'Yavaş Şehir' Üretmemek Anlamına Gelmiyor

Cittaslow, 1999 yılında İtalya’da kurulan uluslararası bir belediyeler birliği. İtalyanca “Citta (Şehir)” ve İngilizce “Slow (Yavaş)” kelimelerinin birleşmesiyle türetilen Cittaslow, “Yavaş Şehir” anlamında kullanılıyor. Cittaslow hareketinin amacı kentlerin kendi kimliklerine sahip çıkmak; küreselleşmenin yol açtığı aynılaşmanın önüne geçmek. Cittaslow hareketinin 29 ülkede 189 üyesi bulunuyor. Bunların dokuzu Türkiye’de: Seferihisar (İzmir), Taraklı (Sakarya), Perşembe (Ordu), Vize (Kırklareli), Gökçeada (Çanakkale), Yenipazar (Aydın), Halfeti (Şanlıurfa), Yalvaç (Isparta) ve Akyaka (Muğla). Biri de KKTC’de: Yeniboğaziçi.

Dünya Gazetesi'nin haberine göre, Yerel Yönetimler Uzmanı İsmail Metin, Yavaş Şehirleri anlattı:

Yavaş şehir demek geriye gitmek değil

 •Yavaş şehir olmanın sembolü olan salyangoz logosuna sahip olmak için 7 farklı kategoride 70’e yakın kriterden en az yüzde 50’sini karşılamak gerekiyor. Nüfusun 50 binden fazla olmaması ve kentin il merkezi statüsünde olmaması başvuru için ön koşul.

•Yavaş şehir demek geriye gitmek veya eskide yaşamak değildir. Şehrin değerlerine, esnafına ve halkına sahip çıkması ve bunu gelecek nesillerle paylaşmasıdır.

•Dükkânların kapatılması değildir. Tam tersine şehrin sahip olduğu değerlerin korunması, yenilenmesi ve iyileştirilmesidir.

•Arabaya binmeyi yasaklamak değildir. Ancak arabaların girmeyeceği, şehrin ve şehirde yaşayanların, ziyaret edenlerin rahat bir nefes almak için dinlenebilecekleri alanlar yaratmaktır.

•Hava ve gürültü kirliliğini azaltmak için bisikleti, faytonları özendirmek ve kullanılması için gerekli altyapıyı sağlamaktır.

•Teknolojiye karşı çıkmak değildir. Tam tersine belediye hizmetlerinin internet ortamına taşınması ve hemşehrilerin bu hizmetlerden yararlanabilmeleri için eğitilmeleridir.

•Fast food restoranlarını yasaklamak değildir. Ancak daha sağlıklı olan yerel besinlerin, organik ürünlerin, yemeklerin özendirilmesidir.

•Yerel ürünlerin satılabilmesi için sağlıklı bir ortam yaratmaktır.

•Okullarda çocuklarımıza tat ve beslenme üzerine eğitim programları düzenlemektir. Sadece masa başında çalışılarak gerçekleştirilebilecek bir süreç değildir. Halkın bu süreci benimsemesi ve her aşamada desteklemesi gerekmektedir.

Yapılan işler anlatılamadı

•Türkiye’de Yavaş Şehir kavramı daha tam oturmadı. Bunun nedenlerinden bir tanesi isimden kaynaklı bir ön yargı. İnsanlar Yavaş Şehir veya Sakin Şehir ismini duyunca oranın sessiz, bir yer olduğunu, üretimin olmayacağını anlıyor. Halbuki böyle bir durum söz konusu değil.

•Seçim sonuçlarına gelirsek, Yavaş Şehir kavramı her başkana seçim kazandıracak bir sihirli değnek değildir; fakat yapılan çalışmalar, yerel halka fayda sağladığı ve bu düzgün bir şekilde anlatıldığı takdirde ilgi görecektir. Örneğin Kırklareli’nin Vize ilçesinde kente müthiş bir vizyon kazandıran Selçuk Yılmaz yerel seçimi kaybetti. Başkan seçildiğinde turizmden faydalanmayan bir kenti, bir turizm kenti yaptı. Bunu yaparken ciddi yatırımlara girdi. Küçük bir ilçe imkanları ile marka bir kent yarattı. Fakat halka bu yapılanlar tam olarak aktarılamadı. Selçuk Yılmaz, sokak sağlılıklaştırması yaparak farklı bir görünüm sağladığı Kale Mahallesi’nden en az oyu aldı.

•Yine benzer bir şekilde Ordu’nun Perşembe ilçesinde Selami Çarkçı, balık çiftlikleri ile mücadele verdi, fakat bu durum onun partisi tarafından aday gösterilmemesine neden oldu. Muğla Akyaka’da ise “Bütünşehir Yasası” yüzünden bir yenilgi yaşandı. Şehirlerin hepsinde farklı nedenler mevcut, fakat ortak neden yapılan işlerin halka tam olarak aktarılamaması. Bunu en rahat Aydın Yenipazar’da görüyoruz. Yenipazar’da seçimi kazanan yeni başkan Zafer Savcı seçim öncesi ve sonrası hep şu yanlış söylemi kullandı: “Yenipazar sakin değil, üreten şehir olacaktır.”

İnsan için insani üretimi destekliyor

“Yavaş Şehir’de yaşamak, küreselleşme ve kapitalizmin getirdiği rekabeti aynılaşarak değil farklılaşarak yaşamak anlamına geliyor. Bunun yanı sıra Yavaş Şehir, kapitalizm ve küreselleşmenin karşı karşıya olduğu çevresel ve ekonomik krizlere en uygun çözümü sunuyor. Yavaş Şehir konsepti çevreye ve insana zararlı olmayan alternatif ve yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesini içeriyor. Yerel üreticileri desteklemek ve onların ürünlerini satabilecekleri satış merkezleri oluşturuyor. İnsan için insani bir üretimi destekliyor.”

Yavaş Şehir sayısı artacak

“Sayısı dokuz olan Yavaş Şehir’ler gün geçtikçe artacak. Şu an; Akçakoca (Düzce), Seyitgazi (Eskişehir), İskilip (Çorum), Savur (Mardin), Çamlıhemşin (Rize), Divriği (Sivas), Tillo (Siirt), Kağızman (Kars) ilçeleriyle, Fethiye’nin Yeşilüzümlü, Ödemiş’in Birgi ve Bodrum’un Gümüşlük beldeleri adaylık hazırlıklarını sürdürüyor. Trakya’da da Yavaş Şehir markasını alabilecek birçok yer var. Bunlardan bir tanesi Edirne’nin Enez ilçesi. Enez, tarihi ve kültürü içinde çokça barındıran fakat kimlik arayışında olan bir şehir. Yavaş Şehir unvanı kendisine çok yakışacak."

Yavaş şehir manifestosu

“Bunlar; eski zamanlara meraklı insanları, zengin tiyatroları, meydanları, kafeleri, atölyeleri, restoranları ve ruhani yerleri, bozulmamış manzaraları, sevimli zanaatkarları olan şehirler. İnsanların hâlâ mevsimlerin yavaş seyrini fark edebileceği, hakiki ürünlerin tadına varabildiği ve kendine özgü gelenekleri olan yerler...”