|
Küresel ekonomik krizin olumsuz etkilerini üzerinden atmaya başlayan Türkiye
ekonomisi için yılın ilk 6 aylık periyodunda iyimser değerlendirmeler
yapılırken, yılın tamamı için de olumlu beklentiler arttı. AA muhabirinin
derlediği bilgilere ve yaptığı hesaplamalara göre, ilk çeyrekte yüzde 11,7
büyüyen Türkiye, 243,3 milyar liralık GSYH'ya ulaştı. Ekonominin bu yılı, yüzde
6 ve yüzde 6'nın üzerinde bir büyüme rakamıyla kapatması
bekleniyor.
Türkiye, küresel finansal krizin de etkisiyle geçen yılın ilk
çeyreğini yüzde 14,5 daralma ve 209,7 milyar liralık GSYH ile kapatmıştı. 2009
yılının sonunda ise Türk ekonomisi yüzde 4,7 küçülmüş ve 953,9 milyar liralık
GSYH'ya ulaşmıştı.
Rakamların iyimser bir tablo çizdiği Türk ekonomisinde
bu yılın Temmuz ayı itibariyle de yıllık enflasyon, beklentilerin üzerinde düşüş
gösterdi. Temmuz ayında yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7,58, ÜFE'de yüzde 8,24
oldu. 2009 yılında ise TÜFE yüzde 6,53, ÜFE yüzde 5,93 olmuştu.
Temmuz
ayı enflasyon rakamlarına yönelik değerlendirmelerde, mevsimsel etkilere dikkat
çekilirken, gıda ve giyim ürünlerindeki indirimler ile vergi indirimlerinin baz
etkisine de işaret ediliyor.
İhracat,
ithalat
Geçen yılın ilk yarısında dış pazarlardaki daralmayla
birlikte düşen ihracat, bu yılın ilk ilk yarısında yüzde 14,9 arttı ve 54,8
milyar dolara yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 47,7 milyar dolar, yılın
tamamında ise 102,1 milyar dolar olmuştu.
Türkiye'nin ithalatı da
Ocak-Haziran döneminde yüzde 33,6 artışla 83,3 milyar dolar olarak
gerçekleşirken, geçen yıl söz konusu dönemde ithalat 62,4 milyar dolar olmuştu.
Türkiye geçen yıl 140,9 milyar dolar da ithalat yapmıştı.
Türkiye'nin dış
ticaret açığı ilk 6 ayda 28,5 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı
da yüzde 65,8 oldu. Dış ticaret açığı, geçen yıl aynı dönemde 14,6 milyar dolar,
ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 76,5 olarak gerçekleşmişti. 2009
yılında Türkiye'nin dış ticaret açığı 38,8 milyar dolar, ihracatın ithalatı
karşılama oranı da yüzde 72,5 olmuştu.
Bu arada, AB ülkelerinin Türk
ihracatının en büyük pazarı olduğu göz önüne alındığında, Avrupa ekonomilerinin
içinde bulunduğu sorunların halen Türkiye için önemli bir risk teşkil ettiği
ifade ediliyor.
Cari açık
Cari işlemler dengesine
bakıldığında da Türkiye'nin 17,4 milyar dolarlık cari açığı bulunuyor. Geçen yıl
aynı dönemde, bu rakam 5,2 milyar dolar olurken, yılın tamamında 13,9 milyar
dolar olarak gerçekleşmişti.
Bu arada, uluslararası değerlendirmelerde
ithalattaki güçlü seyre bağlı olarak GSYH'nın yüzde 4,75'ine yükselmesi beklenen
cari açığın yaratacağı risklere dikkat çekildi. Küresel belirsizliklerin de
olduğu bir ortamda bu gelişmelerin büyümeyi istikrarsız dış finansmana bağımlı
hale getirebileceği ifade ediliyor.
Bütçe dengesi
İlk 6 ay kümülatif
gerçekleşmeleri çerçevesinde bütçe giderleri 136,5 milyar lira, bütçe gelirleri
121,1 milyar liraya çıkarken, bütçe açığı da yüzde 33,5 gerilemeyle 15,4 milyar
lira oldu. Geçen yıl aynı dönemde, bütçe gideri 124,8 milyar lira, bütçe geliri
101,6 milyar lira, bütçe açığı da 23,2 milyar lira olmuştu.
2009 yılında
ise 268,2 milyar lira bütçe gideri, 215,5 milyar lira bütçe geliri, 52,8 milyar
liralık da bütçe açığı gerçekleşmişti.
Türkiye'nin iç borç stoğu 2010
yılının ilk çeyreğinde 343,1 milyar lira, dış borç stoğu da 266,6 milyar dolar
oldu. Geçen yıl Türkiye'nin iç borcu 330 milyar lira, dış borcu ise 268,2 milyar
dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Merkez Bankası rezervlerine bakıldığında
da 2010 yılının ilk 3 ayında 72,9 milyar dolarlık rezervi bulunurken, geçen yıl
bu rakam 70,7 milyar dolar
olmuştu.
İşsizlik
Türkiye'nin kronik sorunları
arasında bulunan işsizliğe bakıldığında ise geçen yıl Ocak-Haziran döneminde
yüzde 14,9 olan işsizlik oranı, bu yıl aynı dönemde yaklaşık 3 puan gerileyerek
yüzde 12'ye indi. 2009 yılında Türkiye'de işsizlik oranı yüzde 14 olarak
gerçekleşmişti.
Bu yılın ilk 6 ayında Türkiye'de 3,1 milyon işsiz tespit
edilirken, geçen yıl aynı dönemde 3,6 milyon işsiz bulunuyordu. 2009'da ise
Türkiye'deki işsizlerin sayısı 3,5 milyon olmuştu.
Ocak-Haziran döneminde
Türkiye'de 22 milyon 501 bin kişi istihdam edilirken, geçen yıl aynı dönemde bu
rakam 20 milyon 698 bin kişi, 2009 yılının tamamında da 21 milyon 451 bin kişi
olmuştu.
Beklentiler, istihdam piyasasındaki toparlanmanın daha uzun bir
süre alacağı yönünde.
Beklentiler
Bu arada, IMF
tarafından en son açıklanan raporda, Türkiye ile ilgili iyimser
değerlendirmelere yer verildi. Raporda, 2010 yılı için GSYH büyümesi yüzde 6,1
olarak tahmin edilirken, enflasyonun yüzde 7,6 olacağı öngörüldü. Mali
disiplinin önemine işaret edilen raporda, Mali Kural'ın yasalaşarak 2011 yılı
bütçesine temel oluşturmasının kritik önemde olduğu vurgulandı.
Öte
yandan, Merkez Bankası, son dönemde dış talep göstergelerinin kısmi yavaşlamaya
işaret ettiğini ve uluslararası ekonomilerde yaşanan çalkantıların, beklentiler
kanalı ile Türkiye'de yurt içi talebi olumsuz etkileme potansiyeline sahip
olduğunu dile getirdi. Banka, küresel finans piyasalarında yaşanan sorunların,
dış finansmana erişimi kısıtlaması ihtimalinin de bulunduğunu, Türkiye'de kaynak
kullanımının henüz kriz öncesi seviyeye ulaşmadığı ve talep baskısının
yaşanmadığı bir ortamda, temel enflasyon göstergelerinin orta vadeli hedeflerle
uyumlu seyretmeye devam edeceği ve iktisadi faaliyetteki toparlanmanın yavaş ve
kademeli gerçekleşeceğini öngördü.
AA
|
