"UNESCO 'Endişe' ile Onayladı"

İstanbul S.O.S Girişimi, Paris'te gerçekleştirilen 35. UNESCO Dünya Mirası Komitesi Toplantısı’nda İstanbul'a yönelik projelerin ve miras alan yönetiminin onayladığına yönelik olarak çıkan haber ve açıklamaların gerçeği yansıtmadığını açıkladı. Girişimin paylaştığı UNESCO karar taslağında, “kültür varlığının evrensel değerine ciddi bir olumsuz etkisi olacağına dair varılan sonuç” vurgulanırken “köprünün önerildiği gibi değiştirilse de varlığın olağanüstü evrensel değeri üzerine olumsuz etkisi olacağı” endişe ile ifade edildi.

“İstanbul, her yıl hep aynı tiyatro oyununa sahne”

İstanbul S.O.S Girişimi tarafından paylaşılan çağrı ve dikkat metninde, Haliç Metro Köprüsü'nün mimarı Hakan Kıran tarafından yapılan “UNESCO'yu bir haftada ikna ettim” açıklamasına vurgu yapılarak, İstanbul kentini ilgilendiren bu denli önemli bir açıklamanın Kültür ve Dışişleri Bakanlıkları ya da yerel yöneticiler yerine proje müellifi mimar tarafından yapılıyor olması eleştirildi.

Girişim, UNESCO kararı öncesi ve sonraki günlerde İstanbul’un "her yıl hep aynı tiyatro oyununa sahne olduğunu" ifade ederek konuyla ilgili sivil toplum girişimlerine danışılmamasını da eleştirdi. Ayrıca “kararın kendisinin henüz yayınlanmadığı”nın altı çizildi.

“Proje, gereken geniş kapsamlı, çok disiplinli ve etkin niteliğe sahip değil”

Girişim tarafından paylaşılan ve UNESCO'nun son toplantısında tartışılan karar taslağı, Haliç Metro Köprüsü’ne yönelik olarak yer verilen endişe ve uyarılar ile dikkat çekiyor. Taslakta, “iki uçta metro tüneli çalışmalarıyla köprünün konumu ve tasarımı(nın) neredeyse önemli oranda değiştirilemeyecek şekilde belirlenmiş” olduğu belirtilirken, “gereken geniş kapsamlı, çok disiplinli ve etkin niteliğe sahip olmadığı” ekleniyor.

“Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilebilir”

UNESCO’nun karar taslağında “yetersiz geri dönüş nedeniyle hayal kırıklığı” yarattığı ifade edilen proje kriterleri ise şöyle: “Yetersiz iletişim, köprüyle ilgili öneriler, koruma planı ihtiyacı, (…) dünya mirası etkin yönetim sistemi ve korunma durumu, trafik ve turizm için gelişme stratejileri, tampon bölge.”

Tüm bunlara ek olarak, 1 Şubat 2012’ye kadar varlığın korunma durumu ve gerekli görülen uygulama değişiklikleri ile ilgili güncellenmiş bir rapor sunulması talep edildi. Taslakta “kayda değer gelişme olmaması halinde varlığın Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır” denildi.

Kıran: “Hepsi şaşkınlık içinde 'Biz böyle bilmiyorduk' dediler”

Hakan Kıran, Radikal’den Ömer Erbil’e hafta başında verdiği demeçte “iki bağımsız kurulun incelediği köprü için ana ilkelerde değişiklik istenmediği”ni ileri sürmüş ve UNESCO’nun “ikna edildiği”ni vurgulamıştı.

“Bir hafta boyunca Paris'e çıkarma yaptık. Birebir projeyi anlattık. Hepsi şaşkınlık içinde 'Biz böyle bilmiyorduk' dediler” sözleri ile UNESCO karar sürecini aktaran Kıran, köprü için görevlendirilen inceleme kurullarının da “buraya bir köprü yapılacaksa en uygun projenin bu olduğu” yönünde fikir beyan ettiklerini söylemişti.



“UNESCO Taslak Raporu 2011”in Türkçesi ise şöyle:

"Dünya Mirası Komitesi;

1.     WHC-11/35.COM/7B.Add belgesini incelemiş

2.     Sırasıyla 32. (Quebec 2008), 33. (Sevlla 2009) ve 34. (Brasilia 2010) oturumlarında alınan 32 COM 7B.11, 33 COM 7B.124 VE 34 COM 7B.102 kararlarını değerlendirmeye almıştır.

3.     Taraf devletin, Haliç Metro Geçiş Köprüsü ile ilgili etki değerlendirme raporları hazırlanmasına dair uluslararası uzmanlar ve ICOMOS rehberliğinde gerçekleştirdiği çabaları görmektedir ve son oturumda geçerli olan köprü tasarımının, kültür varlığının evrensel değerine ciddi bir olumsuz etkisi olacağına dair varılan sonucu, endişeyle dile getirmektedir.

4.     Köprünün tasarımı üzerine sütunların inceltilmesi, metro istasyon örtüsünün değiştirilmesi gibi bazı açılardan bakıldığında etkiyi değiştirebilecek farklılıkların uzman önerisiyle yapıldığını görmektedir. Ancak, köprünün önerildiği gibi değiştirilse de varlığın olağanüstü evrensel değeri üzerine olumsuz etkisi olacağını endişeyle belirtmektedir.

5.     Köprünün 2005’te Dünya Miras Komitesi’ne hiçbir şekilde danışılmadan prensipte kabul edilmesiyle ilgili hayal kırıklığını dile getirmektedir. Bu durum eylem rehberinin 172. Paragrafına uygun değildir.  İki uçta metro tüneli çalışmalarıyla köprünün konumu ve tasarımı neredeyse önemli oranda değiştirilemeyecek şekilde belirlenmiştir.

6.     Komite ayrıca yetersiz iletişim, köprüyle ilgili öneriler, koruma planı ihtiyacı, WHC-11/35.COM/7B.Add, s. 165’te belirtildiği şekilde dünya mirası etkin yönetim sistemi ve korunma durumu, trafik ve turizm için gelişme stratejileri, tampon bölge konularında yetersiz geri dönüş nedeniyle hayal kırıklığını dile getirmektedir.

7.     Taraf devletin taslak bir yönetim planı oluşturma çabalarını görmekle beraber teslim edilen taslak içeriğinin gereken geniş kapsamlı, çok disiplinli ve etkin niteliğe sahip olmadığını düşünmektedir. Planın, etkili bir koruma çerçevesi, işler bir yönetim sistemi oluşturacak ve ilgili paydaşları dahil edecek, otoriteler arası diyalogu güçlendirecek, halkın ve ilgi gruplarının katılımı sağlayacak, şehrin tarihi peyzajının önündeki büyük zorluklara karşılık verebilecek şekilde geliştirilmesi gerekmektedir.

8.     Taraf devletin, yönetim planı çalışmalarındaki ilerlemeye dair bilgilendirmesini görmekte ve çalışmanın tamamlanmış bir yönetim planı olarak yetkililerce kabul edilen son halini 1 Ekim 2011’e kadar İngilizce veya Fransızca olarak danışma kurullarınca incelenmek üzere Dünya Miras Komitesi’ne iletmesini talep etmektedir.

9.     Taraf devletin varlık üzerine Dünya Miras Komitesi ile iletişim halinde bir bağımsız danışman kurul oluşturmasını, altyapı için bir stratejik gelişme çerçevesi oluşturma ve koruma konusunda danışmanlık almasını, varlığın yönetimi için rehberlik sağlanmasını ve Haliç Köprüsü’nün etkilerini hafifletecek tüm olasılıkları değerlendirmesini önermektedir.

10. Ayrıca taraf devletin Dünya Miras Komitesi’ne 2012’deki 36. oturumda incelenmek üzere 1 Şubat 2012’ye kadar varlığın korunma durumu ve yukarıdakilerin uygulanışıyla ilgili güncellenmiş bir rapor sunmasını talep etmektedir. Kayda değer gelişme olmaması halinde varlığın Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilebileceği göz önünde bulundurulmalıdır."

"UNESCO Taslak Raporu 2011"in İngilizcesine ulaşmak için tıklayınız.