TÜRKİYE EKONOMİSİ ›
|
11
Kaynak: T.C Kalkınma Bakanlığı Orta Vadeli Program 2017-2019
(1) Türkiye İstatistik Kurumu, milli gelir büyüklüklerini aralık ayında yenilemiş olmakla birlikte ekim
ayında yayımlanan Orta Vadeli Program büyüklükleri yenilenmemiştir. Yukarıdaki veriler ekim ayında
yayımlanan Orta Vadeli Program'ın orijinal verileridir.
2016 2017 2018 2019
Büyüme ve İstihdam
GSYH (Milyar TL) (cari fiyatlarla)
2.148 2.404 2.686 2.987
GSYH (milyar USD) (cari fiyatlarla)
726 756 815
884
Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, USD)
9.243 9.529 10.164 10.926
GSYH Büyümesi (%) (sabit fiyatlarla)
3,2 4,4 5,0 5,0
Toplam Tüketim (%) (sabit fiyatlarla)
5,8 3,8 4,5
4,4
Kamu 11,8 0,4
2,1
2,0
Özel
5
4,3
4,8
4,6
Toplam Sabit Sermaye Yatırımı (%)
(sabit fiyatlarla)
0,1
5,1
5,2
5,5
Kamu 3,5 8,9 3,5
-2,7
Özel
-0,8 4,0 5,7
8,0
Toplam Nihai Yurtiçi Talep (%)
(sabit fiyatlarla)
4,4 4,1
4,6
4,6
Toplam Yurtiçi Talep (%)
(sabit fiyatlarla)
4,2
4,1
4,5
4,4
Nüfus (yıl ortası) (Milyon kişi)
78.559 79.366 80.159 80.936
İşgücüne Katılma Oranı (%)
51,8 52,3 52,9
53,5
İstihdam Düzeyi (Milyon kişi)
27.216 27.948 28.741 29.534
İstihdam Oranı (%)
46,3 46,9 47,6 48,3
İşsizlik Oranı (%)
10,5 10,2 10,1
9,8
Dış Ticaret
İhracat (FOB) (Milyar USD)
143,1
153,3 170 193,1
İthalat (CIF) (Milyar USD)
198 214,0 236,9 261,8
Dış Ticaret Dengesi (Milyar USD)
-54,9 -60,7 -66,9 -68,7
İhracat / İthalat (%)
72,3 71,6 71,8
73,7
Dış Ticaret Hacmi / GSYH (%)
47 48,6 49,9
51,4
Turizm Gelirleri (Milyar USD)
18,6 23,5 27,0 27,7
Cari İşlemler Dengesi (Milyar USD)
-31,3 -32 -31,7
-31,2
Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%)
-4,3 -4,2 -3,9
-3,5
Ham Petrol Fiyatı Brent (USD/Varil)
43,3 50,7 53,5
55,6
Enerji İthalatı (27. fasıl) (Milyar USD)
27,5
32
37
41,3
Enflasyon
GSYH Deflatörü
6,6 7,2
6,4
5,9
TÜFE Yıl Sonu (% değişim)
7,5
6,5
5,0 5,0
TEMEL EKONOMİK BÜYÜKLÜKLER (2016-2019)
Dış Ticaret Açığında Azalma
2016 yılında küresel mal ticaretindeki daralmaya paralel ola-
rak Türkiye’nin dış ticaret göstergeleri de küçülmüştür. 2016
yılında ihracat % 0,9 azalarak 142,6 milyar USD'ye, ithalat ise
% 4,2 azalarak 198,6 milyar USD'ye inmiştir. Dış ticaret açığı da
% 11,7 daralarak 56,0 milyar USD'ye inmiştir. Böylece son yılla-
rın en düşük dış ticaret açığı verilmiştir. İhracatın ithalatı karşıla-
ma oranı ise 2,3 puan artarak % 71,8’e yükselmiştir. Dış ticaret
açığındaki iyileşmede petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki gerileme
sonucu enerji ithalatının azalması, döviz kurlarındaki artış ile it-
halatın pahalı hale gelmesi ve ithalatta alınan koruma önemle-
ri etkili olmuştur.
Bütçe Açığı Arttı Ancak Kamu Mali Disiplini
Korunuyor
2016 yılında yaşanan olaylar nedeniyle kamu kesiminde zo-
runlu harcamalar artmıştır. Buna bağlı olarak 2016 yılı bütçe açığı
25,2 milyar TL’den 32,0 milyar TL’ye yükselmiştir. Merkezi bütçe
açığının milli gelire oranı ise 2015 yılında % 0,6 iken 2016 yılında
% 1,6 olarak gerçekleşmiştir. Ortaya çıkan olumsuz koşullara rağ-
men kamu kesiminde mali disiplin büyük ölçüde korunmuştur.
İmalat Sanayi Üretiminde Büyüme Yavaşladı
2016 yılında sanayi üretiminde üç önemli gelişme yaşanmış-
tır. Bunlardan ilki sanayi üretimi, aylar itibarıyla önemli dalgalan-
malar göstermiştir. İkincisi, sanayi sektörleri arasında farklı üre-
tim performansları ortaya çıkmıştır. Üçüncüsü ise yılın 2. yarısı ile
birlikte sanayi üretiminde büyüme önemli ölçüde yavaşlamıştır.
Yıl genelinde imalat sanayisinde kapasite oranı geçen yılın 0,9
puan üzerinde ve % 75,6 olarak gerçekleşmiştir. İmalat sanayisin-
de yılın ilk 11 ayında büyüme % 1,1 olmuştur.
Türk Lirası'nda Değer Kaybı
2016 yılında Türk Lirası önemli ölçüde değer kaybetmiştir.
Yıl içinde yaşanan darbe girişimi ve ardından ortaya çıkan koşul-
lar ile yıl genelinde yaşanan jeopolitik riskler Türk Lirası'nda de-
ğer kaybına yol açmıştır. Türk Lirası, USD karşısında yıl genelinde
% 20 değer kaybetmiştir. Türk Lirası'nın değer kaybında Merkez
Bankası’nın para politikasındaki belirsizlik de rol oynamıştır. Türk
Lirası'nın değer kaybı ile oluşan enflasyon ve artan riskler sonu-
cu Türk Lirası faiz oranları da yılın 2. yarısında yükselmeye baş-
lamıştır.
