"Yapı Denetim Sektörü Can Çekişiyor"

Dünya Gazetesi'nden Hüseyin Gökçe'nin haberine göre, Türkiye’de 18 yaşını doldurmuş herkesin rahatlıkla müteahhitlik yapabildiğini belirten Nazmi Şahin, “Bu kişilerin 18 yaşına geldiklerinde 10 katlı bir bina dikmelerinin önünde herhangi bir engel bulunmuyor” dedi.

Binaların sağlıkla ilgili sorunlarının önemli kısmının müteahhitlik işinden kaynaklandığını ifade eden Şahin, sektöre mutlaka yaş kriteri getirilmesi gerektiğini bildirdi. Aynı zamanda mevcut  müteahhitlerin de en az 3 aylık bir eğitimden geçmesi gerektiğinin altını çizen Nazmi Şahin, şu ilginç örneği verdi:

“Binalarda demirin çimentodan ayrılmasını engelleyen ‘çiroz’ diye tabir ettiğimiz yapı elemanları var. Deprem gibi herhangi bir riskte binaların zarar görmesini büyük ölçüde azaltıyor. Ancak bugün halen çirozun ne olduğunu bilmeyen müteahhitler var.”

Türkiye’de yapı denetiminin ilk kez 1999 depreminin ardından gündeme geldiğini hatırlatan Nazmi Şahin, kanunun 2001 yılında çıkarıldığını, ancak aradan geçen 15 yıllık zaman içinde yapı denetim sektörünün can çekişir hale geldiğini söyledi. Şahin, sıkıntıların denetçiler açısından giderek artmasına rağmen, 2001 yılından bu yana yapı malzemelerinin kalitesinde artış yaşandığı bilgisini verdi.

Mevcut sistemde denetlenen kişinin denetçisini seçerek parasını ödediğini ve bunun denetim mantığına aykırı olduğunu ifade eden Şahin, bunun yerine merkezi sisteme benzer bir model önerdiklerini ancak kabul görmediğini kaydetti.

Yapı denetim firmalarına sayı yönünden sınırlımı getirilmesini isteyen Şahin, “Halen bir firmanın yapabileceği denetim miktarı belli. İllerdeki inşaat alanları bu miktara bölünerek il bazında bir sayı belirlenmeli, gerekirse bunun yüzde 10 fazlası kadar firmaya izin verilmelidir” dedi.

Yapı denetim firmalarının görev alanlarının kuruldukları illerle sınırlı olmasını da öneren Nazmi Şahin, “Şu an 200 kilometre gibi geniş bir sınır var. Bunun yerine bulunduğu ilde görev yapma şartı getirilmeli” diye konuştu.

Şahin, halen 120 bin mühendis ve mimar istihdam eden sektörün gerekli önlemler alınmaması halinde, can çekişmeyi de bırakıp tamamen bitme noktasına geleceğini öne sürdü.

Hizmet bedeli yüzde 3’e çıkarılmalı

Yapı denetim firmalarının yüzde 1.5 hizmet bedeli aldığını ve yapılan masraflara bu oranın yeterli olmadığını söyleyen Şahin, bu oranın da yüzde 3’e çıkarılmasını istedi.

“Mesleki sorumluluk sigortası getirilmeli”

Mevcut mevzuatta denetlenen bir inşaatta sorun çıkması halinde, bazen milyon lirayı aşan sorumluluğun 4-5 bin lira alan denetçi mühendise yüklendiğini ve bunun büyük sıkıntıya neden olduğunu belirten Nazmi Şahin, sektöre yönelik mesleki sorumluluk sigortası uygulanmasını önerdi.

İnşaatlarda iş sağlığı ve güvenliği konusunda çıkan sıkıntılarda ise doğrudan sorumlu olmadıkları halinde denetçilerin sorumlu tutulduğuna vurgu yapan Şahin, “Bizler inşaatın sağlam yapılıp yapılmadığını denetliyoruz. Oysa iş sağlığı ve güvenliği tedbirini almayan işveren yerine biz sorumlu tutuluyoruz” dedi.

Evlere kullanma kılavuzu önerisi

Bir çok üründe olduğu halde evler için herhangi bir garanti belgesi bulunmadığını belirten Nazmi Şahin, bunun yerine yapı denetim raporunun değerlendirilebileceğini bildirdi. Şahin raporlarda temelin cinsi, kullanılan betonun sınıfı, müteahhidi gibi bilgilerin yer aldığını, bunun da satın alırken   kullanma kılavuzuna benzer bir yöntemle istenilebileceğini söyledi.

Kentsel dönüşüm sırasında dikkati bir yapı denetim yapılmasının şart olduğunu dile getiren Şahin, aksi takdirde bir süre sonra kalitesiz binalar yüzünden yeniden kentsel dönüşüm yapılmak zorunda kalınabileceği uyarısında bulundu.