‘Ulus‘ta Yaşanan Hukuksuzluklara Yargıdan Durdurma’

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Ulus’ta, Ankara’nın tarihi kent merkezinde, sürdürülen uygulamalara dayanak oluşturan, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun almış olduğu ‘Hacıbayram Veli Camii Restorasyonu ve Çevre Düzenleme Projesi’nin uygun bulunmasına ilişkin kararın yürütmesi, TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından açılan davalar sonucunda durduruldu.

Daha önce, ODTÜ tarafından yapılmış olan Koruma Amaçlı İmar Planı’nı iptal edilmiş, bunun üzerine yeni bir Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlanmıştı. Bu plan ise TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından açılan dava sonucunda 2008 yılında iptal edilmişti. Koruma Amaçlı İmar Planı’nın iptalinden sonra, Ankara Büyükşehir Belediyesi uygulamaları alınan Koruma Bölge Kurulu kararlarıyla (760 sayılı İlke Kararıyla) sürdürüldü.

760 sayılı İlke Kararı’nın ‘2863 sayılı Yasa’nın 17’nci maddesine açıkça aykırı olduğu’ ve ‘korunması gereken kentsel sit alanlarında geri dönülmesi olanaksız tahribatlara neden olabileceği’ gerekçeleriyle TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından yargıya taşındı. Sonuçta Danıştay 6’ncı dairesi tarafından alınan 26.10.2010 tarihli kararla İlke Kararı’nın yürütmesi durduruldu.

Konu ile ilgili olarak TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı Necati Uyar’ın yayınladığı basın açıklaması şöyle;
 
“Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 760 sayılı İlke Kararı’na karşı Danıştay 6’ncı Daire’de, Ankara Büyükşehir Belediyesi uygulamalarına dayanak olan Ankara Koruma Bölge Kurulu’nun kararına karşı Ankara 12’nci İdare Mahkemesi’nde alınan kararlarla, Yargı;

"İ. Melih Gökçek, Ulus‘tan ve Hacıbayram Veli Camii’nden elini çek" dedi…

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Ulus’ta, Ankara’nın tarihi kent merkezinde sürdürülen hukuksuz uygulamalara, yıkım ve tahribatlara dayanak oluşturan, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun almış olduğu ‘Hacıbayram Veli Camii Restorasyonu ve Çevre Düzenleme Projesi’nin uygun bulunmasına ilişkin kararın yürütmesi Ankara 12. İdare Mahkemesi tarafından, söz konusu karara ve benzer kararlara dayanak oluşturan Koruma Yüksek Kurulu’nun 760 sayılı İlke Kararı’nın yürütmesi ise Danıştay 6’ncı Dairesi tarafından, TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından açılan davalar sonucunda durduruldu.

Son yıllarda Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Ulus‘ta iktidar desteğiyle izlenen hukuksuz süreç, başkan Sayın İ. Melih Gökçek‘in Ulus konusunda oldukça ‘büyük’ (!) düşündüğünü göstermektedir.

Ankara tarihi kent merkezine yönelik kafasında geliştirdiği ‘büyük’ projeleri yaşama geçirmek amacıyla, ODTÜ tarafından yapılmış olan Koruma Amaçlı İmar Planı’nı iptal eden İ. Melih Gökçek’in yaptırdığı, Ulus’un sahip olduğu değerleri yok edebilecek yeni Koruma Amaçlı İmar Planı, Odamızın açmış olduğu dava sonucunda 2008 yılında iptal edilmiştir.

Koruma Amaçlı İmar Planı’nın yargıda iptali sonrasında, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca, yeni planlar yapılarak onaylanıncaya kadar hiçbir uygulama yapılmaması gereken Ulus’ta, Ankara Büyükşehir Belediyesi uygulamaları alınan zorlama Koruma Bölge Kurulu kararlarıyla sürdürülmüştür. Bizzat Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay tarafından da yerinde tespit edilen, talimatlara, kayıtlara, Koruma Bölge Kurulu kararlarına yansıyan hukuksuzluklar, Bakanlık ve Koruma Bölge Kurulu tarafından (her nedense) durdurulamamış, Bakanlığın gücü Başkan Gökçek‘i durdurmaya yetmemiştir.

Yeni Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlanması sürecinin uzaması gerekçe gösterilerek, 2863 sayılı Yasaya açıkça aykırı biçimde alınan ve Ankara Büyükşehir Belediyesi uygulamalarının önünü açmayı temel amaç edinen 760 sayılı İlke Kararı, 29.01.2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Alınan İlke Kararı ile Ulus benzeri ‘koruma amaçlı imar planları yargıda iptal edilen sit alanlarında, planlar yeniden yapılıncaya kadar’ Koruma Bölge Kurulu kararıyla uygulama yapılmasının önü açılmıştır.

Koruma Yüksek Kurulu tarafından alınan 760 sayılı İlke Kararı yasaya aykırıdır.

Ulus‘ta Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin hukuksuz uygulamalarına yasal dayanak oluşturmak amacıyla alınan 760 sayılı İlke Kararı; ‘2863 sayılı Yasa’nın 17’nci maddesine açıkça aykırı olduğu’ ve ‘korunması gereken kentsel sit alanlarında geri dönülmesi olanaksız tahribatlara neden olabileceği’ gerekçeleriyle Odamız tarafından yargıya taşınmış ve Danıştay 6’ncı dairesi tarafından alınan 26.10.2010 tarihli kararla İlke Kararı’nın yürütmesi durdurulmuştur.

760 sayılı İlke Kararı’nın yürütmesinin durdurulması, Ulus‘ta yaşanan tahribatlara benzer yeni tahribatların, Koruma Bölge Kurulları alet edilerek gerçekleşmesinin engellenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Yasaya aykırılığı Yargı kararı ile de belgelenen İlke Kararı’na dayanarak onaylanan proje ile Ulus’ta ve Hacıbayram Veli Camii’nde ağır tahribatlar gerçekleşmiştir.

Ne yazık ki, 2863 sayılı Yasaya açıkça aykırı olduğu Yargı kararıyla belgelenen 760 sayılı İlke Kararı dayanak yapılarak, Ankara Koruma Bölge Kurulu tarafından uygun bulunan projeler ve alınan kararlar doğrultusunda İ. Melih Gökçek patentli uygulamalar sürdürülmüş, çok sayıda yapı yıkımı gerçekleştirilirken, Ankara’nın en önemli kültürel değerlerinden biri olan Hacıbayram Veli Camii ve August Tapınağı da bu yıkım ve tahribattan payına düşeni almıştır. 

August Tapınağı ile Hacıbayram Veli Camii ve çevresinde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından ‘plansız’ ve ‘hukuksuz’ biçimde yürütülen çalışmalar, tepkilerin önlenmesi ve yapılan tahribatın gizlenmesi amacıyla, alanın çevresi yüksek panolarla kapatılarak gizlilik içinde sürdürülmüştür.

Yürütülen ‘hukuksuz’ çalışmalarda Caminin 1940 yılında yapılan bölümü ‘mevzuata açıkça aykırı’ biçimde yıkılmış, tümüyle korunması gerekli arkeolojik nitelikteki alanda kazı yapılarak tahribat büyütülmüş, tescilli Hacıbayram Veli Camii betonarme ek yapılarak büyütme adı altında ‘tahrip’ edilmiştir.

Bakanlığın yapamadığını Ankara 12’nci İdare Mahkemesi yapmış, İ. Melih Gökçek‘in hukuksuz uygulamalarını durdurmuştur.

Ulus‘ta yapılan çalışmaları yerinde inceleyen Sayın Kültür Bakanı Ertuğrul Günay tarafından da gözlemlenen ve yazılı olarak durdurulması konusunda talimat verilen, Bakan talimatına ve Koruma Bölge Kurulu tarafından alınan kararlara rağmen sürdürülen ‘yasa dışı’ çalışmalarla Hacıbayram Veli Camii’nde tahribat büyütülmüştür.

Hacıbayram Veli Camii’nde yapılan yasa dışı, hukuksuz uygulamalara izin veren Ankara Koruma Bölge Kurulu’nun 26.02.2010 tarih ve 4897 sayılı kararı, neden olduğu tahribatlar nedeniyle Odamız tarafından yargıya taşınmış, Ankara 12. İdare Mahkemesi’nin almış olduğu 03.11.2010 tarihli kararla, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin Hacıbayram Veli Camii’ni tahrip eden, düzeltilmesi olanaksız tahribatlara neden olan uygulamalarına dayanak olan Ankara Koruma Bölge Kurulu kararının yürütmesini durdurmuştur.

Gerçekleşen tahribatlar açık olduğu ve kararlara geçirildiği halde, sorumlular hakkında suç duyurusu yapılmamış olması büyük bir eksikliktir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan uygulamaların salt ‘bilime’, ‘koruma ilkelerine’, ‘mevzuata’ ve ‘ilke kararlarına’ değil, Koruma Bölge Kurulu tarafından uygun bulunan onaylı projesine bile aykırı yapıldığı, Sayın Bakan Ertuğrul Günay’ın tespitlerine, Koruma Bölge Kurulu kararlarına, Bakanlık ve Kurul elemanlarının tespitlerine yansıdığı halde, 2863 sayılı Yasa gereği yapılması gereken ‘suç duyuruları’ yapılmamış, tahribata neden olanlar hakkında soruşturma açılmamıştır.

Konuya büyük duyarlılık gösteren Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ertuğrul Günay‘ın gösterdiği ilgiye, verdiği kolaylaştırıcı talimatlara rağmen, gereğini yapmayan, hukuksuzluk belgelendiği halde uygulamanın durdurulması için yeterli çabayı göstermeyen, suçu işleyenler hakkında suç duyurusunda bulunmayan ‘Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ ile yaşanan tahribata neden olan projeleri ‘yetkisiz olduğu tarihte’ uygun bularak, hukuksuz biçimde uygulamaya geçilmesinin önünü açan projeleri uygun bulan ‘Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ açısından da görev suçudur.

Bu nedenle, daha fazla gecikmeden;

Yargı kararlarıyla belgelenen hukuksuzluk ve tahribata neden olanlar hakkında derhal suç duyurusunda bulunulmalı, hukuksuz biçimde kültür varlığına zarar verenler ve yapılanları görmezden gelenler hakkında yasal işlem başlatılmalı,

Hacıbayram Veli Camii ve August Tapınağı gibi kültür varlıkları, bilimi ve tekniği reddeden, aklına esen kararlarla Ankara’yı yönetmeye çalışan İ. Melih Gökçek‘in oyuncağı olmaktan kurtarılmalıdır.

Değerli basınımızın ve kamuoyunun bilgisine saygılarımızla sunarız”.