Yoğun Yağışlar Obruk Oluşumunu Hızlandırıyor

Konya Ovası'nda kuraklık ve kontrolsüz kullanımla yer altı sularının çekilmesi, eriyen kalker taşlarının boşluk yaratması ve zeminin çökmesiyle oluşan obrukların son yıllardaki artış hızı dikkati çekiyor.

DSİ Konya 4. Bölge Müdürlüğünün verilerine göre, uzun yıllar ortalamasının yüzde 33 üzerinde ve geçen seneden yüzde 50 fazla yağış alan ovada, zeminin yumuşaması, kayaçların erimesi ve toprak ağırlığının artması, yüzeye yakın yer altı boşluklarının obruğa dönüşmesini hızlandırıyor.

Konya Kapalı Havzası'ndaki toplam obruk sayısı 2 bin 250'yi bulurken, yağışların etkisiyle önceki yıllara göre bu yıl daha fazla obruk oluşması bekleniyor.

Sarayönü, Çumra ve Karapınar ilçelerinde bu yıl 10 yeni obruk oluştuğu belirlenirken, arazi koşulları elverişli duruma geldikten sonra yapılacak arazi taramalarıyla sağlıklı tespitler gerçekleştirilecek.

Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, son yıllarda yer altı sularının bir hayli alçalmasıyla obruk oluşumlarının hızlandığı bir döneme girildiğini söyledi.

Obrukların çok nadir görüldüğü bölgelerden Sarayönü ilçesinde hafta sonu iki obruk birden oluştuğunu anımsatan Eren, yer altında zamanla oluşan boşlukların tavanını oluşturan katmanın bol yağışlı mevsimlerde daha fazla ağırlaşarak çöktüğünü dile getirdi.

"Bu yıl önceki yıllara göre daha fazla obruk oluşabilir"
Yer yapısına bağlı olarak obruk oluşum hızının değişebildiğini belirten Eren, şunları anlattı: "Yağışlı yıllarda obrukların oluşumu daha da hızlanır. Islanma nedeniyle üstteki şapkanın ağırlığı artar. Altta boşluk olduğu için yüzeydeki sular o boşluklardan aşağıya süzülür. Bu da üstteki şapkanın daha çok aşınmasını sağlayarak meydana gelen çökmeyle obruk oluşumlarını hızlandırır. Özellikle önümüzdeki aylarda kar sularının erimesi, yüzeye yaklaşan boşlukların üzerindeki çökmeyi öne çeker."

Bu yıl geçmiş yıllara göre yağışların oldukça fazla olmasından duydukları memnuniyeti dile getiren Eren, şu değerlendirmede bulundu: "Bu, 'Bölgenin problemleri bitti.' anlamına gelmiyor. Çünkü yer altı sularımız onlarca yıldır aşırı kullanım ve küresel ısınma nedeniyle hızla aşağıya doğru çekilmekte. Hemen bir yıllık yağışla tekrar eski haline gelmesi mümkün değil. Yağışlar böyle devam eder, biz de kullanımımızı azaltırsak belki on yılda sularımız belirli bir seviyeye gelir. Ancak bu yüzey faylanmalarını ve obruk oluşumlarını engelleyebilir. Mevcut yer altı boşlukları nedeniyle bu yıl önceki yıllara göre daha fazla obruk oluşabilir ama bunların sayılarının ne kadar artacağını söylemek şu anda mümkün değil. Bu arazi taramalarıyla net olarak tespit edilebilir."