Van Valisi'nden Bayram Otel Savunması

Van Depremi’nde, Bayram Otel’de 24 kişinin can vermesine ilişkin ön inceleme raporu hazırlayan İçişleri Bakanlığı müfettişleri dönemin Van Valisi Münir Karaloğlu ve Van Afet Acil Durum Müdürü Cafer Giyik hakkında soruşturma izni verilmesini istediği halde İçişleri Bakanlığı, “Olmaz” dedi. Radikal'den İsmail Saymaz'ın haberine göre, Vali Karaloğlu, ilk depremde ciddi hasar aldığı halde, ön hasar incelemesi yapılmayıp boşaltılmadığı için 17 gün sonra 24 kişiye mezar olan Bayram Otel için, garip bir savunma yaptı. Vali Karaloğlu, otel kurulduktan bir yıl sonra dünyaya geldiğini belirterek, “Otel 1963’te o günün şartlarında ve yönetmelikleri çerçevesinde inşa edilmiş. Ben 1964’te doğdum. Otelin ne planlamasında, ne imarında, ne inşaat ruhsatında, ne iskanında, ne de işletme ruhsatında valiliğin yetki ve sorumluluğu yoktur” diyerek, belediyeyi suçladı.

Van’da 23 Ekim 2011’de meydana gelen 7,2 şiddetindeki depremde 500’ü aşkın yurttaş ölmüş, bin 500 kişi de yaralanmıştı. Tam 17 gün sonra, 9 Kasım’daki ikinci depremde, ilkinde ağır hasar alan Van Bayram Oteli ve 25 bina yıkılmış, 40 kişi daha can vermişti. İki deprem arasında geçen sürede Bayram Otel’de ön hasar incelemesi yapılmadığı ve ağır hasar aldığı halde binanın boşaltılmadığı ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine Vali Karaloğlu, eski Erciş Kaymakamı Ramazan Fani ve Van Afet Acil Durum Müdürü Cafer Giyik hakkındaki şikayetler, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca işleme konmamıştı. Anayasa Mahkemesi yaşam hakkının ihlal edildiği sonucuna varınca dosya Yargıtay tarafından İçişleri Bakanlığı’na gönderildi. Bakanlık ise müfettiş Necati Küçükdumlu ve Bahadır Karakaya’dan ön inceleme raporu hazırlamalarını istedi.

‘Ben değil belediye sorumlu’

Müfettişler ilkin Vali Karaloğlu’nun ifadesi aldı. Karaloğlu, ilk depremden sonra bin 200 mühendis ve teknikerle ön hasar çalışmalarına başladıklarını, bu çalışma sürmekteyken ikinci depremin meydana geldiğini söyledi. Ön hasar çalışmasının gözleme dayalı olarak yapıldığını kaydeden Karaloğlu, “Binaların hasar durumuyla ilgili net sonuç daha sonra yapılacak kesin hasar çalışmalarıyla ortaya konabilir. Ön hasar çalışması yapılan binanın bir sonraki deprem ya da artçı sarsıntıda yıkılmayacağı garantisi yoktur” dedi. Karaloğlu, Bayram Otel’in kendisi doğmadan bir yıl önce inşa edildiğini ve belediyenin suçlu olduğunu belirterek, şunları söyledi:

 “Bayram Oteli 1963 yılında o günün şartlarında ve yönetmelikleri çerçevesinde inşa edilmiş. Ben 1964 yılında doğdum. Bayram Otel’in ne planlamasında, ne imarında, ne inşaat ruhsatında, ne iskanında, ne de işletme ruhsatında valiliğin yetki ve sorumluluğu yoktur. Otel belediye ruhsatlı bir işletmedir. Sorumluluğu belediyeye aittir. Ruhsatı veren kurum, koşulları ortadan kalktığında ruhsatı iptal etmek zorundadır. Belediye, ruhsat verdiği kurumları deprem sonrası denetleyip koşulları ortadan kalkanların ruhsatını iptal ederek boşaltmak durumundaydı.”

Afet Acil Durum Müdürü Cafer Giyik de 25 Ekim’den itibaren 243 teknik personelle ön hasar incelemesine başlandığını ve 9 Kasım’a kadar 102 bin 709 binada bu işlemin bitirildiğini fakat Bayram Otel’e sıra gelmeden ikinci depremin meydana geldiğini kaydetti. İki deprem arasında 4 bin artçı depremin meydana geldiğini anlatan Giyik, bu süreçte 200 bin binayı incelemenin güçlüklerinden söz etti.

Müfettişler inceleme sonunda, otelde ciddi hasar meydana geldiği halde hasar tespiti yaptırılmadığı gibi, binanın da boşaltılmadığını, iki deprem arasında yapı hasar denetimi yapılmayıp idari tedbirlerin kasten alınmadığını savundu. Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı ve kesin olduğunu belirten müfettişler, Vali Karaloğlu ve Giyik hakkında soruşturma izni verilmesini istedi.

İçişleri Bakanı Efkan Ala ise müfettişlerin hazırladığı raporda, Karaloğlu ve Giyik’in olayda sorumluluklarının bulunduğu yönünde bir görüşlerinin olmadığını, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın da daha önce, “İddiaların somut bilgi ve belgelere dayanmadığı, suç oluşturan ön inceleme yapılmasını gerektirecek bir durumun bulunmadığı” yönünde karar verdiğini kaydetti. Bu rapora göre Vali Karaloğlu ve yetkililerin hasarlı binalara girilmemesi yönünde çağrılar yaptığını, ön hasar çalışmasının da hasarı anlamak için gözlemsel bir çalışma olduğunu vurgulayan Ala, soruşturma izni vermedi.

AFAD Başkanı da kurtuldu

Bu arada, Başbakanlık Teftiş Kurulu müfettişleri de aynı gerekçeyle eski Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkan Vekili Ejder Kaya hakkında önce inceleme yaptı. Raporda, afet ve acil durum müdürlüğünün sevk ve yönetiminden valilerin sorumlu olduğu, AFAD Başkanlığı’nın bir hiyerarşik ilişkisinin bulunmadığı ifade edildi. AFAD Başkanlığı’nın Bayram Otel’de meydana gelen can kayıplarıyla ilgili nedensellik bağı kurulabilecek koordinasyon ve işbirliği yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair somut bir bulgunun tespit edilemediği kaydeden müfettişler, soruşturma izni verilmemesini önerdi. Başbakanlık da geçen 27 Temmuz’da bu kararı onadı.