı başvurularında gerileme beklentilerin altında kaldı.
Analistlerin beklentisi 521 bin iken başvurular 530 bin olarak açıklandı.
Dolayısıyla istihdam tarafında yüzleri güldüren herhangi bir gelişme
kaydedilmiyor. Ekonomik Politikalar Araştırma Merkezi Başkan Yardımcısı Dean
Baker, "Resesyonun bittiğini söyleyebilirsiniz, ancak böyle hissetmiyoruz"
dedi.
Ülkede üretim ve satışlarda aylık verilerde gözlenen gelişmelerin ekonominin
büyümesine katkıda bulunduğu belirtiliyor. Uzmanlar ise Büyük Buhran'dan sonraki
en büyük resesyonun teknik olarak bitme eğiliminde olduğu görüşünü taşıyor ancak
yine de gelecek aylarda resesyonun sona erdiği yönünde Ulusal Ekonomik Araştırma
Bürosu'ndan (NBER) resmi bir açıklama gelmesi beklenmiyor.
Bu arada, haftalık işsizlik maaşı başvurularında beklentilerin altında kalan
gerileme istihdam piyasasındaki toparlanmanın zayıf olduğuna işaret etse de 2
yılın ardından gelen büyüme verileri borsalar üzerinde olumlu etki yarattı.
Avrupa ve ABD'de endeksler yüzde 1'i aşan yükselişler kaydederek hafta başından
bu yana yaşanan kayıpları geri almaya başladı.
|
