Yerli Yeşil Sertifika Sistemi YeS-TR ile 'Yeşil Bina' Sayısı Artacak

Türkiye'de ulusal ve yerel düzeyde enerji verimli, çevre dostu bina ve yerleşme uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla geliştirilecek yerli Ulusal Yeşil Sertifika Sistemi (YeS-TR) tamamlandığında, yetkili kuruluşlar tarafından bina ve yerleşme alanlarına sertifika belgesi verilecek.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği, su kaynaklarında azalma, çevre kirliliği ve doğal kaynakların hızla tüketilmesi gibi nedenler, yapı sektöründe çevre dostu yeşil binaların yapılmasını gereklilik haline getiriyor.

Sürdürülebilir kalkınma kapsamında 1990'dan itibaren, gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünyada birçok ülkede daha az enerji tüketen, doğal kaynakları daha az kullanan ve çevreyi daha az kirleten binaların yapımını desteklemek üzere çeşitli yeşil bina sertifikasyonları oluşturuluyor.

Bu kapsamda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) arasında, iklim verilerine ve yöreye uygun, ihtiyacı kadar enerji ve su tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan bina ve yerleşmelerin değerlendirilmesi ve sertifikalandırılması amacıyla 26 Şubat 2016'da "Ulusal Değerlendirme Kılavuzu" geliştirilmesine yönelik protokol imzalanmıştı.

Daha sonra yapıyı arazi seçiminden yıkımına kadar yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendiren, doğayla uyumlu, sürdürülebilir ve bulunduğu yerin coğrafi özelliklerini kullanan bina uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla da 2018'de Türkiye'ye özgü "bina" ve "yerleşme" ana kategorileri çerçevesinde "Sertifika Sistemi Kılavuzu" hazırlanmıştı.

"Geçer", "iyi", "çok iyi" ve "ulusal üstünlük" sertifika dereceleri verilecek
Kılavuz çerçevesinde ise 8 Kasım 2019'da Ulusal Yeşil Sertifika Sistemi (YeS-TR) yazılımı alt yapısı oluşturularak çalışmalara başlandı.

Çalışmaları süren ve bu yılın üçüncü çeyreğinde tamamlanması planlanan yazılım sonrası Bakanlık tarafından ilgili kuruluşlara eğitim verilerek yetkilendirmeler yapılacak.

Yetkilendirmelerin ardından YeS-TR'nin 2021 yılının ilk çeyreğinde hizmet vermesi planlanıyor.

Gönüllülük esasına dayanan ve idarelerce zorunlu tutulmayacak sistemde, yetki verilen kurumlar sürdürülebilir yeşil binalar ve yeşil yerleşmeler için "geçer", "iyi", "çok iyi" ve "ulusal üstünlük" sertifika derecelerinde sertifikalar oluşturulması hedefleniyor.

Bina sektörü sera gazlarının yüzde 30'undan sorumlu
Türkiye'de nihai enerji tüketiminin yüzde 37'sini kullanan ve sera gazlarının yüzde 30'undan sorumlu bina sektöründe sürdürülebilirlik kapsamında yeşil bina kavramları son zamanlarda öne çıktı.

YeS-TR sayesinde, ulusal ve yerel düzeyde enerji verimli, çevre dostu bina uygulamalarının yaygınlaştırılması, yenilenebilir enerji teknolojilerinin teşvik edilmesi, karbondioksit emisyonlarının azaltılmasıyla Türkiye'ye özgü marka değeri olan sürdürülebilir yeşil bina sertifikalandırma sisteminin oluşturulması sağlanacak.

Yurt dışından alınan yeşil bina sertifikalarının yaygınlaşmasıyla sertifikaların geçerliliği konusunda karışıklık oluşuyor ve bu programlar için yurt dışına yüksek meblağlar ödeniyordu.

Bunların önüne geçmek için geliştirilen YeS-TR sayesinde artık daha geçerli sertifika sistemleri verilmesi ve yurt dışına ödenen yüksek sertifika ücretlerinin azalması amaçlanıyor.

Yeşil sertifika nasıl alınacak?
Bina, yerleşme sahibi veya temsilcileri yeşil sertifika almak için, Yeşil Sertifika Uzmanı aracılığıyla Bakanlıkça yetkilendirilen değerlendirme kuruluşuna başvuru yapacak.

Değerlendirme kuruluşu yine bünyesindeki uzmanlar üzerinden (her uzman kendi uzmanlık alanı ile değerlendirme yapacak) "Ulusal Değerlendirme Kılavuzu" doğrultusunda değerlendirilen bina veya yerleşmeye puanlama yapacak. Kuruluş Yeşil Sertifika Değerlendirme puanlamasına göre işlem tesis edecek.

Tüm bu işlemler YeS-TR üzerinden yapılacağı için hem Bakanlık tarafından yeşil bina özelliğine sahip binaların envanteri tutulacak hem de herhangi bir şikayet konusu olduğunda sistemden yapılan işlemler ve kayıtlar incelenebilecek.