Van Gölü'nü Adım Adım Kaybediyoruz

Yanlış sulama yöntemleri, kirlilik, kuraklık ve değişen yağış rejimi nedeniyle göllerimiz sularını bir bir kaybediyor. En son Su Politikaları Derneği'nin hazırladığı 'Doğal Göller ve Sulak Alanlardaki Su Yönetimi Sorunlarımız ve Çözüm Önerileri' başlıklı raporda, 300'e yakın irili ufaklı gölün yüzde 60'ının kuruduğu açıklanmıştı.

Raporda, Beyşehir Gölü’nün 26 metreden 6 metreye, Eğirdir Gölü’nün ise 14 metreden 5 metreye düştüğünün altı çizilmişti. Ayrıca Avlan, Seyfe, Kulu, Sarıgöl, Yarışlı, Kurugöl, Kırkpınar, Acıgöl, Uyuz, Suğla, Meke, Güvenç, Sasam, Kocagöl, Karagöl ve Hotamış Sazlığı’nda ise su seviyeleri ciddi derecede azalmış durumda. Bu durum adeta domino etkisi gibi de devam ediyor. Şimdi ise kuraklıkla savaşan en yeni adres Van Gölü!

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün temmuz ayı sıcaklık ve yağış değerlendirmesi raporlarına göre Van ve çevresi son yılların en kurak dönemini yaşıyor.

Hürriyet’ten İsmail Sarı, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, Van Gölü Aktivistleri Derneği Başkanı Erdoğan Özel ve İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Deniz Demirhan ile konuyu tüm yönleriyle masaya yatırdı.

Kuraklık nedeniyle göldeki çekilme 2 kilometreye ulaştı!
Dr. Mustafa Akkuş, “Van Gölü her yıl bir 1,5 metre alçalıp yükselme gösterir. Fakat şu andaki alçalma gördüklerimizin çok üstünde.” diyor. Van Gölü’nün Erciş Körfezi ve Çarpanak ile Tatvan arasında kalan bölüm olarak ikiye ayrıldığını da söyleyen Dr. Mustafa Akkuş ayrıca Van Gölü ve çevresinde oluşan kuraklığı ise meteorolojik, hidrolojik, tarımsal ve sosyoekonomik kuraklık olarak dört aşamada adlandırıyor ve hepsini şu şekilde açıklıyor:

“Birincisi meteorolojik kuraklık yani yağışların azalması… Bu durumu bir süredir en derin şekilde yaşıyoruz. İkincisi ise akarsulardaki su seviyeleriyle debilerin düşmesi ve göllerin çekilmesi yani hidrolojik kuraklık. Üçüncüsü de tüm bunların neden olduğu tarımsal kuraklık. Sonuncu ve en tehlikesi ise sosyoekonomik kuraklık. Nedir bu? Çiftçinin tarlasına ekmek için harcadığı parayı, üründen geri alamaması ve ekonomik sorunların ortaya çıkması…”

Son yıllarda küresel iklim değişiminin etkisiyle mevsimlerin süresinin de değiştiğine vurgu yapan Akkuş, “Van, artık kışı çok geç yazı da çok erken karşılıyor” diyor ve bu durumun ortaya çıkarttığı soruna dikkat çekiyor:

“Geçmiş yıllara baktığımız zaman ekim ayında Van Gölü havzasına kar yağışı düşmeye başlarken artık kar görmek için ocak ayının 15’ini bekliyoruz. Geçmiş yıllarda yine nisan ve mayıs ayı daha nispeten soğuk geçerken artık nisan ayı geldiği zaman Van Gölü havzasında yaz gelmişçesine 20-21 dereceleri görüyoruz. Durum böyle olunca Van Gölü’ndeki buharlaşma sezonu daha fazla oluyor. Dışarıdan da herhangi bir su girdisi olmadığı ve diğer göllere göre kapalı bir göl konumunda olduğu için Van Gölü çekilmeye başlıyor.”

Peki Van Gölü ve çevresinde yağışlarda nasıl bir azalma meydana geldi? Bu konuda görüşlerine başvurulan İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Deniz Demirhan konuyla ilgili oldukça önemli bilgiler verdi:

“Van havzası, uzun bir dönemdir yağışlarda ciddi azalmayla dikkat çekiyor. 1964-2017 döneminde sadece Van merkezde yağışlarda yüzde 1.25 oranında artış gözlenirken, Erciş, Gevaş, Muradiye, Özalp, Ahlat, Tatvan bölgelerinin tamamında yağışlarda azalma olmuş. 1 Ekim 2020-31 Ağustos 2021 dönemine bakacak olursak da Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde, ortalamalara göre yüzde 39 oranında azalma olduğu dikkat çekiyor. 2041-2070 yılları arasında kış dönemdeki yağışların bu bölgede yüzde 20 oranında azalması bekleniyor. Ayrıca bu yıl Kasım ayında ise Van Gölü’nün güney ve güneybatısında yağışların ortalamaların altında olması bekleniyor.”

Van Gölü Aktivistleri Derneği Başkanı Erdoğan Özel de “Eğer Van Gölü kurumaya devam ederse bölgenin ekosisteminin çökmesi anlamına gelecektir” diyor ve kısa süre öncesinde Van Gölü Havzası’nda aşırı sıcaklıktan dolayı Koçköprü Baraj Gölü’nde yaşananlara dikkat çekiyor:

“Kuraklıktan dolayı Koçköprü Baraj Gölü’nde bakteri ve alglerin çoğalması yaşandı. Korkunç olansa bu durum, balıkların ölmesine neden oldu. Özetle kuraklığın daha da artması balıkçılık ve Turizm opsiyonlarının azalmasına, bölge halkının kültürel değişimlerine, göle yakın işletmelerin bir kıymetinin kalmamasına, sağlık açısından hastalık yayması gibi olumsuz seçenekleri de neden olacaktır. En önemlisiyse yaşam şartlarının değişmesi insanları büyük şehirlere göçe itecektir.”

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.