Zarardan Dönüş Yok

İstanbul 1 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Müdürlüğü geçen günlerde Kanal İstanbul projesini gündemine aldı. Toplantılara İBB temsilcisi olarak Gürkan Akgün de katıldı. Akgün, kurula sunduğu şerh raporunda çarpıcı tespitlere yer verdi. Kanal İstanbul projesinin özellikleri ve sonuçlarının, İstanbul Çevre Düzeni Planı’nın öngördüğü kent gelecek kurgusu ile büyük uyumsuzluklar içerdiği belirtilen raporda projenin ana planlama ve koruma ilkelerine aykırı olduğu vurgulandı.

Cumhuriyet’ten Hazal Ocak’ın haberine göre; rapordaki tespitlerden bazıları şöyle:

- Proje, ormanlar, sazlıklar, bataklıklar ve kıyı kumulları gibi doğal habitatların, yerüstü ve yeraltı su havzalarının, kültürel ve arkeolojik miras alanlarının, tarım arazilerinin parçalanmasına, ekosistem servislerinin tahribatına ve kentsel dayanıklılığın zayıflamasına yol açacaktır.

- Yeni İstanbul Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kanal İstanbul projesi kapsamında önerilen konteynır limanları ve lojistik merkez gibi tesisler, İstanbul’un kuzeyinde yapılaşma ve nüfus artışını tetikleyecek, kentin yaşam destek sistemlerinin korunması ve kontrolsüz nüfus artışının önlenmesi için büyük engel teşkil edecektir.

- Gerek normal gerekse de afet zamanlarında İstanbul ile Trakya’nın arasına özellikle ulaşım, tedarik ve ikmal açısından ciddi bir bariyer oluşacaktır. Kanal İstanbul ile İstanbul Boğazı arasında oluşacak ada ciddi bir yoğunluk merkezi olacaktır.

- Nüfus ve yapılaşmada artan yoğunluk, Kuzey Marmara Fayı ve kanal güzergâhındaki diri faylar üzerinde gerçekleşecek olası bir depremde daha fazla can ve mal kaybı yaşanmasına neden olacaktır.

Su rezervleri etkilenecek
- Küçükçekmece Gölü’nün kuzeyinde bulunan sazlık ve bataklık alanlar geri dönüşümsüz olarak yok olacaktır. Ekosistemlerin karşı karşıya kalacağı diğer önemli tehditler, sendiment taşınımı, gürültü ve hava kirliliği, karasal ve sucul ekosistemlerdeki tuzlanma tehlikesidir.

- Kanal İstanbul Proje Koridoru ve etkilenme alanı çok önemli arkeolojik ve doğal sit alanı ve kültür varlıklarını içermektedir. Söz konusu tarihi değerlerin, özellikle de proje koridorunda kalanların son derece olumsuz etkileneceği ortadadır.

- Terkos ve Sazlıdere, İstanbul’un su ihtiyacının önemli bir kısmını karşılamaktadır. Proje, söz konusu su rezervlerinde ve kapasitelerine olumsuz etki edecek, ayrıca kanal için deplase edilmesi gereken büyük yapılar (otoyollar, tüneller ve atık su kollektörleri) aşırı maliyet ve işletme zorluklarını beraberinde getirecektir.

İklim krizini artıracak
Raporun sonuç ve değerlendirme kısmında yapılan incelemelere değinilerek projenin Sazlıdere ve Terkos Havzaları içinden geçmekte olduğundan kent makroformunu kuzeye ötelediği ve ekolojik kaynakların olumsuz etkileyeceği, proje alanı içinde kalan mutlak tarım arazilerinin proje sonrasında tarım amaçlı kullanılamayacağına dikkat çekildi. Sazlıbosna ve Terkos havza alanlarının yok olacağı belirtilen raporda projenin su varlığını için de tehdit oluşturduğu anlatıldı.

Raporda ayrıca şu çarpıcı ifadelere yer verildi: “Kanal İstanbul Projesi ve çevresinde oluşacak yapılaşma alanları çok kısa zamanda sıcaklık, nemlilik, buharlaşma ve rüzgâr rejimlerini değiştirerek bir kentsel ısı adasına dönüşecek bu alanlar iklim değişikliği açısından olumsuz sonuçlar üretecektir. İstanbul’un bu bölgede sahip olduğu ormanlar, karasal ekosistemler, çayır ve meralar, kıyı kumulları, endemik türler yok olma aşamasına geçektir.”

Olumsuz görüş verilmeli
Kanal İstanbul projesi için ekolojik sürdürülebilirlik, şehircilik ilke ve esasları ile kamu yararı açısından herhangi bir olumlu bir husustan bahsetmenin mümkün görülmediği belirten raporda, “Korunması gereken sit alanlarının geri dönülmez şekilde yok olmasına sebebiyet vereceğinden ötürü şehircilik ilkeleri ve koruma mevzuatı ve esasları açısından kurulca olumsuz görüş verilmesi gerektiği düşünüldüğünden söz konusu kurul kararına karşı oy kullanıyorum.” denildi.

“Dünya ‘çevre’ diyor biz yok ediyoruz”
İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Gürkan Akgün, Kanal İstanbul Projesi’nin bugünkü yasal mevzuat açısından uygulanmasının mümkün olmadığını söyledi. Projeyle, kent nüfusunun kuzeye doğru kaymasını engellemek için yapılan çevre düzeni planlarının tam tersi bir adım atıldığının altını çizen Akgün, “Nüfus yoğunluğu kuzeye doğru gittikçe çevre tahribatı yaratacak. Su kaynaklarını, tarım alanlarını, orman alanlarını korumamız gerekirken daha büyük riske sokuyoruz” dedi.

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.