10
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2016
Türkiye İstatistik Kurumu milli gelir hesaplamalarında yeni
bir yöntem kullanmaya başlamıştır. Yeni yöntem ile yapılan he-
saplamalarda milli gelir ile inşaat sektörüne ilişkin büyüklükler
1998-2015 yılları için güncellenmiştir. Bu güncellemeler Türk Ya-
pı Sektörü Raporu 2016'ya da aynen yansıtılmıştır. Güncelleme-
lere ilişkin açıklama ve veriler raporun ilgili bölümlerinde ayrıntı-
lı olarak yer almaktadır.
Uluslararası Alanda Milli Gelir Hesaplama
Yöntemleri Zamanla Yenileniyor
İktisadi faaliyetler ve ilişkiler çeşitlendikçe milli geliri oluştu-
ran yeni unsurlar ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle uluslararası dü-
zeyde milli gelir hesaplama yöntemleri zamanla yenilenmektedir.
Tüm dünyada en son 2010 yılını temel alarak oluşturulan yeni
bir yöntem kullanılmaya başlanmıştır. Bu yeni yöntem daha çok,
teknoloji faaliyetleri alanındaki yeniliklerin yarattığı katma değe-
ri milli gelire ilave etmeyi sağlamaktadır. Bir başka deyişle yeni
yöntem yeni iktisadi faaliyetleri de ölçerek milli gelire eklemek-
tedir. Böylece yeni yöntemi kullanan ülkelerin milli gelirlerinde
% 1 ile 4 arasında artışlar ortaya çıkmıştır.
Türkiye Milli Gelir Hesaplamalarını Yeniledi
Türkiye’de de milli gelir hesaplamasını yapan Türkiye İstatis-
tik Kurumu, hesaplama yöntemini yenilemiş ve uluslararası alan-
da kullanılan güncel hesaplama yöntemine geçmiştir. Yeni yönte-
min kullanılması ile hesaplanan yeni milli gelir eski milli gelire göre
temel alınan baz yıl için % 10,79 artmıştır. Ancak bu artışın sade-
ce 0,79 puanı yeni yönteme geçiş ile sağlanmıştır. Bunun dışında-
ki artışların tamamı Türkiye’nin ölçmediği veya kayıtdışı nedeniyle
ölçemediği iktisadi faaliyetlerin de milli gelir hesabına katılması ile
sağlanmıştır. Artışın 2,87 puanı kamunun savunma sanayi üretim
katkısından, 7,97 puan ise kayıtdışının hesaplanmasından gelmiştir.
Yeni Hesaplama ile Türkiye’nin Milli Geliri 2015 Yılı
İçin 861 Milyar USD'ye Yükseldi
Yeni milli gelir hesaplaması ile birlikte Türkiye’nin birçok eko-
nomik göstergesi de yenilenmiştir. Milli gelir 2015 yılında cari fi-
yatlara göre % 19,7 artmıştır. Milli gelir USD bazında ise 2015 yı-
lında eski yöntem ile 720 milyar USD olurken yeni yöntem ile
861 milyar USD'ye ulaşmıştır. 2016 yılında ise milli gelir ekono-
mik yavaşlama ve Türk Lirası'nın değer kaybı ile yeniden 831 milyar
USD'ye gerileyecektir.
2016 Yılında Ekonomide İki Ayrı Yarı Dönem Yaşandı
Türkiye ekonomisi 2016 yılında birbirinden çok farklı iki ayrı yarı
dönemi yaşamıştır. 2016 yılının ilk yarısında makro ekonomik den-
geler korunurken iktisadi faaliyetler ve ekonomik büyümede gö-
receli canlanma yakalanmıştır. Ancak 15 Temmuz'da yaşanan dar-
be girişimi ve sonrasında ortaya çıkan koşullar nedeniyle ekonomi,
yılın 2. yarısında küçülmeye başlamıştır. Küresel koşullar da yılın
2. yarısında zorlaşmış ve Türkiye gelişen ülkeler içinde olumsuz
olarak ayrışmıştır. Türkiye’nin kredi notlarında düşüşler yaşanmış-
tır. Yılın 2. yarısındaki bu gelişmeler tüm ekonomik ve mali göster-
geleri olumsuz etkilemiştir.
Büyüme Dinamikleri Zayıfladı
Türkiye ekonomisi büyüme dinamikleri, yılın ilk yarısında to-
parlanırken yılın 2. yarısında zayıflamıştır. Büyümeye ilişkin de-
ğerlendirmelerde bir başka önemli gelişme, Türkiye İstatistik Ku-
rumu’nun 2016 Aralık ayında milli gelir hesaplamalarında yaptığı
yenileme olmuştur.
Yeni hesaplamalara göre Türkiye ekonomisi 2015 yılında
% 6,1 büyümüştür. Eski hesaplamaya göre büyüme 2,1 puan art-
mıştı. 2016 yılının ilk iki çeyreğinde büyüme % 4,5 olarak gerçek-
leşmiştir. Yılın 3. çeyreğinde ise ekonomi % 1,8 küçülmüştür. Böy-
lece ilk 9 aylık büyüme % 2,4 olmuştur. Yıl genelinde de % 2,5
büyüme gerçekleşeceği öngörülmektedir.
İşsizlik, Enflasyon ve Cari Açıkta Artış
2016 yılının ilk yarısında işsizlik, enflasyon ve cari işlemler
dengesinde açıklar, gerileme eğilimi içinde bulunmaktaydı. Ancak
yılın 2. yarısında bozulan makro ekonomik görünüm nedeniyle
yıl sonu itibarıyla daha yüksek işsizlik, enflasyon ve cari açık ve-
rilerine ulaşılmıştır. İşsizlik oranı, 2016 yılında önemli ölçüde art-
mış ve ekim ayı itibarıyla % 11,8’e kadar yükselmiştir. Enflasyon
ise 2016 yılının son aylarında özellikle döviz kurlarındaki artışın
etkisiyle yükselmiştir. Merkez Bankası’nın para politikası yıl gene-
linde yetersiz kalmış ve enflasyon beklentileri de bozulmuştur.
Buna bağlı olarak tüketici enflasyonu 2016 yılını % 8,5 ve üretici
fiyatları ise % 9,9 oranından kapatmıştır. 2016 yılının ilk yarısın-
da cari işlemler dengesindeki açık gerilemeye devam etmiştir. Yı-
lın 2. yarısında ise açık, özellikle turizm gelirlerindeki düşüşe bağ-
lı olarak yeniden artmaya başlamıştır. 2016 yılında cari açık, orta
vadeli program beklentilerinin üzerinde ve 33,0 milyar USD'ye
yükselmiş olacaktır.
Sabit Sermaye Yatırımlarında Yavaşlama
Sabit sermaye yatırımları da milli gelir hesaplanmasının ye-
nilenmesi ile yeni değerlere ulaşmıştır. Buna göre sabit sermaye
yatırımları 2015 yılında % 9,3 büyümüştür. 2016 yılında ise sabit
sermaye yatırımlarında büyüme çeyrek dönemler itibarıyla za-
yıflamaktadır. Sabit sermaye yatırımları ilk çeyrekte % 7,8 büyü-
dükten sonra 2. çeyrekte büyüme % 4,7’ye inmiş ve 3. çeyrekte
ise sabit sermaye yatırımları % 0,6 küçülmüştür. Yılın 2. yarısında
ortaya çıkan koşullar nedeniyle yatırım iştahı azalmıştır. Bununla
birlikte milli gelirdeki hesaplama yönteminde sabit sermaye ya-
tırımı harcamalarında özel ve kamu ayrımının kalkmış olması ne-
deniyle özel ve kamu sektörlerinin performanslarını ayrı görme
olanağı ortadan kalkmıştır.
