Yol Çalışmasında Tarihi Mirası Yok Ettiler

Trabzon, günlerdir doğal sit alanı Boztepe Mahallesi'ndeki tarihi tescilli binanın nasıl ve neden yıkıldığını konuşuyor. Türkiye’nin en maliyetli şehir içi yollarından biri sayılan, 2,5 milyar liraya mal edildiği bilinen Kanuni Bulvarı’nın geçtiği Boztepe’de viyadüklerin hemen alt tarafında bulunan Trabzon’un kent kimliğini yansıtan tescilli bina Karayolları 10. Bölge tarafından yıkıldı.

Sözcü’den Elif Çavuş’un haberine göre; 20. yüzyılın başlarında yapıldığı bilinen, koruma altında olması gereken binanın yol yapım çalışmalarında hasar gördüğü ve bu nedenle yıkıldığı iddia edildi. Tarihi binanın yıkılması, sosyal medyadaki tepkilerle gündem oldu. Binanın önceki halinin ve yok olduğu yerin fotoğrafı yüzlerce kez paylaşıldı, “Aslına uygun restore edildi” yorumları yapıldı.

Tarihi binanın tescillenmesini sağlayan Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Doç. Dr. Coşkun Erüz, şunları söyledi:

“Boztepe Trabzon’un ilk yerleşim alanlarından, tarihi mahallelerinden birisi. Boztepe viyadükleri yapılırken kazı alanından 6 bin yıl öncesine ait iki adet mızrak çıkmıştı. Şu anda o mızraklar Ticaret Odası’nın İpek Yolu müzesinde bulunuyor. Boztepe ayrıca tarihi İpek Yolu’nun denize ulaştığı ana hat üzerinde bulunuyor. Bu tarihi mahalle Trabzon’un önemli konaklarının, yapılarının bulunduğu bir coğrafya idi. Boztepe’nin tarihi konaklarını son 50 yılda maalesef apartmanlara kurban ettik. Trabzon’da ulaşımı rahatlatmak için üçüncü bir güney yolu yapıldı. Kanuni Bulvarı diye adlandırılan yeni bir aks geliştirildi. Şehrin trafiğini belki rahatlatacak ama şehrin Boztepe gibi tarihi siluetini de büyük oranda mahvetti yok etti. Alternatifi varken maalesef viyadükler getirilip Boztepe’nin bağrına sapladı.  Boztepe, viyadük tepe oldu.  

Viyadükler yapılmadan önce biz Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği olarak Trabzon’un semtlerini dolaşarak orada bulunan tarihi eserleri, tarihi alanları tespit etmek, nitelikli olanları da koruma altına alınarak geleceğe taşınması için çalışma başlattık. Bunlar tarihi eser olduğu kadar insanların da kültür mirası ve bir şekilde korunması gerekiyor. Boztepe mahallesinde bir tespit çalışması yaptık ve viyadüklerin geçtiği bölgede yaklaşık 10 civarında tarihi yapının tescil edilmesi konusunda bir raporlama yaptık. Koruma kurulundan talepte bulunduk. Ne yazık ki birçoğu uygun görülmedi. Ancak yakın zamanda yıkılan bina tescillendi, nitelikli bir tarihi eser olarak koruma altına alındı.

Yapı yol yapılırken korundu, meydanla bağlantı yolu yapılması sırasında nasıl olduysa tarihi yapının ön tarafına 15 civarında beton kazık çakıldı. Heyelanı önleyebilmek için büyük beton kazıklarla oradaki zemini dengelemeye çalıştılar. Tarihi yapıda çatlamalar meydana geldi. Yapının korunamayacağı düşünülerek yıkıldı. Yapılırken planlanması gerekiyordu. Gerçekten de Boztepe’ye, Trabzon’a kimlik katan, Trabzon’un mimarisini çok iyi yansıtan bir binaydı. Bütüncül olarak her şeyiyle korunan bir binaydı. Yapıda herhangi bir deformasyon yoktu, dönemine ait her türlü unsurları barındıran bir konaktı. Bir anda olduğu yerden kaldırıldı.”

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.