|
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın,
yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik için daha fazla teşvik
öngören yasa değişikliğine yönelik hazırladığı taslağın ayrıntıları belli oldu.
Yeni tasarıda özellikle rüzgâr enerjisi için halen ortalama 5.5
eurocent/kWh olan alım fiyatı 7 eurocent/kWh'e
çıkarılması yetersiz bulundu. Türkiye'de henüz yatırımı yapılmayan güneş
enerjisine ise verilen 28 cent santral yatırımlarının başka bahara kalacağı
endişesi yarattı. Yeni yasa taslağında yenilenebilir enerji kaynaklarına
kilovatsaat başına ödenecek para arttırılırken üretici firmalar belirlenen
rakamları yetersiz buldu.
Yeni taslakta enerji fiyatlarının sabitlenmesine karşı çıkan üretici firmalar
aynı zamanda işletme sürelerinin de yetersiz olduğu görüşünü savunuyor. Güneş
için 32-35 eurocent/kWh bandında bir fiyat talep edilirken, rüzgâr için de en az
7-9 eurocent/kWh verilmesi isteniyor.
Türkiye'de 2008'de 198 milyar kilovatsaat elektrik enerjisi üretildi. Bu
üretimin yüzde 17'lik kısmı hidrolik ve rüzgâr enerjisinden sağlandı. Kalan
kısım ise kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan karşılanıyor. Bu kapsamda
elektrik enerjisinde kaynakları çeşitlendirmek isteyen hükümet, hidrolik,
rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz gibi yenilenebilir enerji
kaynaklarına yönelik yatırımları arttırmayı hedefliyor. Enerji Bakanlığı'nın
projeksiyonlarında yenilenebilir enerji kaynaklarının payının 2020 yılında 20
bin MW olması hedefleniyor. Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yasası kapsamına giren alanlarda bugüne kadar 489 lisans verildi. Bu
lisanslardan 379'u hidrolik, 91'i rüzgâr, 6'sı jeotermal, 6'sı çöpgazı, 7'si
biyokütle işletmelerine verilmiş durumda. Güneş enerjisi için henüz başvuru ya
da verilmiş bir lisans yok.
Üretim lisansı alan firmalar arasında ise rüzgâr enerjisi konusunda, Sabancı,
Çalık, Zorlu, Akkök, Polat gibi devler bulunuyor. Jeotermalde Zorlu, Enda,
Bereket gibi gruplar göze çarparken çöpgazı için alınan altı lisans ise ITC-KA,
Aksa, Ortadoğu, Ekolojik Enerji, İstanbul Çevre Koruma gibi firmalar tarafından
paylaşılıyor. Biyogazı da içeren biyokütlede 10 lisansı ise Cargill, Ekoljik
Enerji, Koç Holding'e bağlı Enertek, Bel-Ka, Gaski ITC-KA gibi firmalar
aldı.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanunu üzerinde yapılacak değişiklikler ise
bir süredir tartışma yaratıyordu. AKP Kütahya Milletvekili Soner Aksoy
tarafından hazırlanan yasa taslağı Meclis'te görüşülemeden yerine Enerji
Bakanlığı yeni bir yasa taslağı hazırladı ve bunu da Aksoy'un başkanlığını
yürüttüğü Sanayi ve Enerji Komisyonu'na sundu. Referans'ın ulaştığı yeni
taslakta ödenecek rakamlar ve sistem yeniden
tanımlanıyor.
7 cent yetersiz
Rüzgâr Enerjisi ve Su Santralları İşadamları Derneği (RESSİAD) Başkanı
Tolga Bilgin'e göre daha önce 5 eurocentlik taban fiyatta
bulunan alım garantisinin hem rüzgâr hem su enerjisi için 10 yıllık 7
eurocent/kWh yükseltilmesi olumlu. Ancak Bilgin'e göre bu 7 eurocent/kWh de
sabit değil taban fiyat olarak değerlendirilmeli. Çünkü 7 eurocent şimdilik
yatırımları tetiklese bile küresel mali kriz sonrası oluşacak yüksek kredi
maliyetleri yüzünden yeterli olmayabilir. Akenerji Elektrik Üretim A.Ş. Kor
Özay, Proje Yöneticisi Kor Özay ise rüzgâr enerjisi alanında
verilen fiyatlara dair yaptığı yorumda şu tespiti yapıyor: "Türkiye'de bugün
verilen veya verilmesi planlanan 5-7 eurocent/kWh , 10-14 yılı kapsayan
teşvikler batılı ülkelerde rüzgâr enerjisi yatırımlarının özendirilmeye
çalışıldığı zamanlarda verilen teşviklere nazaran yetersiz . Hem tarifeler düşük
hem de süre kısa."
Nükleere 21 cent verildi
Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Serhat
Şimşek, devletten nükleer enerji için 21 cent/kWh alım garantisi
istendiği bir ortamda yenilenebilir enerjinin de desteklenmesi gerektiğini
söylüyor. Konu hakkında daha önce açıklama yapan TETAŞ da önerilen bu fiyatı
iyileştirme teklifinde 15.35 cent/kWh olarak revize ettiğini açıklamıştı.
Şimşek'in tespitlerine göre yenilenebilir enerji desteklenmeli; çünkü küresel
kriz nedeniyle eski faiz oranlarında kredi bulabilmek zorlaştı. Bugüne kadar
santrallar kendilerini 5-6 yılda amorti ederken, şimdi bu süre 10-15 yıla çıktı.
Kredi kuruluşları, santral fizibilitelerini değerlendirirken, geri dönüşleri
dikkate alıyorlar. Bu koşullarda kredi geri dönüşleri ne yazık ki uzun
sürüyor.
Şimşek, üretilen enerjinin kim tarafından, nasıl ve kaç kuruşa alınacağının
da net olmadığını söylüyor. Şimşek saydığı bu nedenlerle desteğe ihtiyaç
olduğunu tespit ederken başka teşviklerin de söz konusu olabileceğini ancak en
uygununun, enerji satış fiyatlarının teşviki olduğunu düşünüyor. Şimşek, Zorlu
Grubu'nun yatırımları çerçevesinde değerlendirildiğinde ise alım fiyatlarının
kwh başına hidroelektrik santrallar için 9 cent/kWh, rüzgâr santralları 9
cent/kWh, jeotermal santrallar için de 12 cent/kWh civarında olması gerektiğini
belirtiyor.
Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı Selahattin Hakman ise
fiyat vermiyor ancak uygulanacak alım garantisi tarifesinin Türkiye'de kurulacak
rüzgâr santralı kapasitesinin temel belirleyicisi olacağını savunuyor. Yani sözü
bir anlamda ne kadar teşvik o kadar yatırım demeye getiriyor. Hakman, alım
garantisinin de piyasa şartlarına uygun ve maliyetleri karşılayacak şekilde
olması gerektiğini de vurguluyor.
|
