Yetimhane Pazartesi Sahibine Kavuşuyor

Büyükada’daki Rum yetimhanesi yıllarca süren yargı sürecisinin ardından, pazartesi günü tapudaki ‘malik’ kısmındaki Vakıflar Genel Müdürlüğü ifadesinin silinip yerine ‘Fener Rum Patrikhanesi’ yazılmasıyla resmen Patrikhane’nin olacak.

Yetimhanenin Vakfılar Genel Müdürlüğü’ne geçirilmesiyle ilgili davada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Türkiye’yi haksız bulmasıyla iade sürecine girilmişti. Büyükada Sulh Hukuk Mahkemesi’nde ‘iade-i muhakeme’ davası açılmış, Dışişleri de AİHM kararı uyarınca yetimhanenin patrikhaneye iade edilmesi gerektiği görüşünü bildirmişti. Dava Patrikhane lehine sonuçlandı. Fener Rum Patrikhanesi’nin avukatı Kezban Hatemi, davanın lehe sonuçlandığını ve pazartesi günü de sürecin tamamlanacağını belirtti. Hatemi, şu bilgileri verdi:

“Yalnızca tapu işlemi yapılacak. Zaten yetimhane fiilen cemaatin elinde. Hiçbir zaman karşı taraf ‘el koyma’ yapmadı. Tapusu da zaten bizdeydi. Sadece ‘malik’ kısmında Vakıflar Genel Müdürlüğü yazılmıştı. Şimdi maliki Patrikhane olacak. Eskiden zaten öyleydi. Bu da patrikanenin ezelden ebede tüzelkişiliği olduğunu gösteriyor. AİHM, ‘Patrikanenin üzerindeki bir yeri alamazsınız’ deyince Adalar Sulh Hukuk Mahkemesi, geçen hafta sonuçlanan iade-i muhakeme davasıyla bunu onayladı. Pazartesi günü gidip mahkeme kararını tapuya işleteceğiz. Bina harap vaziyette. Tarihi kültürel mirasımızı mahvetttik. Hemen restore edilemez. Çok büyük fona ihtiyaç var.”

Patrik’le uzlaşıldı

Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, yetimhanede uluslararası çevre enstitüsü kurulması için Patrik’le anlaşıldığını açıklarken, şu bilgileri vermişti: “Bütün dünyadaki çevre konusunda araştırma yapan üst düzey akademisyenlerin çalışma yapabileceği bir yapı haline dönüşecek. Dünyanın en görkemli yapılarından biri haline gelecek.”

Avrupa’nın en büyük ahşap binası

Avrupa’nın en büyük ahşap binası sayılan beş katlı yetimhane, 1898’de Fransızlar tarafından 206 odalı lüks bir otel ve casino (Büyükada Sarayı) olarak inşa edildi. Bina ve arsa 1902’de padişah tezkeresiyle Rum Patrikhanesi’ne satıldı. Yedikule’deki Balıklı Rum Hastanesi’nde bulunan Rum yetimhanesi Büyükada’daki bu binaya taşındı. I. Dünya Savaşı sırasında Rum göçmenler barındı. 1963’te yangın nedeniyle boşaltılan binayla ilgili hukuki süreç 1997’de başladı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü, Rum Erkek ve Kız Yetimhanesi Vakfı’nı hayır hizmeti bulunmadığı gerekçesiyle mazbut vakıflar arasına aldı ve tapu davası açtı. Sekiz yıllık yargı süreci sonunda Vakıflar Genel Müdürlüğü binayı aldı. Patrikhane bu karardan sonra AİHM’ye başvurdu. AİHM 2008’deki kararında Türkiye’nin haksız olduğuna hükmederek, 20 bin euro tazminat ödemesine karar verdi. AİHM’nin bu kararı üzerine yetimhanenin geri evrilmesi süreci başladı.