Türkiye AVM’ye Doydu mu?

Ülkede 9 gündür süren Gezi Parkı olayalrında, para piyasalarından sonra en büyük yarayı, AVM'lerin aldığı öne sürülüyor. Olayların tırmandığı hafta sonu, havanın yağışlı olmasına rağmen, AVM'lere giden kişi sayısı ve cirolarda belirgin bir azalma dikkatlerden kaçmazken, protesto gösterilerinin 8. gününde, sosyal medyada, "AVM' leri gitmeyin" çağrısı dalga dalga yayıldı. Başta hazır giyim sektörü olmak üzere birçok marka sahibinden, işlerdeki azalmayla ilgili çeşitli açıklama ve teyitler geldi. Dünya Gazetesi, AVM Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü ve Orka Grup Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu'na, önce "Taksim'e AVM yapılmalı mı?", ardından da, "Türkiye AVM'ye doymadı mı?" sorularını yöneltti. Hulusi Belgü, Türkiye'nin AVM yatırımlarında Avrupa'dan daha geri olduğunu söyleyerek, istatistiki verilere göre, ülkemizde yaşayan her bin kişiye 110 metrekare AVM alanı düşerken, bu rakamın, bazı Avrupa ülkelerinde 750 metrekareye kadar yükseldiğini bildirdi.Belgü, Brezilya ve Türkiye'nin çok ciddi bir ekonomik potansiyeli olduğunu belirterek, geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosu'nda katıldığı ve ekonomik krizin işlendiği bir toplantıda, büyük bir şirketin CEO'sunun, ekonomik krizden çıkmanın en doğru yolunun, Türkiye'ye yatırım yapmaktan geçtiğini söylediğini hatırlattı.

Buna atıfta bulunarak, Türkiye'nin çok ciddi bir ekonomik potansiyeli olduğunu vurgulayan Belgü, "Ancak yine de bu istatistiki rakamları ciddi bir şekilde gözden geçirmemiz gerekiyor" diye konuştu. Ülke genelinde şu anda 300 civarında AVM bulunduğunu dile getiren Belgü, ancak bunların hepsinin 'AVM' kriterlerine uymadığını dile getirerek şunları kaydetti: "Bizim kriterlerimize göre, bir yerin AVM olabilmesi için, 5 bin metrekare kiralanabilir alan ve 15'den fazla dükkana sahip olması gerekir.Ama bazen basit bir işhanı da AVM olarak adlandırılabiliyor. Avrupa'nın bazı bölgelerinde ise 20 bin metrekareden fazla yerler AVM kimliği kazanıyor. Bu kritere göre baktığınızda, 300 olan sayı, 100'e düşüyor."

"Belki kendimizi iyi anlatamadık"

"Taksim'e bir AVM yapılmalı mı?" sorusuna da cevap veren Belgü, "AVM" dendiği zaman, insanların aklına hantal, kütlesel binalar geldiğini, oysa bunun yanlış bir algı olduğunu söyledi.Buraların sadece alışveriş yapılan yerler olarak görülmemesi gerektiğini dile getiren Belgü, şehir yaşantısında AVM' lerin sosyal bir ihtiyaç olduğunu iddia etti. Avrupa'da şehir merkezlerindeki AVM örneklerinin Türkiye'den çok önce olduğunu örneklerle dile getiren Belgü, başta Paris, Milano, Roma gibi ülkelerde uzun yıllar önce AVM'lerin var olduğunu belirtti.  "Öncelikle, doğanın, insanla olan iletişimini bozmamak zorundayız" diyen Belgü, normal gün ışığı ve yeşile önem veren yeni mimarilerle, şehirlerin içine de AVM yapılabildiğini savunarak, zaten birçok perakende firmasının da bu kriterleri göz önüne alarak kiralama yaptığını söyledi. Ancak "AVM algısında', mutlaka bizim de yanlış yaptığımız şeyler olmuştur. Belki de kendimizi iyi anlatamamış olabiliriz" diye konuşan Belgü, Taksim'e AVM yapımı konusunda ise zaten net bir karar olmadığını, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın da söylediğini dile getirdi.

Tartışmaların temelinde, çok eskilere dayanan çarpık kentleşmenin ve meydanların azlığının yattığını iddia eden Belgü, "Bugün İstanbul'da Taksim Meydanı'nın muadilinin olmamasının da bunda büyük payı var" şeklinde konuştu. "Bizim vatandaşlara sunduğumuz hizmetlerde arz talep dengesine dikkat ettiğimizi ve istediği şeyleri sunduğumuzu düşünüyoruz" diyen Belgü, Türkiye'de 30'dan fazla şehirde hiç AVM bulunmadığını ve yatırımların da bu şehirlere doğru kaydığını söyledi.

Artık yurtdışına açılalım Orka Grupu Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu ise, AVM'lerin 2000'li yılların başından beri sektöre katkı yapıp, tecrübe kazandırdığını söyledi.Bu süre içinde ayrıca, planlı ve plansız AVM'lerin içinde daha seçici olmayı öğrendiklerini de belirten Orakçıoğlu, kazanılan bu tecrübeyi artık yurtdışına taşıma zamanı geldiğini iddia etti."Hem AVM yatırımcıları hem de perakendeciler, tecrübelerini sınır dışına taşımak zorundadır ve zamanı gelmiştir" diyen Orakçıoğlu, ancak bunun yerine şehir içi için ısrarcı bir tutum sergilendiğini savundu. Orakçıoğlu şöyle devam etti: "İstanbul'da kent merkezi ve Tarihi Yarımada'ya AVM yapılmasına karşıyım. Çünkü bu binalar, hem altyapı, hem de üst yapı sorununa neden oluyor. Biz artık daha fazla kalabalık yaratmak yerine yurtdışına açılalım. Bunun dışında, plansız ve ekonomik fizibilite yapılmadan açılan AVM'ler, diğerlerinin müşterisini çalyor, biri girince diğeri de girmek zorunda kalıyor. İşin ekonomik geri dönüşünde de karsızlık, ciro azalmaları yaşanıyor. O nedenle, projelerin artık çok dikkatli yapılması gerekiyor. Talep araştırması yapılmadan, 'o yaptı ben de yapayım'  anlayışından artık vazgeçilmeli."