|
Son yılların popüler konularından temiz enerjide kazanç,
şirketlerin beklediği gibi ‘temiz’ olmadı. Hükümetlerin kamuoyunun çevre
hassasiyetlerini politika malzemesi haline getirmesiyle teşvik beklentisine
soktukları şirketler beklentilerini alamayınca birer birer iflas batağına
saplanmaya başladı. Küresel enerji endeksine göre şirketlerin
piyasa değerleri yılın başından bu yana 400 milyar dolar eridi.
Yatırımcılarının yüzünü bir türlü güldüremeyen temiz enerji şirketleri şimdi
çareyi birleşme-satın alma anlaşmalarında ve yeni pazarlarda arıyor. Türkiye
ise, bu şirketlerin aşırı üretimlerini eritebilecekleri yeni bir pazar olarak
önümüzdeki dönem cazibesini arttırabilir.
Yatırımcının cebini boşalttı
Alternatif enerji alanında faaliyet gösteren 87 şirket baz alınarak
hazırlanan gösterge yeni enerji endeksi WilderHill yılın başından beri yüzde 14
değer kaybına uğradı. Bu rakamın pazardaki karşılığının 375 milyar dolar olduğu
ifade ediliyor. Yatırımcılar; İspanyol Gamesa’dan Californiyalı SunPowder
Corp’a, Alman güneş enerjisi paneli üreticisi SolarWorld AG ve Solar Millenium
AG’ye kadar pek çok enerji şirketi iflas noktasına geldi. Bu şirketlerin yıl
içinde yüzde 36 ile yüzde 42 değer kaybettiği biliniyor. Ayrıca Solon, Conergy
ve Q-Cells gibi enerji şirketlerinin de iflas açıklamaya çok yakın oldukları
belirtiliyor. Bu şirketlere özellikle Çinli yatırımcıların ilgi gösterdikleri
biliniyor. Finansal pazarda uzmanlar halen bu hisse düşüşlerinin dip olup
olmadığını öngöremiyor.
Şirketler el değiştiriyor
Bu gelişmeler nedeniyle şirketler yeni pazarlar ve birleşme-satın alma
olanaklarına göz dikti. Özellikle Asya merkezli şirketlerin zararda olan Avrupa
ve ABD’deki şirketleri satın almak için adeta yarıştığı biliniyor. Ayrıca
sektörde ‘topallayan’ şirketler dünya devlerinin de ‘ucuza kapatma’
hamlelerinden nasibini alıyor. Uzmanlara göre sektör önümüzdeki dönemde
silbaştan yeniden düzenlenebilir ve artık dev aktörlerin ellerine bırakılabilir.
Ekonomistleri bu yönde düşünmeye iten ise son aylarda bir biri ardına gelen
satın almalar.
Son dönemde en çok ilgi çeken şirketlerin başında İspanyol alternatif enerji
şirketi Gamesa geliyor. Hisseleri yılın başından bu yana bir buçuk kat düşen ve
2010 satış tahminini yüzde 15 düşüren Gamesa ekim ayında diğer şirketlerin ciddi
hedefi haline geldi. Çinli iki dev Dongfang ve Şanghay Electric Gamesa’nın
peşinde. Yine Çin’li Trina Solar Avrupa pazarına gözünü dikti. General Electric,
United Technologies, Siemens Ag gibi devlerin de bu sektörde satın almalara
gidebileceği belirtiliyor. Jet motoru üreticisi United Technologies geçen ay
Clipper adlı rüzgâr enerjisi şirketinin hisselerini almayı kararlaştırdı.
Clipper’ın satın alma değerinin 222 milyon dolar olduğu ifade ediliyor.
General Electric de atık ısı enerjisi şirketi Caltenix’i satın aldı ve Japon
Showa Shell Sekiyu ile güneş paneli üretimi için ortaklık kurdu. Japon
alternatif enerji şirketi Sharp, ABD’li Recurrent adlı güneş enerji şirketini
305 milyon dolara satın aldı. Siemens Ag şirketi ise İsrailli yeni enerji
şirketi Solel Solar Systems şirketini 418 milyon dolara satın almıştı.
Üretim talebin çok üzerinde
Uzmanlara göre güneş enerjisinde küresel yıllık üretim kapasitesi 23.500
megavat yükselecek. Bu düzey talebin yüzde 40 fazlası. Rüzgârda ise kapasitenin
64.200 megavata çıkacağı ve bu rakamın da beklenen siparişlerin yüzde 30
fazlasına denk geldiği belirtiliyor. Credit Suisse’in yenilenebilir enerji
yatırımı bankacılığı bölümü başkanı Marc Schmid önümüzdeki dönemde sektördeki
konsolidasyonun artacağına dikkat çekerek “Tüm bunların hızlanması an meselesi.
Rüzgâr ve güneş enerjisindeki arz fazlası ve şirketler üzerindeki baskı bu
konudaki hareketliliği tetikliyor” diyor. Büyük sanayicilerin de temiz enerji ve
enerji verimliliği pazarında pozisyon alabileceği belirtilirken pazarın 2020’ye
kadar 9.7 trilyon dolarlık yatırıma sahne olabileceği ifade ediliyor.
Meclis'teki YEK değişikliği 2011'de
Yenilenebilir Enerji Kanunu (YEK) 2005’te yayımlandı. Değişiklik ise yeni
yıla kaldı. Değişiklik ile güneş enerjisine 10, hidroelektrik ve rüzgâra 5.5,
jeotermale 8, biyokütleye 14 euro cent teşvik verilecek.
EPDK verilerine
göre, yenilenebilir enerjide kurulu güç 3.500 MW’a ulaştı. Bunun bin MW’ı
rüzgâr.
2007 yılında alınan 76 bin MW’lık 751 proje başvurusu var. Bugüne
kadar bu projeler içinde 16 tanesi uygun bulundu.
Toplam elektrik üretimi
içinde hidroliğin payı yüzde 22, rüzgârın yüzde 1.34, jeotermalin ise yüzde 0.3
oranında bulunuyor.
Türkiye'nin yeşil hedefi
Enerji Bakanlığı’nın yayımladığı strateji belgesine göre, 2023 yılında toplam
elektrik üretimi içinde yenilenebilir enerji yatırımının payı yüzde 30 olacak.
Bu tarihe kadar Türkiye hidroelektrik potansiyelinin tamamını değerlendirecek.
Bunun için gerekli HES yatırımları yapılacak. Rüzgârda ise 20 bin MW kurulu güce
ulaşılacak. Güneş enerjisinden faydalanmak için gerekli yaygınlaştırma ve
teknoloji takibi çalışmalarına ise ağırlık verilmesi
hedefleniyor.
|
